Pani Katarzyna wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim. Jest pracownikiem jednego z oddziałów dużej firmy ogólnopolskiej. Zatrudniona jest na umowę o pracę na czas nieokreślony. W czasie jej nieobecności w pracy oddział, w którym pracowała został zamknięty. Pracodawca od razu wręczył jej wypowiedzenie zmieniające, w którym zaproponował zmianę miejsca wykonywania pracy ze Szczecina na Zamość. Pani Katarzyna jest mężatką. Jej mąż pracuje w Szczecinie. W tym mieście małżonkowie posiadają mieszkanie. Co w takiej sytuacji Pani Katarzyna może zrobić i jakie uprawnienia jej przysługują?
Pani Katarzyna może oczywiście zgodzić się na zaproponowaną zmianę warunków pracy, jednakże to – z uwagi na dużą odległość pomiędzy dotychczasowym, a nowym miejscem pracy – wiązałoby się ze zmianą miejsca zamieszkania. Ani Pani Katarzynie, ani jej mężowi zmiana taka może nie odpowiadać. Pani Katarzyna może więc nie wyrazić zgody na taką zmianę. Jakie będą tego skutki prawne?
Zobacz serwis: Pracownik
Otrzymanie przez pracownika skutecznie złożonego wypowiedzenia zmieniającego dotyczącego miejsca wykonywania pracy oznacza, że powinien on przed upływem połowy okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie w przedmiocie tego czy przyjmuje zaproponowane mu warunki pracy. Długość okresu wypowiedzenia zależy od długości okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i w przypadku umów o pracę zawartych na czas nieokreślony wynosić może od dwóch tygodni do trzech miesięcy. Jeżeli przed upływem połowy tego okresu pracownik oświadczy, że nie przyjmuje zaproponowanej zmiany, wówczas umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia. Za stronę rozwiązującą stosunek pracy zostanie w takiej sytuacji uznany pracodawca, który dąży do zmiany treści umowy o pracę, a nie pracownik, który na taką zmianę się nie godzi.
W omawianym przykładzie wypowiedzenie zmieniające wręczone Pani Katarzynie mogłoby zostać uznane za stanowiące wyłączną przyczynę rozwiązania stosunku pracy, ponieważ z dość oczywistych względów nowe warunki pracy byłyby dla Pani Katarzyny niedogodne. Żeby wykonywać pracę w Zamościu musiałaby zdecydować się na rozłąkę z rodziną, w tym z małym dzieckiem. Ewentualnie wraz z całą rodziną musiałaby zmienić miejsce zamieszkania, co pociągnęłoby za sobą zbyt daleko idące skutki. Centrum spraw życiowych zarówno Pani Katarzyny, jak i jej męża znajduje się w Szczecinie. Tu posiadają oni mieszkanie i tu mąż Pani Katarzyny pracuje. Zmiana miejsca zamieszkania na Zamość oznaczałoby konieczność zrezygnowania przez niego z zatrudnienia u aktualnego pracodawcy. Taka niedogodność w świetle orzecznictwa sądowego stanowi wystarczającą przesłankę do uznania, że przyczyny rozwiązania stosunku pracy leżą wyłącznie po stronie pracodawcy. Z orzecznictwa tego wynika bowiem, że odmowa przyjęcia nowych warunków pracy wyraźnie z jakiegoś powodu niedogodnych dla pracownika nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że przyczyny rozwiązania stosunku pracy leżą wyłącznie po stronie zakładu pracy.
W konsekwencji rozwiązanie stosunku pracy z Panią Katarzyną nastąpiłoby w trybie przepisów ustawy z dnia 13.03.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Ustawa ta reguluje kwestię tzw. zwolnień grupowych, ale w niektórych sytuacjach znajduje również zastosowanie do pojedynczych przypadków rozwiązania stosunku pracy. Chodzi o te wypowiedzenia umów o pracę i o te porozumienia rozwiązujące umowy o pracę za zgodą obu stron, które następują z przyczyn niedotyczących pracowników, które to przyczyny stanowią wyłączny powód uzasadniający złożenie wypowiedzenia czy zawarcie porozumienia. Należy przy tym pamiętać, że przepisy tej ustawy stosuje się wyłącznie wobec pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników.
Zobacz serwis: Praca
Uznanie, że rozwiązanie umowy o pracę w przypadku Pani Katarzyny nastąpiło z przyczyn leżących wyłącznie po stronie zakładu pracy powoduje powstanie po jej stronie prawa do odprawy pieniężnej. W orzecznictwie sądowym oraz opinii ekspertów nie budzi wątpliwości to, iż przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników obejmuje także rozwiązanie umowy o pracę na skutek odmowy przyjęcia wypowiedzenia zmieniającego.
Wysokość odprawy
Wysokość odprawy uzależniona jest od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej, niż 2 lata, wówczas przysługuje mu odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę. Zatrudnienie w okresie od 2 do 8 lat uprawnia do odprawy w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, a w okresie powyżej 8 lat – w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.
Reasumując, jeżeli Pani Katarzyna przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie wyrazi zgody na zaproponowaną jej zmianę warunków pracy, wówczas:
- umowa o pracę na dotychczasowych warunkach będzie obowiązywała do czasu upływu obowiązującego w jej przypadku okresu wypowiedzenia,
- w tym czasie pracodawca ma obowiązek dopuścić Panią Katarzynę do pracy na dotychczasowych warunkach i wypłacić jej wynagrodzenie za pracę,
- po upływie okresu wypowiedzenia umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu, a pracodawca poza wystawieniem świadectwa pracy zobowiązany będzie wypłacić Pani Katarzynie odprawę pieniężną.