Choroba zawodowa
Choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".
Z powyższego wynika, że choroba zawodowa cechuje się tym, że:
- odpowiada chorobom wymienionym w wykazie chorób zawodowych;
- jest spowodowana czynnikami szkodliwymi dla zdrowia występującymi na stanowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.
Kto musi zgłosić podejrzenie choroby zawodowej?
W razie podejrzenia wystąpienia choroby zawodowej u pracownika, obowiązek zgłoszenia tego faktu do właściwego państwowego inspektora sanitarnego i właściwego okręgowego inspektora pracy (właściwość wg. miejsca wykonywania pracy, względnie wg. krajowej siedziby pracodawcy) ma:
- pracodawca zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową;
- lekarz podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej – gdy poweźmie podejrzenie istnienia choroby zawodowej, kieruje na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej;
- lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta - gdy podejrzewa u pacjenta chorobę zawodową, kieruje go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.
Możliwość zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej ma również sam pracownik (także i eks-pracownik), który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogące wskazywać na taką chorobę.Pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza swoje podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Wszystkie niezbędne i aktualne formularze (np. zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, skierowania na badanie lekarskie) znajdziesz TUTAJ.
Kiedy można stwierdzić chorobę zawodową?
Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić nie tylko w okresie zatrudnienia w narażeniu zawodowym, ale także po zakończeniu pracy. Należy jednak zaznaczyć, że stwierdzenie choroby zawodowej po ustaniu zatrudnienia wymaga udokumentowania objawów chorobowych, w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.
Procedura
Właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej, wszczyna postępowanie. W pierwszej kolejności kieruje pracownika lub byłego pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania, do jednostki orzeczniczej I stopnia.
Jednostkami orzeczniczymi I stopnia są:
- poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy;
- kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych);
- poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych;
- podmioty lecznicze, w których nastąpiła hospitalizacja - w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby.
Jednostka orzecznicza I stopnia, a konkretnie lekarz medycyny pracy zatrudniony w tej jednostce, wydaje stosowne orzeczenie lekarskie o stwierdzeniu (bądź nie stwierdzeniu) choroby zawodowej. Orzeczenie to jest przesyłane jest pracownikowi, osobie zgłaszającej podejrzenie oraz właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu.
Od orzeczenia jednostki orzeczniczej I stopnia, zainteresowany pracownik może się odwołać do jednostki orzeczniczej II stopnia. W tym celu pracownik (lub eks-pracownik), w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia, składa wniosek do jednostki badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy, o przeprowadzenie ponownego badania, za pośrednictwem lekarza, który wydał to orzeczenie.
Również i od decyzji jednostki II stopnia można się odwołać – pracownik może złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ciągu 30 dni od dnia otrzymania orzeczenia jednostki II stopnia.
Obowiązki pracodawcy
Po oficjalnym stwierdzeniu u pracownika choroby zawodowej pracodawca zobowiązany jest m.in. do:
- ustalenia przyczyn jej powstania oraz charakteru i rozmiaru zagrożenia tą chorobą (w porozumieniu z państwowym inspektorem sanitarnym);
- niezwłocznego usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosowania innych niezbędnych środków zapobiegawczych;
- zapewnienia realizacji zaleceń lekarskich;
- prowadzenia rejestru chorób zawodowych oraz podejrzeń z nimi związanych.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 1367