Zachowanie szczegółowych przepisów postępowania dowodowego nie jest konieczne, jeśli ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. Z przepisu zatem wprost wynika, że uprawdopodobnienie jest czymś innym niż udowodnienie.
Uprawdopodobnienie odpowiednich okoliczności występuje jako przesłanka w wielu przepisach z zakresów procedury cywilnej, w tym przykładowo jako podstawa do:
- oddalenia opozycji przeciwko interwencji ubocznej,
- ustanowienia kuratora dla strony, której miejsce pobytu nie jest znane,
- uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu,
- wznowienia postępowania,
- rozpoznania wniosku o uznanie za zmarłego,
- wystąpienia z wnioskiem o zabezpieczenie spadku,
- żądania zabezpieczenia roszczenia,
- żądania wyjawienia majątku.
Uprawdopodobnienie a udowodnienie:
- Uprawdopodobnienie nie może być oparte wyłącznie na twierdzeniach strony. Powinny być one dodatkowo poparte materiałem pozwalającym sądowi zająć stanowisko. Wymogi dotyczące tego materiału nie mogą być jednak takie same, jak wymogi dotyczące dowodów.
- Uprawdopodobnieniu, będącemu na ogół warunkiem wszczęcia postępowania, nie stawia się takich samych wymogów jak dowodom. Przeprowadzenie dowodów w tym postępowaniu może doprowadzić do wniosków obalających uprawdopodobnienie.
- W przypadku uprawdopodobnienia sąd dokonuje jedynie pobieżnej analizy materiału dowodowego, a ustalenia sądu nie podlegają formalizmowi przewidzianemu dla czynności dowodowych. Istota instytucji uprawdopodobnienia roszczenia zakłada, że ustalenia nie muszą być zgodne z rzeczywistością, a jedynie wysoce prawdopodobne.