Uprawnienie do wypowiedzenia umowy o pracę posiada zarówno pracownik jak i pracodawca. Pracownik znajduje się w znacznie trudniejszej sytuacji, gdy umowę wypowie mu pracodawca. Tym bardziej, że wypowiedzenia umowy terminowej, pracodawca nie musi uzasadniać.
Specyfika umów terminowych
Do umów terminowych zaliczamy umowę na okres próbny, umowę na czas wykonywania określonej pracy, umowę na zastępstwo oraz oczywiście umowę na czas określony.
Umowy terminowe zawiera się na oznaczony czas określony konkretną datą lub czasem wykonania określonej pracy.
Z powodu niezadowolenia ze sposobu wykonywania pracy przez pracownika pracodawca może chcieć skrócić czas trwania umowy terminowej. Nie zawsze rozwiązanie takiej umowy jest proste. Niekiedy wypowiedzenie umowy terminowej przez pracodawcę będzie w ogóle nie możliwe.
Zobacz: Jakie są okresy wypowiedzenia?
Rodzaj umowy terminowej
Umowy terminowe kończą się z upływem oznaczonego czasu. Sposób ich wypowiadania zależy od rodzaju takiej umowy. Oznacza to, że inne są reguły wypowiadania umowy na zastępstwo a inne umowy na czas wykonywania określonej pracy.
Umowę na okres próbny lub umowę na zastępstwo pracownik jak i pracodawca mogą wypowiedzieć w każdym czasie, bez potrzeby zastrzegania takiej możliwości w jej treści. W przypadku tych dwóch umów z góry określone są okresy wypowiedzenia. Umowę na zastępstwo można wypowiedzieć zawsze w jednakowym okresie wypowiedzenia - trzy dni, niezależnie od czasu jej trwania. Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny zależy od okresu próbnego na jaki umowa ta została zawarta.
Umowa na czas określony jak wskazuje jej nazwa podpisywana jest na z góry określony okres. Datą jej zakończenia jest konkretna data.
Wcześniejsze wypowiedzenie umowy na czas określony możliwe jest tylko jeśli łącznie zostaną spełnione dwa warunki. Umowa na czas określony została zawarta na czas dłuższy niż sześć miesięcy. Ponadto strony umowy w jej treści umieściły odpowiedni zapis o możliwości wypowiedzenia umowy.
Należy pamiętać, że zastrzegając w umowie na czas określony możliwość wcześniejszego jej wypowiedzenia, nie można ograniczać jej jedynie do jednej strony, na przykład do pracodawcy, czy tylko do pracownika.
W przypadku umów na czas określony przewidziany jest jednakowy okres wypowiedzenia. Niezależnie od czasu trwania umowy zawsze wynosi on dwa tygodnie.
Sytuacje wyjątkowe związane z umową na czas określony
W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest wcześniejsze rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy zawartej na czas określony niezależnie od tego, czy w jej treści znalazł się zapis dotyczący tej kwestii.
Do szczególnych sytuacji będą należeć ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy, w których kontynuowanie zatrudnienia mogłoby być utrudnione lub niemożliwe. W takiej sytuacji każda ze stron może wypowiedzieć umowę zawartą na czas określony za dwutygodniowym wypowiedzeniem, pomimo braku takiego zapisu w treści umowy.
Do podobnej sytuacji można zaliczyć wypowiedzenie pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia. Także i wtedy możliwe jest, wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony z przyczyn niedotyczących pracowników. Wypowiedzenie nastąpi za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Zobacz: Forum prawa
Umowa na czas wykonywania określonej pracy
Umowa na czas wykonywania określonej pracy rozwiązuje się z dniem wykonania tej pracy. Pracownik i pracodawca nie mogą zawrzeć w treści umowy zapisu umożliwiającego jej wcześniejsze rozwiązanie.
Tylko w przypadkach wyjątkowych umowa tego rodzaju może rozwiązać się przed dniem wykonania określonej pracy.
Każda ze stron może rozwiązać umowę za dwutygodniowym wypowiedzeniem w przypadku zwolnień grupowych. Umowa na czas wykonywania określonej pracy może być również rozwiązana za dwutygodniowym wypowiedzeniem w sytuacji upadłość lub likwidacja pracodawcy.
Odszkodowanie
W przypadku wadliwego wypowiedzenia umowy terminowej przez pracodawcę pracownik ma prawo tylko do odszkodowania.
Jeśli pracodawca wypowiedział umowę terminową z naruszeniem przepisów dotyczących wypowiadania umów pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Wysokość odszkodowania zależy od rodzaju umowy terminowej.
W przypadku wadliwego wypowiedzenia umowy na okres próbny pracownik ma prawo żądać od pracodawcy odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać. Natomiast w przypadku umowy na czas określony oraz umowy na czas wykonywania określonej pracy odszkodowanie przysługuje pracownikowi w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za trzy miesiące.
Pracodawca nie ma obowiązku uzasadniania wypowiedzenia umowy terminowej.
W przypadku wadliwego wypowiedzenia umowy terminowej przez pracodawcę pracownikowi przysługuje tylko prawo do odszkodowania. Oznacza to, że pracownik nie może wystąpić do sądu o ponowne przywrócenie go na wcześniejsze stanowisko. Nie może także żądać orzeczenia przez sąd o bezskuteczności wypowiedzenia.
Zobacz serwis: Urlopy pracownicze
Strony zawarły umowę na okres 10 lat począwszy od 1 lutego 2006 r. Pracodawca nie jest zadowolony z wyników pracy pracownika i chciałby wypowiedzieć pracownikowi umowę przed upływem tego terminu. W takim przypadku pracodawca nie może rozwiązać wcześniej umowy. Możliwość taką stwarza jedynie porozumienie stron. Ponieważ w treści umowy nie ma stosownego zapisu o możliwości wypowiedzenia umowy na czas określony.
Terminy wypowiedzenia umów terminowych
Umowa na czas zastępstwa - 3 dni robocze (niezależnie od czasu trwania umowy).
Umowa na okres próbny - zależy od okresu, na jaki została zawarta umowa:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Umowa na czas określony – 2 tygodnie, w przypadku jeśli została zawarta na okres powyżej 6 miesięcy oraz w treści umowy przewidziano zapis o możliwości wypowiedzenia takiej umowy.