Badania lekarskie
Obowiązkiem pracownika jest poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim oraz dostarczenie pracodawcy wydanego przez lekarza medycyny pracy orzeczenia lekarskiego stwierdzającego zdolność lub brak zdolności do wykonywania pracy.
Aktualne orzeczenie lekarskie
Pracodawca z kolei musi dbać o to, aby nie dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
„Dopuszczenie do pracy” brzmi jednoznacznie. Użyte sformułowanie rozumiemy jako fizyczne stawienie się w zakładzie pracy i rozpoczęcie jej wykonywania. W doktrynie przyjmuje się, że dopuszczenie do pracy następuje z chwilą wydania przez pracodawcę polecenia wykonywania pracy na stanowisku.
Polecamy: Twój urlop. To Ci się należy! - Kolekcja Poznaj swoje prawa! Nr 1
Badania lekarskie a rozpoczęcie urlopu
Czy dopuszczeniem do pracy jest w takim razie: wyrażenie przez pracodawcę zgody na rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego we wskazanym we wniosku terminie i następnie rozpoczęcie tego urlopu przez pracownika? Czy pracownik musi posiadać aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające jego zdolność do wykonywania pracy przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego?
Odpowiedź nie jest taka oczywista. Zarówno przepisy prawa pracy jak i orzecznictwo sądowe nie dają jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Praktycy prawa pracy nie są zgodni co do postępowania w wyżej wymienionej sytuacji, choć większość z nich przychyla się do stwierdzenia, że urlop wypoczynkowy nie oznacza powrotu do pracy i zbędne jest skierowanie pracownika do wykonania badań lekarskich, np. kontrolnych po niezdolności do pracy trwającej co najmniej 30 dni, a przed skorzystaniem z urlopu wypoczynkowego.
Możliwość odwołania z urlopu
Rozpoczęcie i przebywanie na urlopie wypoczynkowym nie jest faktycznym rozpoczęciem wykonywania pracy jednak pośrednio związane jest z powrotem pracownika do gotowości świadczenia pracy i możliwością złożenia wniosku do pracodawcy o udzielenie tego uprawnienia. Ponadto możliwość odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego (tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu) jednoznacznie wskazuje, że pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy mimo, iż faktycznie pracy nie wykonuje.
Powyższe argumenty sprawiają, że pracodawca powinien skierować pracownika do wykonania kontrolnych badań lekarskich po chorobie trwającej co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem przez niego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po długotrwałej niezdolności do pracy.
Istnieje od powyższej reguły pewien wyjątek.
Wyjątek
Na pracodawcy ciąży bezwzględny obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego pracownicy powracającej do pracy po wykorzystanym urlopie macierzyńskim/rodzicielskim. To zobowiązanie powoduje konieczność udzielenia urlopu wypoczynkowego pracownicy bez konieczności kierowania jej do wykonania kontrolnych badań lekarskich, w sytuacji, gdy przed wykorzystaniem urlopów związanych z macierzyństwem była niezdolna do pracy co najmniej przez 30 dni.
Art. 163. Kodeksu pracy [Plan urlopów]
(…)
§ 3. Na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim; dotyczy to także pracownika - ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego.
Niezależnie od opinii pracodawców lub specjalistów w zakresie prawa pracy, na pewno bezpieczniejsze dla pracodawcy wydaje się skierowanie pracownika na badanie kontrolne (po niezdolności do pracy trwającej co najmniej miesiąc) przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego.