Możliwości pochówku
Polskie prawo przewiduje jako podstawową formę pochówek całego ciała na cmentarzu: w grobach ziemnych, murowanych, w katakumbach lub zatopienia go w morzu (w przypadku osób, które zginęły w wypadkach morskich). Jest to forma domniemana i wciąż najbardziej popularna. Dopuszczalne jest również pogrzebanie zwłok skremowanych. Prochy ludzkie można według ustawy składać w morzu oraz na cmentarzach w takich samych grobach jak całe ciała, a także w kolumbariach.
Zobacz także: Stwierdzenie praw do spadku w sądzie czy u notariusza?
Kolumbarium to prostopadłościenna budowla pełniąca funkcję grobowca dla większej liczby zmarłych.
Do przewozu i pochówku spopielonych zwłok stosuje się wszystkie zasady i przepisy dotyczące tradycyjnego pochówku ciała, wymagane są również takie same dokumenty.
Prochy muszą zostać złożone na cmentarzu lub w morzu. Nielegalne jest ich rozsypywanie lub przechowywanie w jakimkolwiek innym miejscu niż cmentarz. Prawo nie reguluje kwestii robienia biżuterii z prochów osoby zmarłej, ale można wnioskować, że skoro ciało nie może być pochowane nigdzie indziej niż poza określonymi miejscami (tj. na cmentarzu lub w morzu), to również robienie biżuterii nie jest przez prawo dopuszczalne. Ciało można również przekazać po śmierci na cele naukowe.
Kremacja
Prawo do wyboru sposobu pochówku jest dobrem osobistym zmarłego, ale także jego najbliższych. W związku z tym, że dobra osobiste wygasają wraz ze śmiercią uprawnionego, należy przyjąć, że jedynie od najbliższych zależy forma i miejsce pochówku zmarłego. Można jednak zobowiązać członków rodziny, aby przeprowadzili pogrzeb według naszego wyboru.
Aby to uczynić, należy złożyć oświadczenie woli w obecności osób, które najprawdopodobniej będą zajmować się pogrzebem, o tym, że chcemy zostać skremowani. Takie zdarzenie nałoży na nich obowiązek moralny, ale nie zapewni wykonania ostatniej woli. Aby nasze oświadczenie było prawnie wiążące, należy je złożyć przed notariuszem. Wówczas rodzina zyskuje pewność, że oświadczenie woli jest autentyczne i zostało złożone przez osobę poczytalną, za co ręczy notariusz. Takie notarialnie potwierdzone oświadczenie woli można nosić przy sobie, skierować do konkretnego adresata lub pozostawić u kogoś w depozycie.
Przekazanie ciała na cele naukowe
Zwłoki mogą zostać również przekazane państwowej uczelni medycznej lub publicznej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych. Podstawą takiego przekazania jest również pisemne oświadczenie osoby, która pragnie oddać po śmierci swoje ciało na cele naukowe. Aby to zrobić, w pierwszej kolejności należy wybrać placówkę, na rzecz której chcemy przekazać nasze ciało. Ze strony internetowej danej uczelni należy następnie pobrać tzw. akt donacji, w którym wyraźnie wskazuje się że dana uczelnia może korzystać do celów naukowych z naszego ciała i to również na niej, po zakończonych czynnościach, ciąży obowiązek pochówku w wybranej przez nas formie i obrządku. W akcie donacji wskazuje się też osobę, która ma za zadanie poinformować uczelnię o śmierci. Dokument ten musi ponadto zawierać podpis poświadczony u notariusza. Oryginał takiego aktu donacji wysyła się do uczelni, natomiast kopię należy nosić przy sobie.
Polecamy stronę: Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza
Transplantacja
Inaczej wygląda kwestia zgody na przekazanie po śmierci organów do transplantacji. Istnieje tu domniemanie zgody. Tzn. jeżeli dana osoba nie złożyła oświadczenia woli, że nie zgadza się na pobranie od niej organów po śmierci w celu transplantacji, wówczas przyjmuje się, że wyraziła na to zgodę i może dojść do przeszczepu.
W Internecie można znaleźć przykładowe formularze, na których można złożyć oświadczenie, że nie zgadzamy się na pobranie od nas organów. Tego typu oświadczenie woli ma moc prawnie wiążącą tylko w sytuacji, gdy dotyczy braku zgody. Nie ma natomiast możliwości zapewnienia sobie, że nasze organy zostaną użyte do transplantacji. Można jedynie złożyć, podobne jak w wypadku braku zgody, oświadczenie woli o zgodzie na pobranie organów po śmierci, jednak ma ono jedynie charakter informacyjny dla naszych bliskich. Może się bowiem zdarzyć, że to oni będą decydować o pobraniu naszych narządów po śmierci. Tak więc wypełnienie formularza o zgodzie na przeprowadzenie transplantacji po śmierci nie gwarantuje, że staniemy się dawcami, a jedynie potwierdza, że zgadzamy się nimi być.