Pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy bądź w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Oznacza to, że powinien znajdować się w psychicznej i fizycznej gotowości do pracy. Doba pracownicza rozpoczyna się natomiast wraz z godziną, w której pracownik zaczyna swoją pracę i trwa przez kolejne 24 godziny. Określenie dobry w przepisach kodeksu pracy ma na celu precyzyjne wyliczenie godzin pracy pracownika, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, bowiem dla każdej z grup pracowniczych świadczących pracę na rzecz pracodawcy rozkład ten może być zróżnicowany. Sam czas pracy powinien również odpowiadać wymogom zawartym w regulacjach unijnych.
Zobacz również: Kiedy praca w święta jest zakazana?
11 godzin nieprzerwanego dobowego odpoczynku
Zgodnie z art. 132 § 1 k.p. na podstawie art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego nr 2003/88/WE pracownikowi przysługuje 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu 24 godzinnej doby pracowniczej. Jest to minimalny wymiar odpoczynku pracownika. Co ważne wymóg zapewnienia 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku nie może być zrekompensowany dłuższymi przerwami w pracy. Wyjątkiem od wskazanej zasady jest zarządzanie przez pracownika w imieniu pracodawcy zakładem pracy bądź prowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcie awarii. W takiej sytuacji pracodawca będzie zobowiązany do ustalenia do końca okresu rozliczeniowego równoważnego okresu odpoczynku. Równoważny okres odpoczynku jest zazwyczaj udzielany wraz z innymi okresami odpoczynku przypadającymi w różnych terminach. Inaczej przedstawia się również kwestia odpoczynku pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie czasu pracy. Regułą jest natomiast, że pracownik wykorzystuje prawo do dobowego odpoczynku w dniu, w którym nabył do niego prawo.
35 godzin nieprzerwanego tygodniowego odpoczynku
Na podstawie art. 133 k.p. pracownik ma prawo do co najmniej 35 godzin w tygodniu nieprzerwanego odpoczynku. Tydzień rozumiany jest jako 7 kolejnych dni, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego. Zasadą jest, że wspomniany odpoczynek powinien obejmować niedzielę, czyli 24 godziny poczynając od 6 rano w tym dniu, chyba że u pracodawcy została przyjęta inna godzina. Inaczej wygląda również sytuacja, kiedy pracownik świadczy pracę w niedzielę lub w porze nocnej. Oznacza to, że pracodawca będzie zobowiązany oddać pracownikowi oddać przysługujący mu dzień wolny odpoczynku w innym terminie. Jeżeli pracodawca nie zapewni pracownikowi dobowego lub tygodniowego odpoczynku od pracy, podwładny może żądać zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych (wyr. SN, II PK 228/09).
Zobacz też: Szkodliwe warunki a skrócenie czasu pracy