Korzystanie ze zwolnienia z powodu siły wyższej to nie tylko kłopot dla pracodawcy. To również strata finansowa dla pracownika. I to nie tylko ta dotycząca wysokości bieżącego wynagrodzenia. Pociąga to za sobą również dalsze konsekwencje.
- Zwolnienie z powodu siły wyższej kłopotliwe dla obu stron umowy
- Zwolnienie z powodu siły wyższej wpływa m.in. na wysokość trzynastki
Zwolnienie z powodu siły wyższej kłopotliwe dla obu stron umowy
Zwolnienie z powodu siły wyższej miało być remedium na niespodziewane sytuacje życiowe, które od czasu do czasu przydarzają się każdemu z nas. Pierwotnie taką rolę przypisywano innej instytucji – urlopowi na żądanie. Długo bowiem przyjmowano, że pracodawca nie może odmówić pracownikowi udzielenia go. Jednak gdy w praktyce i orzecznictwie zaczął dominować pogląd, zgodnie z którym pracodawca musi wyrazić zgodę na skorzystanie z tego zwolnienia, okazało się, że pracownicy właściwie nie mają możliwości zgodnego z prawem wzięcia wolnego w związku z nagłymi zdarzeniami w ich życiu prywatnym.
W kwietniu 2023 r. w przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy pojawiła się nowa regulacja, zgodnie z którą każdemu pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Czas zwolnienia od pracy z tego tytułu jest czasem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia. Bardzo szybko okazało się, że regulacja ta stała się prawdziwą zmorą pracodawców i okazała się kłopotliwa w stosowaniu.
Zwolnienie z powodu siły wyższej wpływa m.in. na wysokość trzynastki
Pracownicy pracujący w jednostkach budżetowych, w których jest wypłacane dodatkowe wynagrodzenie roczne, powinni dobrze zastanowić się, czy korzystanie ze zwolnienia z powodu siły wyższej będzie dla nich korzystne. Ma ono bowiem również dalsze konsekwencje, mianowicie wpływa na wysokość trzynastki, czyli dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
Wynagrodzenie to ustala się bowiem w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając:
1) wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także
2) wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz
3) wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy
Jednocześnie z rozporządzenia urlopowego wynika, przy obliczeniach wyłączeniu podlega m.in. wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Oznacza to, że korzystanie ze zwolnienia z powodu siły wyższej obniży wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
- ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 169)
- art. 1481 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 r. poz. 14)