Wobec powyższego nie budzi wątpliwości fakt, iż przy wykonywaniu obowiązków służbowych pracownik jest podporządkowany pracodawcy w zakresie miejsca świadczenia pracy, czasu, w którym ma ją wykonać oraz podlega kierownictwu szefa.
Charakter poleceń służbowych.
Polecenia służbowe mogą przybrać dwojaki charakter. Po pierwsze mogę mieć charakter indywidualny i dotyczyć konkretnej osoby, albo mieć charakter zbiorowy i odnosić się do grupy pracowników. Samo polecenie może przybrać formę pisemną lub ustną np. pisemne zadanie wykonania konkretnego projektu albo polecenie wzięcia udziału w konferencji przekazane ustnie podczas rozmowy.
Zgodnie z literą art. 100 Kodeksu pracy, pracownik ma obowiązek stosowania się do poleceń przełożonych, dotyczących pracy, o ile nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.
Pracodawca posiada zazwyczaj pewną dozę swobody w wydawaniu poleceń swoim podwładnym, ważne, aby były to zadania bezpośrednio związane są z wykonywaną przez pracownika pracą i zajmowanym przez niego stanowiskiem. Umowa o pracę rzadko precyzyjnie wskazuje obowiązki pracownika, dlatego przez polecenia pracodawca powinien konkretyzować wynikające z umowy o pracę obowiązki pracownika.
Często polecenia służbowe nie dotyczą tylko i wyłącznie warunków świadczenia pracy ustalonych pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, ale też dotyczą wszelkich spraw bezpośrednio albo pośrednio związanych z zakładem pracy oraz dbałością o dobro pracodawcy. W wyjątkowych sytuacjach pracodawca może wydać np. polecenie tymczasowo przenoszące pracownika do wykonywania innych niż powierzone zadań lub polecenia pracy w godzinach nadliczbowych.
Zobacz: Na jak długo można zawrzeć umowę o pracę na czas określony
Prawo pracownika do odmowy wykonania polecenia pracodawcy.
W żadnym wypadku pracownik nie ma obowiązku wykonywania polecenia niezwiązanego z pracą albo polecenia sprzecznego z obowiązującym prawem, a pracodawca nie może z tego powodu obarczyć go negatywnymi konsekwencjami. Gdyby polecenie przełożonego mogłoby prowadzić do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, pracownik powinien odmówić jego wykonania. Bezkrytyczne wykonywanie przez pracownika bezprawnych poleceń przełożonego może bowiem stanowić uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę.
Odmowa wykonania polecenia dotyczącego świadczonej pracy wydanego zgodnie z prawem może spowodować, że pracownik poniesie negatywne konsekwencje, gdyż pracodawca odmowę może potraktować jako złamanie ciążących na pracowniku obowiązków i ukarać go za pomocą kary porządkowej – nagany lub upomnienia, a nawet rozwiązać umowę o pracę z winy pracownika na podstawie art. 52 Kodeksu pracy.
Zarówno pracodawca jak i pracownik muszą zachowywać się zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Pracownik korzystając z prawa do wyrażenia swoich poglądów nie powinien czynić tego w sposób obraźliwy, tak jak pracodawca nie powinien złośliwie krytykować podwładnych ani ich obrażać. Najlepiej, jeśli wszystkie obowiązki są doprecyzowane w wewnętrznych dokumentach, jak np. regulamin pracy.
Zobacz serwis: Pracodawca