Przez prawa autorskie do utworu należy rozumieć tzw. autorskie prawa majątkowe oraz autorskie prawa osobiste. Do autorskich praw majątkowych należą:
- prawo do korzystania z utworu
- prawo o rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji
- prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Do autorskich praw osobistych należą w szczególności:
- prawo do autorstwa utworu
- prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, albo do udostępniania go anonimowo
- nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania
- prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności
- nadzór nad sposobem korzystania z utworu.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Utwór – własność pracodawcy
Zgodnie z treścią art. 12 Prawa autorskiego jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu, majątkowe prawa autorskie w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Prawa autorskie: majątkowe czy osobiste?
Z przedstawionych przepisów prawa wynikają następujące zasady. Po pierwsze, pracodawca może być uprawniony tylko z tytułu autorskich praw majątkowych, ponieważ tylko one są zbywalne. Natomiast twórca utworu – pracownik, niezależnie od zakresu jego obowiązków pracowniczych, zawsze jest uprawniony z tytułu autorskich praw osobistych, które są niezbywalne.
Utwór w umowie o pracę
Po drugie, jeżeli wykonywanie obowiązków ze stosunku pracy ma polegać na działalności twórczej pracownika, od woli stron zależy do kogo należeć będą autorskie prawa majątkowe. Nieokreślenie w umowie o pracę własności tych praw powoduje, że w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron autorskie prawa majątkowe do tych utworów nabywa pracodawca z chwilą ich przyjęcia.
Komentarze na Facebooku a prawa autorskie
Utwór stworzony w ramach stosunku pracy
Po trzecie, należy wskazać, iż pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe tylko do utworu o charakterze pracowniczym. Przez utwór o charakterze pracowniczym należy rozumieć utwór wykonany/stworzony na skutek realizacji przez pracownika jego obowiązków służbowych w ramach stosunku pracy. W umowie o pracę można określić obowiązki pracownika w odniesieniu do twórczości autorskiej danego pracownika. Jednak nie jest to konieczne, a w sytuacji braku takich regulacji w umowie o pracę charakter pracowniczy utworu będzie badany pod kątem obowiązków pracowniczych wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron, zwyczajów przyjętych w zakładzie pracy co do sposobu wydania poleceń pracownikom, regulaminów i innych wewnątrzzakładowych zasad. Nie jest wystarczającą podstawą do stwierdzenia „pracowniczego charakteru utworu” posłużenie się w procesie twórczym urządzeniami lub materiałami należącymi do zakładu pracy, przygotowywanie utworu w czasie pracy twórcy, sfinansowanie pracy twórczej przez zakład pracy, lub udział w procesie twórczym innych osób zatrudnionych w tym zakładzie, tolerowanie przez twórcę faktu eksploatowania bez porozumienia z nim, utworu przez zakład pracy.
Oświadczenie akceptujące utwór
Po czwarte, pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu o charakterze pracowniczym z chwilą przyjęcia utworu. Do przyjęcia utworu przez pracodawcę dochodzi poprzez złożenie stosownego oświadczenia akceptującego utwór, lub z upływem 6 miesięcy od daty dostarczenia utworu przez twórcę - pracownika, jeżeli pracodawca nie zgłosił w tym terminie zastrzeżeń co do tego utworu.
Kończąc, należy podkreślić, że co do zasady wynagrodzenie za pracę stanowi równocześnie także wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych lub zezwolenie na korzystanie z utworu w zakresie objętym umową. W umowie o pracę oczywiście można przewidzieć dodatkowe wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych
Polecamy serwis: Prawo pracy