Pierwszy urlop wypoczynkowy
Urlopy wypoczynkowe można, za ustawodawcą, podzielić na pierwsze i kolejne. Pierwszy urlop wypoczynkowy przysługuje jedynie w pierwszym roku pracy zawodowej. Jest on nabywany z dołu, proporcjonalnie do okresu pracy, w wymiarze 1,66 dnia miesięcznie. Stanowi to 1/12 wymiaru urlopu przysługujące po przepracowaniu pierwszego roku, czyli 20 dni.
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!
Kolejny urlop wypoczynkowy
Kolejny urlop wypoczynkowy to uprawnienie, jakie pracownik nabywa z góry (z dniem 1 stycznia), w każdym kolejnym roku pracy. Wymiar urlopu wynosi 20 albo 26 dni. Jest on uzależniony od stażu pracy pracownika. Warto pamiętać, że nie dotyczy to zakładowego staży pracy a stażu ogólnego (tj. sumarycznego czasu pozostawania w stosunku pracy u wszystkich dotychczasowych pracodawców). 20 dni przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony krócej niż 10 lat, natomiast 26 dni - temu, który pracuje dłużej niż 10 lat.
Wymiar kolejnego urlopu wypoczynkowego
Jednak na wymiar kolejnego urlopu wypoczynkowego wpływ ma szereg zdarzeń. Poniżej wskazujemy okresy, jakie są wliczane do ogólnego stażu pracy, dzięki czemu pracownik „szybciej” może korzystać z urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze:
- pracy, tj. poprzedniego zatrudnienia (okres przerwy w zatrudnieniu oraz sposób rozwiązania stosunku pracy pozostają bez znaczenia);
- nauki, tj. z racji ukończenia: zasadniczej szkoły zawodowej – 3 lata, średniej szkoły zawodowej – 5 lat, średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata, szkoły policealnej - 6 lat, szkoły wyższej - 8 lat;
- pozostawania bez pracy, za które pracownikowi przywróconemu do pracy przyznano wynagrodzenie oraz te, za które pracownik otrzymał odszkodowanie z powodu wadliwego rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy;
- urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, przy czym okres ten podlega zaliczeniu wyłącznie u pracodawcy, który udzielił urlopu;
- czynnej służby wojskowej – art. 120 ust. 2 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej;
- przebywania na urlopie wychowawczym (okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze);
- pobierania zasiłku i stypendium przyznanych dla osób bezrobotnych w czasie trwania szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu lub pobierania nauki w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych, będącej szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej, albo szkole wyższej – art. 79 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- urlopu bezpłatnego pracownika pełniącego funkcje w związkach zawodowych poza zakładem pracy, jeśli pracownik po urlopie bezpłatnym w terminie 7 dni stawi się do pracy – art. 25 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych;
- prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego – w sytuacjach określonych w art. 1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.
Komu przysługują tzw. wczasy pod gruszą?
Na ogólny staż pracy nie mają wpływu okresy: świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, prowadzenia działalności gospodarczej oraz pozostawania na urlopie bezpłatnym.
Urlop wypoczynkowy niepełnoetatowca
Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, tj. na część etatu, cieszy się stałym zainteresowaniem wśród pracodawców. Ograniczony czas pracy niesie konsekwencje także w zakresie wymiaru kolejnego urlopu wypoczynkowego. Sposób obliczania wymiaru urlopu wypoczynkowego niepełnoetatowca jest logiczny. Ilość przysługujących dni wolnych jest proporcjonalna do części etatu, w jakiej świadczona jest praca. Niepełny dzień urlopu jest zaokrąglany w górę, do całych dni. Także w tym przypadku przyjmuje się, że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Urlop jest więc udzielany pracownikowi w dniach ale, co ważne, rozliczany w godzinach.
Jeśli Pan Michał, który pracuje już od 11 lat, zatrudniony jest na 3/4 etatu, to przysługuje mu 19,5, czyli 20 dni wolnych w danym roku (3/4 x 26 dni).
Na gruncie powyższych uregulowań pojawią się problem, jak prawidłowo obliczyć wymiar czasu pracownika zatrudnionego jedynie na ¼ etatu, który pracuje przez 10 godzin w tygodniu (5 x 2 h). Przysługujący mu urlop wypoczynkowy to 7 dni (1/4 x 26), co po przeliczeniu na godziny daje 56 h (7 x8). W praktyce oznacza to więc, że zatrudniony na powyższych warunkach, będzie mógł być nieobecny w pracy z tytułu wypoczynku aż przez 28 dni (28 dni x 2 h daje 56 h).
Urlop wypoczynkowy po urlopie rodzicielskim
Urlop wypoczynkowy stanowi też jedną z możliwości przedłużenia urlopu rodzicielskiego. Wniosek pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie rodzicielskim ma dla pracodawcy wiążący charakter. Zatrudniający nie może odmówić udzielenia takiego świadczenia. Dotyczy to zarówno urlopu bieżącego, jak i zaległego.
Kolejny urlop wypoczynkowy udzielany jest w roku kalendarzowym, w którym zostało uzyskane prawo do niego, maksymalnie do końca września roku następnego. Warto pamiętać, że na rok następny nie przechodzi prawo do wykorzystania urlopu na żądanie – 4 dni/ rok.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 z późn.zm.).