Badania lekarskie pracowników – zmiany RODO

Zmiany w związku z RODO - badania lekarskie pracowników

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (inaczej Rozporządzenie o ochronie danych osobowych – tzw. RODO) obowiązuje w Polsce od 25 maja 2018 r. i wymaga dokonania kolejnych zmian w wielu aktach prawnych obowiązujących w Polsce. W celu wprowadzenia zmian zgodnych z RODO powstał projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia 2016/679. Dnia 6 listopada 2018 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy. Dnia 27 listopada projekt został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Projekt dotyczy zmian w około 170 innych aktach prawnych. Art. 4 przedmiotowej ustawy nadaje nowe brzmienie kilku przepisom Kodeksu pracy. W punkcie 4 traktuje o art. 229 regulacji kodeksowej, czyli o badaniach lekarskich pracowników. Wprowadzane zmiany to pewne modyfikacje redakcyjne oraz doprecyzowujące zakres orzeczeń lekarskich, których może żądać pracodawca, a także dotyczące trybu zwrotu orzeczeń.

Zmiana brzmienia art. 229 § 1¹ pkt 2 Kodeksu pracy - zmiany redakcyjne

Art. 229 § 1¹ pkt 2 Kodeksu pracy traktuje o osobach, które są zwolnione z obowiązku przeprowadzania wstępnych badań lekarskich do pracy. Ulega jedynie redakcyjnej modyfikacji w dwóch miejscach. Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

„[…]2)      przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.”

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Aktualny zapis w Kodeksie pracy (na dzień 7 listopada 2018 r.) niewiele się różni. Zgodnie z aktualnym stanem prawnym wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

„[…] 2) przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.”

Dodanie art. 229 § 1³ Kodeksu pracy - żądanie orzeczeń i skierowań

W wyniku zmian redakcyjnych omawianych powyżej dodaje się po art. 229 § 1² Kodeksu pracy § 1³, który uprawnia pracodawcę do żądania przedstawienia przedmiotowego orzeczenia oraz skierowania na badania. Brzmi następująco:

„§ 1³. Pracodawca żąda od osoby, o której mowa w § 1¹ pkt 2 [red. treść przepisu znajduje się powyżej] oraz w § 1², [treść przepisu znajduje się w dalszej części tekstu] aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania tego orzeczenia.”

Zmiana brzmienia art. 229 § 7 Kodeksu pracy - przechowywanie skierowań

Ponadto zmienia się treść art. 229 § 7 Kodeksu pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek przechowywania orzeczeń wydanych w wyniku wstępnych i okresowych badań lekarskich oraz skierowań na te badania. Projekt ustawy przewiduje nowe brzmienie § 7:

„§ 7. Pracodawca przechowuje orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, orzeczenia i skierowania uzyskane na podstawie § 1³ oraz skierowania, o których mowa w § 4a.”

Obecny zapis w Kodeksie pracy (na dzień 7 listopada 2018 r.) nie przewiduje przechowywania skierowań na badania i przedstawia się następująco:

„§ 7. Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5.”

Dodanie art. 229 § 7¹ Kodeksu pracy – tryb zwrotu orzeczeń

Projektowana ustawa wprowadza określenie trybu zwrotu orzeczeń osobie przyjmowanej do pracy. Zgodnie z proponowaną zmianą pracodawca zwraca orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy wraz ze skierowaniem na to badanie, jeśli warunki pracy określone na skierowaniu nie odpowiadają warunkom na danym stanowisku pracy.

Kolejno po art. 229 § 7 Kodeksu pracy dodaje się § 7¹ w brzmieniu:

„§ 7¹ W przypadku stwierdzenia, że warunki określone w skierowaniu, o którym mowa w § 13, nie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, pracodawca zwraca osobie przyjmowanej do pracy to skierowanie oraz orzeczenie lekarskie wydane w wyniku tego skierowania.”

Aktualny stan prawny (na dzień 7 listopada 2018 r.)

W celu wyraźnego dostrzeżenia wprowadzonych zmian należy porównać je z aktualnym brzmieniem art. 229 Kodeksu pracy:

Art. 229. [Badania lekarskie] § 1. Wstępnym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem § 1¹, podlegają:

1. osoby przyjmowane do pracy;
2. pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

§ 1¹. Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

1. przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2. przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

§ 1². Przepis § 1¹ pkt 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.

§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

§ 3. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

§ 4. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

§ 4a. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

§ 5. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:

1. po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami;
2. po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

§ 6. Badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

§ 7. Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5.

§ 8. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia:

1. tryb i zakres badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz częstotliwość badań okresowych, a także sposób dokumentowania i kontroli badań lekarskich,
2. tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich do celów przewidzianych w niniejszej ustawie i w przepisach wydanych na jej podstawie,
3. zakres informacji objętych skierowaniem na badania lekarskie i orzeczeniem lekarskim, a także wzory tych dokumentów,
4. zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie,
5. dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną, o której mowa w § 6 zdanie drugie

– uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego przebiegu i kompleksowości badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie, a także informacji umożliwiających porównanie warunków pracy u pracodawcy oraz ochrony danych osobowych osób poddanych badaniom.

Podstawa prawna:

Projekt z 22 października 2018 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia 2016/679

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018, poz. 917)