Legalny pobyt a legalne zatrudnienie
Zasadą obowiązującą na terytorium RP jest to, iż obywatele z Ukrainy powinni posiadać dwa uprawnienia: do pobytu na terytorium naszego państwa oraz do podjęcia zatrudnienia.
Kiedy nie są wymagane dokumenty do podjęcia pracy? – dotyczy to obywateli krajów spoza UE przebywających w Polsce na postawie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej. Dotyczy to również sytuacji, gdy Ukrainiec uzyskał zezwolenie na pobyt czasowy i pracę .
Jeśli zaś Ukraińcy przebywają w Polsce na podstawie wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy i chcieliby podjąć w Polsce pracę, to muszą posiadać zezwolenie na pracę.
Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2019/2020
Każde z powyższych uprawnień do podjęcia pracy legalnej w Polsce wymaga spełnienia szeregu kryteriów przewidzianych w przepisach – w szczególności w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, aktach wykonawczych do tej ustawy, ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Powierzenie pracy na podstawie oświadczenia
Najbardziej uproszczoną i najszybszą formą legalnego zatrudnienia Ukraińców przez polskiego pracodawcę jest powierzenie pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia.
Na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi m.in. obywatele Ukrainy mogą podejmować pracę w Polsce w okresie do sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy bez obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę.
Jakie kroki należy podjąć w celu zatrudnienia pracownika z Ukrainy?
- W pierwszej kolejności należy wypełnić oświadczenie i uiścić opłatę w wysokości 30 zł. Oświadczenie zawiera dane identyfikujące pracodawcę, cudzoziemca oraz dane dotyczące pracy oferowanej cudzoziemcowi.
- Należy dokonać rejestracji oświadczenia w Powiatowym Urzędzie Pracy właściwym ze względu na jego siedzibę lub miejsce stałego pobytu pracodawcy. Powiatowy Urząd Pracy wpisuje oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.
- Oryginał oświadczenia należy przekazać pracownikowi - zarejestrowane oświadczenie stanowi podstawę do uzyskania przez cudzoziemca w placówce dyplomatyczno-konsularnej w kraju jego stałego pobytu wizy w celu wykonywania pracy.
- Pracodawca powinien w dniu rozpoczęcia pracy przez Ukraińca zawiadomić pisemnie o tym fakcie urząd pracy. Jeśli Ukrainiec nie podejmie zatrudnienia, pracodawca jest zobowiązany poinformować o tym urząd pracy w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.
Ukrainiec powinien wykonywać pracę na podstawie pisemnej umowy zawartej z pracodawcą na warunkach określonych w tym oświadczeniu. Pracodawca zatrudniający Ukraińca lub innego cudzoziemca ma wobec niego takie same obowiązki jak wobec obywatela polskiego dotyczące m.in.: zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odprowadzania składek, podatku dochodowego czy stosowania przepisów prawa pracy.
Ostre sankcje dla pracodawców
Warto zwrócić uwagę, iż na pracodawcy ciąży obowiązek sprawdzenia legalności pobytu, uprawnienia do podjęcia zatrudnienia pracownika z Ukrainy. Niewiedza pracodawcy może go słono kosztować. Za nieprzestrzeganie przepisów o zatrudnieniu cudzoziemców grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności, a także w skrajnych przypadkach, pozbawienia wolności do lat 3.