Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKIK) zajął się powyższą sprawą na skutek odwołania ogólnopolskiej sieci księgarń Matras od decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (decyzja z grudnia 2012 roku). Zdaniem prezesa UOKIK niektóre postanowienia regulaminu sklepu internetowego księgarni Matras były nie dość, że niezgodne z prawem ale także niekorzystne dla konsumentów.
Dotyczyło to tych klauzul, które uzależniały prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość (przez Internet) od skorzystania z dostawy towaru. Na zasadzie kontrastu więc klient, który zawarł umowę na odległość ale zdecydował się na osobisty odbiór towaru w sklepie stacjonarnym tracił tzw. prawo do namysłu. Bez znaczenia pozostawały motywy, którymi się kierował (cena przesyłki, odległość od placówki stacjonarnej, itp.). Przedsiębiorca zastrzegał m.in., że konsument mógł zrezygnować z zakupu wyłącznie w sklepie, w chwili odbioru. Czyniło to jego pozycje znacznie mniej korzystną w stosunku do konsumentów, którzy zdecydowali się np. na dostawę paczki za pośrednictwem kuriera. Księgarnia nie miała żadnych podstaw, by w ten sposób dyskryminować swoich klientów. Praktyki przedsiębiorcy mogłoby prowadzić do nieuzasadnionej rezygnacji przez klientów z przyznanego im drogą ustawową prawa do odstąpienia od umowy.
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!
Ustawowe prawo odstąpienia
Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. 2000 Nr 22 poz. 271) konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy.
Ustawodawca przyznaje więc konsumentowi uprawnienie o charakterze bezwzględnym. Jednocześnie nie wprowadzono żadnych kryteriów różnicujących prawa klientów sklepów internetowych. Nie może więc być takim warunkiem wybrany sposób dostawy/ odbioru towaru. Na gruncie powyżej przytoczonego artykułu konsument, który zawarł umowę na odległość (np. przez Internet) ma prawo od niej odstąpić, niezależnie od tego, jaki sposób dostawy/ odbioru wybrał.
Zobacz również: Odstąpienie od umowy – zmiany w 2014 r.
Odstąpienie od umowy 2015
Warto w tym miejscu wskazać na zmiany w prawie konsumentów, jakie nastąpią w skutek wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta. Największe zmiany nastąpią właśnie w zakresie prawa do odstąpienia od umowy. Wydłużeniu ulegnie bowiem termin, w jakim konsument będzie mógł odstąpić od umowy zawartej na odległość.
Na gruncie nowych przepisów będzie mu przysługiwało aż 14 – nie 10, jak dotychczas- dni. Jeśli przedsiębiorca nie poinformuje kupującego o przysługujących mu uprawnieniach termin powyższy wydłuży się aż do 12 miesięcy (obecnie 3 miesiące).
Stanowisko ustawodawcy oraz prezesa UOKIK podzielił również SOKIK. W wyroku wydanym w dniu 12 czerwca 2014 r., o sygnaturze akt XVII AmA 26/13 SOKIK podkreślił, że przysługiwanie prawa do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa nie jest zależne od wybranego sposobu dostawy towaru. SOKIK utrzymał karę pieniężną, opiewająca na sumę niespełna 0,5 mln zł (452 664 zł). Wskazany wyrok nie uprawomocnił się. Przedsiębiorcy przysługuje zatem prawo odwołania do sądu apelacyjnego.
Polecamy serwis: Konsument i umowy
Podstawa prawna:
Wyrok SOKiK w Warszawie z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. akt XVII AmA 26/13.
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. 2000 Nr 22 poz. 271).
Ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta.