Legalizacja samowoli budowlanej po nowemu

Łukasz Poczyński
radca prawny
rozwiń więcej
19 września 2020 r. weszła w życie nowelizacja Prawa budowlanego, która zmieniła zasady legalizacji samowoli budowlanej./Fot. Shutterstock / shutterstock
19 września 2020 r. weszła w życie nowelizacja Prawa budowlanego, która zmieniła zasady legalizacji samowoli budowlanej. Dla przypomnienia - samowolą budowlaną jest między innymi budowa obiektu budowlanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez zgłoszenia prac budowlanych.

Legalizacja samowoli budowlanej - nowa procedura

W obecnej procedurze inwestorowi przyznano dość spore uprawnienia, a celem nadrzędnym procedury ma być ostateczna legalizacja samowoli, a nie jej przymusowa rozbiórka. W przypadku wykrycia samowoli budowlanej nadzór budowlany wyda postanowienie o wstrzymania budowy z jednoczesną informacją dla inwestora o możliwości złożenia wniosku o legalizację samowoli budowlanej i konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej. Następnie inwestor będzie mógł w ciągu 30 dni od otrzymania postanowienia złożyć wniosek o legalizację samowoli budowlanej. Jeżeli inwestor złoży wniosek o legalizację samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego w ramach prowadzonego postępowania wdraża procedurę legalizacyjną.

Polecamy: Monitor Prawa Budowlanego i Nieruchomości - wydanie cyfrowe

Po wdrożeniu procedury legalizacyjnej nadzór budowlany wyda postanowienie, w którym zobowiąże wnioskodawcę do przedstawienia określonych dokumentów legalizacyjnych. W praktyce będzie to tożsama dokumentacja z tą, jaką należy złożyć do wniosku o pozwolenie na budowę. Dodatkowo trzeba będzie przedłożyć projekt techniczny uwzględniający zakres wykonanych robót budowlanych, a także zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a w przypadku obiektu budowlanego realizowanego bez zgłoszenia – również projekt zagospodarowania działki lub terenu. Brak złożenia wyżej wymienionej dokumentacji skutkować będzie decyzją organu o rozbiórce.

Legalizacja samowoli budowlanej - opłaty

Jeżeli przedłożona dokumentacja będzie kompletna i prawidłowa, organ nałoży obowiązek uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Sposób obliczenia opłaty legalizacyjnej precyzyjnie określają przepisy Prawa budowlanego. Jeśli samowola dotyczyła obiektu, którego postawienie wymaga pozwolenia na budowę (np. bezprawnie wybudowanego domu jednorodzinnego), opłata legalizacyjna wynosi kwotę 50 tys. zł.

Procedura uproszczonej legalizacji

Nowe przepisy przewidują też (czego wcześniej nie było) procedurę uproszczonej legalizacji dla obiektów, które są użytkowane przez co najmniej 20 lat tj. w przypadku, gdy zakończenie budowy nastąpiło przed 1 stycznia 1995 r. Co ważne ta uproszczona procedura legalizacyjna nie przewiduje konieczności uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Po złożeniu wniosku legalizacyjnego w trybie procedury uproszczonej właściciel będzie wezwany do przedstawienia nadzorowi budowlanemu szeregu dokumentów:

- oświadczenie, o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektu budowlanego,
- ekspertyza techniczna sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazująca, czy stan techniczny obiektu budowlanego:
a) nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz
b) pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.

Priorytetem dla organów nadzoru budowlanego będzie ustalenie, czy zrealizowany obiekt budowlany spełnia wymogi bezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzi i bezpieczeństwa jego użytkowania. Jeśli ten podstawowy warunek będzie spełniony, jest duża szansa, że uda się zalegalizować dany obiekt budowlany.

Zdaniem ustawodawcy zastosowanie uproszczonej procedury, a w szczególności brak opłaty legalizacyjnej zachęci właścicieli takich obiektów do zgłoszenia samowoli budowlanych do organów administracyjnych i dalej do wykonania przewidzianych w przepisie obowiązków, w celu zalegalizowania istniejącego i funkcjonującego budynku mieszkalnego lub innej kategorii obiektu budowlanego. Z uproszczonej procedury nie będą mogli jednak skorzystać właściciele budynków, wobec których toczą się jakiekolwiek postępowania.

