MOPS (ściślej prezydent miasta) określił kwotę zwrotu do MOPS na 66 000 zł. To zwrot w związku z specjalistycznymi usługami opiekuńczymi. WSA nie mógł jednak rozstrzygnąć sporu - sędziowie nie dowiedzieli się, czy MOPS pouczył niesamodzielnego mężczyznę w sprawie 66 000 zł o tym, że jako beneficjent ma poinformować o zmianach w swojej dochodowości. Jak się polepszy, to nie można oczywiście korzystać z MOPS. W tej sprawie mężczyzna nie zawiadomił. WSA uważał, że jak MOPS pouczył, to świadczenia opiekuńcze są świadczeniami nienależnie pobranymi, (wtedy niestety 66 000 zł do zwrotu). Ale jak MOPS nie pouczył, to tych 66 000 zł nie może żądać teraz.
Skomplikowane? Po prostu MOPS skierował do WSA żądanie zwrotu 66 000 zł, ale nie dosłał podstawowych informacji – decyzji (było ich aż 11 przyznających opłaty) oraz dowodów dlaczego MOPS uznał, że te świadczenia zostały jakby wyłudzone poprzez ukrycie rzeczywistej sytuacji beneficjenta.
Omawiamy wyrok WSA w Gliwicach, 17 stycznia 2025 r., sygn. II SA/Gl 739/24 (nieprawomocny)
WSA: MOPS żąda 66 000 zł od niesamodzielnej osoby za usług opiekuńcze
Jak obliczono tą kwotę? – początkowo osoba korzystająca z pomocy MOPS płaciła 1150 zł miesięcznie (za usługi opiekuńcze - to już ze zniżką), a potem została w całości zwolniona z tej opłaty. MOPS twierdzi, że nie został powiadomiony o rzeczywistej sytuacji dochodowej mężczyzny. Podstawą roszczeń gminy jest brak informacji o zmianie sytuacji beneficjenta pomocy.
Jaka była sytuacja osoby od której MOPS chce 60 000 zł?
Ma trudną sytuację – zły stan zdrowia (potwierdzenie w dokumentacji medycznej, w niej opinie biegłych). Z dokumentacji wynika niesamodzielność egzystencji. Osoba samotna, bez wsparcia innych i pomagająca schorowanej matce. Jak można jednocześnie być osobą samotną i udzielać pomocy matce? Obie osoby mieszkają w tym samym bloki. Adresat roszczeń MOPS przedstawił sądowi złą sytuację. Stwierdził:
„Nie jestem w stanie zwrócić 60 000 zł. Nigdy nie zarobiłem takich pieniędzy”.
„Nie wprowadziłem w błąd MOPS co do swojej sytuacji”
MOPS nie przedstawił sądowi 11 uchylonych decyzji
Więc nie dowiemy się, kto ma rację w sporze. Sąd nie mógł dokonać oceny. Bo sędziowie nie wiedzieli, czy mężczyznę pouczyli, że ma poinformować o zmianach (w swoich finansach(, a jak nie poinformuje, to 66 000 jest świadczenie nienależnie pobrane,. Ważny jest poniższy fragment argumentacji sądu. Sąd odróżnił:
1) świadczenie nienależnie pobrane od
2) świadczenia nienależnego:
„Przyjmuje się, że skoro ustawa o pomocy społecznej w przypadku zwrotu świadczeń posługuje się pojęciem świadczenia nienależnie pobranego, a nie świadczenia nienależnego, to organ I instancji dokonując wykładni określenia "nienależnie pobrane świadczenie" winien uwzględnić, czy osobie pobierającej takie świadczenie można przypisać określone cechy dotyczące stanu jej świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). Aby zatem przypisać skarżącemu, że pobrał nienależne świadczenie (tu: otrzymał usługi bezpłatnie lub za niższą cenę, mimo obowiązku zapłaty), najpierw organy powinny wykazać, że miał on świadomość co do zaistnienia okoliczności mających wpływ na przyznanie świadczenia i pomimo tego nie poinformował o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej”.
i nakazał raz jeszcze rozpatrzyć przez MOPS tą sprawę. Ale w wyroku jest kilka podpowiedzi, kiedy oddaje się do MOPS takie kwoty jak 60 000 zł, a kiedy nie. Sprawa jest prosta. Jeżeli w tych 11 decyzjach
Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce
Jaka podstawa prawna roszczeń gminy i MOPS?
Jaka podstawa prawna roszczeń gminy i MOPS?
Art. 98a. ustawa o pomocy społecznej wprowadza obowiązek zwrotu opłat za świadczenia w przypadku m.in. zmiany trudnej sytuacji beneficjenta pomocy z MOPS.
Osoby lub rodziny ponoszące opłaty za świadczenia, w przypadku gdy opłaty te zostały ustalone na podstawie nieprawdziwych informacji lub gdy nie poinformowano o zmianie sytuacji osobistej lub majątkowej, są obowiązane do zwrotu gminie lub powiatowi, które poniosły opłaty na świadczenia, kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wniesioną opłatą a wysokością odpłatności, jaka byłaby ustalona na podstawie prawdziwych informacji lub w związku ze zmienioną sytuacją osobistą lub majątkową osoby lub rodziny. Art. 104 stosuje się odpowiednio.