Dobra osobiste pracownika
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest szanowanie godności i innych dóbr osobistych zatrudnionych osób. Przyrodzona godność człowieka jest niezbywalna oraz stanowi nienaruszalne źródło wolności i praw człowieka i obywatela.
Katalog dóbr osobistych pozostających niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach, pod ochroną prawa cywilnego, zawarty jest w art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny. W szczególności należą do nich: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, a ich katalog dodatkowo nie jest zamknięty.
Według art. 111 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 - Kodeks pracy „Pracodawca ma obowiązek szanować godność i inne dobra osobiste pracownika”, a więc to godność została postawiona na pierwszym miejscu. Oznacza to, iż pracodawca ma obowiązek szanować poczucie wartości każdej zatrudnionej osoby, a przede wszystkim zabronione jest poniżanie, szykanowanie, wydawanie krzywdzących opinii, czy przedmiotowe traktowanie zatrudnionego. Podkreślić należy, że pracodawca powinien nie tylko sam tych dóbr nie naruszać, ale także zapobiegać i przeciwdziałać ich naruszaniu przez innych podległych mu pracowników.
Zobacz: Kiedy pracodawca narusza dobra osobiste pracownika?
Prawo do prywatności
Do kategorii dóbr osobistych pracownika, podlegających ochronie na mocy art. 23 i 24 KC należy informacja o wysokości wynagrodzenia, która wiąże się z prawem do prywatności. Pracodawca bez zgody pracownika nie ma prawa ujawnić wysokości wynagrodzenia za pracę zatrudnionego, chyba, że informacja o wysokości otrzymywanego wynagrodzenia została podana w prasie bez zgody osoby pełniącej funkcję publiczną w rozumieniu art. 14 ust. 6 ustawy z 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe.
Pod tą kategorię podpiąć można również tajemnicę korespondencji, a co za tym idzie także korespondencji elektronicznej. Mimo, iż pracodawca ma potrzebę, aby monitorować sposób wykonywania pracy przez pracownika, to nie posiada on dowolności w tego typu kontroli. Pracodawca może zastrzec, że komputery oraz adresy e-mail używane w pracy, mogą być wykorzystywane przez pracowników wyłącznie do celów służbowych, w związku z tym pracodawca jako właściciel ma prawo wglądu np. do korespondencji przychodzącej na firmowy adres e-mail.
Zobacz serwis: Pracownik
Postępowanie dyscyplinarne przeciwko pracownikowi
Z reguły czynności podejmowanych w ramach postępowania dyscyplinarnego przeciwko pracownikowi nie można uznać za bezprawne, a złożenie wniosku o wszczęcie takiego postępowania lub jego kontynuowanie samo przez się nie może być traktowane jako naruszenie dóbr osobistych zatrudnionego. Jeżeli jednak okaże się, że dochodzi do poważnego naruszenia przepisów dotyczących tego postępowania lub gdy pracodawca w sposób wyraźny nadużywa przysługujących mu uprawnień kierowniczych, to takie działanie może zostać uznane za krzywdzące.
Roszczenia majątkowe i niemajątkowe za naruszenie dóbr
Jeżeli pracownik udowodni, że pracodawca w sposób bezprawny i zawiniony naruszył jego dobra osobiste, może domagać się złożenia przez pracodawcę oświadczenia przepraszającego za zaistniałą sytuację, a co więcej może także żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, którą sąd może przyznać poszkodowanemu pracownikowi lub zasądzić ją na wskazany przez niego cel społeczny. Jeśli wskutek naruszenia dobra osobistego poszkodowany poniósł szkodę majątkową, to może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Zobacz: Poszanowanie dóbr osobistych pracownika