Polecamy serwis: Nieruchomości

Prawo
Ile jest warta informacja czy akcja zdrożeje? Kolizja interesów prawnych i obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej a należyte wykonywanie zadań giełdowych. Przepisy i sankcje
05 maja 2025

W sytuacji kolizji pomiędzy obowiązkiem lojalnego wykonywania obowiązków służbowych a obowiązkiem zachowania tajemnicy i ochrony informacji poufnych, rozstrzygnięcie, które przyznaje pierwszeństwo temu drugiemu, opiera się na fundamentalnych zasadach prawa rynku kapitałowego oraz etyce zawodowej. Zasadniczo, ochrona rynku finansowego i zapobieganie nadużyciom w obrocie papierami wartościowymi mają nadrzędne znaczenie, a w związku z tym obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w kontekście informacji poufnych staje się priorytetowy. Jest to nie tylko kwestia przestrzegania przepisów prawa, ale także zapewnienia uczciwości i przejrzystości w działaniach podejmowanych na rynku kapitałowym - pisze radca prawny K. Jakub Gładkowski. I wyjaśnia także jakie są sankcje i odpowiedzialność za tego typu naruszenia w unijnym i polskim porządku prawnym.

Rozwód w 2025 i 2026 r. [FAQ]
05 maja 2025

Co może się zmienić w procedurach rozwodowych? Jakie są aktualne przepisy? Co trzeba wiedzieć o rozwodzie w 2025 2026 r.? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania!

Sejm na żywo 5 maja: Komisja śledcza ds. Pegasusa
05 maja 2025

Przesłuchanie nadinsp. Adama Cieślaka, Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Emerytura i renta po śmierci seniora. Kiedy można ją zatrzymać, a kiedy trzeba zwrócić. ZUS musi wypłacić świadczenie jeżeli zmarły nabył do niego prawo
05 maja 2025

ZUS informuje, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczeń, ponieważ prawo do nich wygasa. Jeśli jednak emerytura lub renta została wypłacona po śmierci, ale w miesiącu, w którym ta śmierć miała miejsce, nie zawsze jest konieczne zwracanie tych pieniędzy do ZUS-u. W niektórych sytuacjach rodzina może zatrzymać ostatnią wypłatę, o ile zmarły miał do niej prawo.

Dwie decyzje w jednej kopercie prześle ZUS do emerytów i rencistów w maju 2025 r. Przeczytaj uważnie i sprawdź wysokość świadczeń
05 maja 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wysyłkę corocznej korespondencji do emerytów i rencistów. W jednej kopercie znajdą dwie decyzje – o waloryzacji z marca 2025 r. oraz przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego czyli tzw. trzynastki.

Grillowanie na balkonie i w parku – czy jest dozwolone?
05 maja 2025

Nadejście wiosny można poczuć nie tylko w zwiększonych temperaturach, ale także w zapachach unoszonych przez powietrze. Bowiem gdy tylko zaczyna się sezon, Polacy chętnie zaczynają grillować. Rośnie wtedy nie tylko sprzedaż grillowych akcesoriów, ale także statystyczna liczba mandatów udzielonych przez Straż Miejską plenerowym koneserom. Większość mieszkańców miast nie posiada własnego ogrodu, dlatego wielu zadaje sobie pytanie, czy grillowanie na balkonie lub w parku jest dozwolone.

Jak nie zaciągać pożyczki?
05 maja 2025

Każde postanowienie w umowie pożyczkowej może mieć realny wpływ na sytuację finansową pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli chodzi o dodatkowe opłaty, prowizje czy warunki spłaty. Bardzo ważna jest świadomość prawna, pochopne podejmowanie decyzji odłóż na bok. Zatem jak nie zaciągać pożyczki?

2962 zł dla matek czy ojców, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Nie opłaca im się pracować za minimalną krajową
05 maja 2025

Mówi się o państwie opiekuńczym, o państwie socjalnym. I coś w tym jest. Wśród rodziców dzieci, którzy nie są zatrudnieni mówi się, że przy różnych świadczenia pieniężnych i zasiłkach jakie można otrzymać od państwa nie opłaca im się pracować za minimalną krajową. Wprawdzie może mieliby netto te kilkaset złotych więcej, ale za to jakim kosztem, kosztem pracy i czasu. Rodzice wolą dostać np. 2962 zł, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Oczywiście taki schemat nie jest dany raz na zawsze!

Uważam, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 r. niesprawiedliwie pominął grupę emerytów, która złożyła wnioski o wcześniejszą emeryturę między 6 czerwca a 31 grudniem 2012 r.
04 maja 2025

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie
05 maja 2025

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie, ale czy to wpłynie na aktywizację osób bezrobotnych? Raczej nie, tym bardziej, że ustawodawca poszerzył krąg podmiotów mający prawo do zasiłku przez rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...