Zakończenie działalności gospodarczej, zjawisko dość powszechne, z którym coraz częściej mamy do czynienia, może być wynikiem wielu różnych czynników - wśród nich można wymienić m.in. niekorzystną sytuację na rynku, małą zyskowność, kłopoty płynnościowe, czy po prostu niezbyt udany pomysł na biznes. Pracodawca, który zamierza zlikwidować działalność gospodarczą skazuje się na dopełnienie wielu formalności, z których część dotyczy stosunków pracy łączących go z pracownikami, konkretnie doprowadzenia do ich rozwiązania.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Zakończenie działalności gospodarczej a status pracodawcy
Na wstępie wskazać należy, iż zakończenie działalności gospodarczej przez pracodawcę będącego osobą fizyczną nie jest równoznaczne z ustaniem stosunków pracy z jego pracownikami. Pracodawca zostaje bowiem pracodawcą nawet jeśli zlikwiduje działalność gospodarczą. Zgodnie z treścią przepisu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 j.t.) pracodawcą jest bowiem jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Z treści przytoczonego przepisu wynika zatem, że dla posiadania statusu pracodawcy wystarczająca jest okoliczność zatrudniania pracowników, natomiast bez znaczenia jest prowadzenie działalności gospodarczej.
Zakończenie działalności i zwolnienie pracownika
Warto w tym miejscu także przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 września 2012 r., sygn. akt III AUa 720/12, zgodnie z którym o likwidacji pracodawcy nie można mówić wówczas, gdy jest nim osoba fizyczna. Przedsiębiorca może zakończyć i wyrejestrować działalność gospodarczą, co nie oznacza, że przestaje istnieć jako podmiot zatrudniający pracowników. Osoby zatrudnione nie są bowiem pracownikami działalności gospodarczej, którą prowadzi osoba fizyczna, ale pracownikami tej osoby. Zakończenie działalności gospodarczej jest z całą pewnością uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, co skutkuje tym, iż rozwiązanie stosunku pracy z tej przyczyny może np. uprawniać do świadczenia przedemerytalnego, o ile spełnione są pozostałe przesłanki wymienione w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych.
Zakończenie działalności gospodarczej nie jest jednak likwidacją pracodawcy.
Likwidacja pracodawcy a rozwiązanie umowy o pracę
Analogiczny pogląd, że wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy zaprezentował także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 2001 r. w sprawie o sygn. akt IPKN 830/00. Powyższe prowadzi również do wniosku, iż pracodawca, który dokonuje zakończenia działalności gospodarczej, nie ma możliwości skorzystania z powołania się na powód - likwidacja pracodawcy i dokonania skrócenia okresu trzymiesięcznego wypowiedzenia w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, tudzież rozwiązania z tego powodu umowy o pracę za wypowiedzeniem z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego.
Czy likwidacja stanowiska pracy upoważnia do zwolnienia pracownika?
Kiedy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy pracownikowi?
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.)
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 września 2012 r., sygn. akt III AUa 720/12.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r. w sprawie o sygn. akt I PKN 830/00.
Autor: Joanna Mila, Radca Prawny w spółce Ligęzowscy i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. z siedzibą w Warszawie.