Urlop bezpłatny
Kodeks pracy przewiduje specyficzny rodzaj urlopu od pracy, podczas którego pracownik nie otrzymuje żadnych świadczeń. To tzw. urlop bezpłatny. Pracownik zostaje zwolniony od obowiązku świadczenia pracy, a pracodawca nie wypłaca mu w tym czasie wynagrodzenia. Aby z niego skorzystać, pracownik musi złożyć do pracodawcy pisemny wniosek. Pracodawca może, ale nie ma obowiązku udzielić pracownikowi tego urlopu. Okresu umawianego urlopu nie zalicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (np. wymiar urlopu, nagroda jubileuszowa), chyba że jest to urlop na świadczenie pracy u innego pracodawcy. Możliwość tę przewiduje art. 1741 § 1 Kodeksu pracy:
Za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami.
Kodeks pracy nie określa długości okresu bezpłatnego. Jego długość zależy więc od ustalenia przez strony stosunku pracy.
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS.
Ochrona przed wypowiedzeniem
Co istotne, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym. Nie dotyczy to przypadku ogłoszenia upadłości bądź likwidacji pracodawcy. Ochrona przed wypowiedzeniem wynika z art. 41 Kodeksu pracy, zgodnie z którym:
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Odwołanie z urlopu bezpłatnego
Co do zasady pracodawca nie może odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego. Jednak w przypadku udzielania urlopu dłuższego niż 3 miesiące strony stosunku pracy mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Uważa się, że takimi przyczynami są szczególne potrzeby pracodawcy wywołane przez okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu, a które wystąpiły w czasie jego trwania. Ponadto są to takie okoliczności, które w sytuacji braku obecności danego mogą doprowadzić do poważnych zakłóceń w zakładzie pracy.
Niezastosowanie się do odwołania pracownika z urlopu bezpłatnego przez pracodawcę może stanowić przyczynę rozwiązania umowy o pracę.
Brak składek ZUS
Podczas urlopu bezpłatnego nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. W związku z tym osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym nie otrzyma zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego oraz świadczenia rehabilitacyjnego. Jeśli powstała podczas urlopu niezdolność do pracy trwa nadal po zakończeniu się urlopu, pracownik otrzyma wskazane świadczenia, ale tylko za czas od zakończenia się urlopu bezpłatnego.
Wniosek o urlop bezpłatny >>> WZÓR
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw z 2018 r., poz. 917)