Możliwość powierzenia pracownikowi innych obowiązków niż przewidziane w umowie o pracę przewiduje art. 42 par. 2 kodeksu pracy. Wymienia on jednak cztery istotne warunki, bez spełnienia których polecenie wykonywania innej pracy jest nieważne i pracownik nie musi się do niego zastosować.
Warunki wymagane przy poleceniu wykonywania innej pracy
1.Uzasadniona potrzeba pracodawcy
Wspomniany wyżej artykuł kodeksu pracy wyraźnie stanowi, iż polecenie wykonania innej pracy musi wynikać z uzasadnionych potrzeb pracodawcy. Potrzeba taka wskazywana jest subiektywnie przez pracodawcę, może więc na tym tle dochodzić do sporów między nim a pracownikiem. Warto jednak pamiętać, że zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego, uzasadniona potrzeba musi dotyczyć zakładu pracy jako całości, a nie konkretnej jednostki organizacyjnej do której pracownik jest kierowany.
Zobacz: Zalety i wady umowy o pracę, zlecenia lub o dzieło
2. Odpowiednia praca
Kolejnym warunkiem, którego spełnienie jest konieczne do powierzenia pracownikowi innej niż określona w umowie pracy jest to, aby praca ta była zgodna z kwalifikacjami zawodowymi pracownika. Musi to być taka praca, która tych kwalifikacji z jednej strony nie przekracza, ale też jest w stosunku do nich odpowiednia. Niedopuszczalne będzie zatem powierzenie pracownikowi pracy, której wykonać nie potrafi, ale także takiej, która byłaby w jakikolwiek sposób dla niego uwłaczająca, czy też nieodpowiadająca jego wykształceniu czy stażowi pracy. Nie można zatem np. wykwalifikowanej pielęgniarce powierzyć pracy przy sprzątaniu szpitala.
3. Odpowiednie wynagrodzenie
W omawianym trybie wymaga się również od pracodawcy, aby wynagrodzenie na nowym stanowisku pracy było takie samo, jakie pracownik otrzymywał do tej pory. Nie ma żadnych wyjątków od tej reguły, wynagrodzenie musi zatem pozostać takie samo nawet wtedy, gdy nowa praca jest ze swojej natury mniej płatna i inni pracownicy otrzymują za nią wynagrodzenie niższe.
4. Charakter czasowy innej pracy
Ostatnim, ale bardzo istotnym ograniczeniem omawianego polecenia wykonywania innej pracy jest fakt, iż łączny jego czas nie może przekroczyć 3 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego. Oznacza to, iż okres ten nie musi być ciągły, może to być jeden miesiąc na początku roku i dwa miesiące na końcu. Ważne jest, aby nie przekroczył on łącznie 3 miesięcy, w takim bowiem wypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie na podstawie kodeksu cywilnego. Jeżeli pracodawca nadal chce zatrudniać pracownika na danym stanowisku, to musi zastosować tryb wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy.
Zobacz serwis: Umowa o pracę
Należy pamiętać, że niespełnienie któregokolwiek z wymienionych wyżej warunków powoduje, że polecenie wykonywania innej pracy jest bezskuteczne i pracownik nie musi się do niego zastosować, i w przypadku rozwiązania umowy o pracę przysługuje mu odpowiednie roszczenie w sądzie pracy. Jeżeli jednak warunki te są spełnione pracownik nie ma wyboru, gdyż niepodjęcie wskazanej przez pracodawcę pracy jest wtedy ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych i może stanowić podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
| Polecenie wykonywania innej pracy nie wymaga formy pisemnej, wystarczy ustne polecenie pracodawcy. Warto jednak o pisemne potwierdzenie się postarać, może bowiem stanowić ono dowód w ewentualnym postępowaniu sądowym. |
Podstawa prawna: art. 42 par. 4 Kodeksu pracy