Lekarz POZ, popularnie nazywany lekarzem pierwszego kontaktu, rozpoznaje choroby, leczy je, a - gdy jest taka potrzeba - wydaje skierowanie na badania diagnostyczne, do lekarzy specjalistów lub na zabiegi. Jak jeszcze może pomóc lekarz POZ?
- Czym się różni lekarz POZ od lekarza rodzinnego?
- Wybór lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
- Zmiana lekarza POZ
- Lekarz POZ - czym się zajmuje?
- Lekarz POZ - jakie badania może zlecić?
Lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) zajmuje się nie tylko leczeniem i diagnozowaniem, ale także promocją zdrowia i profilaktyką. Do jego obowiązków należą także badania bilansowe dzieci i młodzieży oraz wystawianie orzeczeń i zaświadczeń o stanie zdrowia.
Czym się różni lekarz POZ od lekarza rodzinnego?
Lekarz rodzinny to nazwa specjalizacji (specjalista medycyny rodzinnej) określającej wykształcenie danego lekarza. Termin „lekarz POZ” to określenie pełnionej funkcji w systemie ochrony zdrowia.
Lekarzem POZ może być:
- specjalista medycyny rodzinnej
- specjalista chorób wewnętrznych (internista)
- specjalista pediatrii (w przypadku dzieci)
- lekarz bez specjalizacji - posiadający uprawnienia do udzielania świadczeń w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
Zadaniem lekarza POZ jest ocena stanu zdrowia pacjenta, po uprzednim wywiadzie z nim i po analizie przeprowadzonych w razie potrzeby badań.
Wybór lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
Wybrać lekarza POZ można na kilka sposobów:
- składając pisemną deklarację u lekarza, pielęgniarki, położnej POZ w wybranej przez Ciebie przychodni;
- wysyłając deklarację w formie elektronicznej, podpisaną kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym;
- poprzez Internetowe Konto Pacjenta.
Zmiana lekarza POZ
Aby zmienić dotychczasowego lekarza POZ wystarczy wypełnić deklarację u nowo wybranego. Nie ma obowiązku zgłaszania zmiany z w poprzedniej placówce. Bezpłatnie zmienić lekarza, pielęgniarkę lub położną POZ można dwukrotnie w roku kalendarzowym. Każda kolejna zmiana kosztuje 80 zł.
Dodatkowa zmiana deklaracji wyboru lekarza jest bezpłatna:
- przy zmianie miejsca pobytu;
- jeśli lekarz POZ przestał pracować w danej przychodni;
- jeśli przychodnia została zamknięta;
- z innych przyczyn, które powstały po stronie lekarza lub przychodni.
Lekarz POZ - czym się zajmuje?
Zakres pomocy, jakiej może udzielić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest bardzo szeroki.
Lekarz POZ m.in.:
- ustala leczenie farmakologiczne i monitoruje je
- ustala i wykonuje zabiegi medyczne
- wystawia recepty i zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne
- wystawia zwolnienia lekarskie
- zajmuje się profilaktyką chorób, w tym wieku rozwojowego
- kieruje na obowiązkowe szczepienia ochronne i okresowe badania kontrolne
- ocenia stan zdrowia w ramach badań bilansowych
- kieruje na diagnostykę laboratoryjną oraz obrazową i nieobrazową (EKG, RTG, USG), w tym również na test w kierunku COVID-19
- interpretuje wyniki badań i konsultacji wykonane w innych placówkach medycznych
- kieruje na leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacyjne
- kieruje do lekarzy specjalistów, dietetyków lub szpitala
- kieruje do pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej
- kieruje na zabiegi w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta
- kieruje na zabiegi fizjoterapeutyczne
- kwalifikuje do transportu sanitarnego
- wystawia zlecenia na transport sanitarny i na świadczenia pielęgniarki POZ oraz zaświadczenia i orzeczenia dotyczące stanu zdrowia pacjenta
- realizuje programy zdrowotne i profilaktyczne
- wystawia kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego (zwaną Kartą DILO).
Lekarz POZ - jakie badania może zlecić?
Lekarz po zbadaniu pacjenta może zadecydować o skierowaniu go na dalsze badania lub, w razie konieczności, do szpitala. Potrzeba wykonania dodatkowych badań oparta jest o badanie fizykalne i aktualną wiedzę medyczną.
Badania są wykonywane w laboratorium lub pracowni, z którymi placówka POZ ma podpisaną umowę.
Lista badań:
- Badania hematologiczne:
- morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi
- morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi
- retikulocyty
- odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).
- Badania biochemiczne i immunochemiczne:
- sód
- potas
- wapń zjonizowany
- żelazo
- żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC)
- stężenie transferryny
- stężenie hemoglobiny glikowanej (HbAlc)
- mocznik
- kreatynina
- glukoza
- test obciążenia glukozą
- białko całkowite
- proteinogram
- albumina
- białko C-reaktywne (CRP)
- kwas moczowy
- cholesterol całkowity
- cholesterol-HDL
- cholesterol-LDL
- trójglicerydy (TG)
- bilirubina całkowita
- bilirubina bezpośrednia
- fosfataza alkaliczna (ALP)
- aminotransferaza asparaginianowa (AST)
- aminotransferaza alaninowa (ALT)
- gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP)
- amylaza
- kinaza keratynowa (CK)
- fosfataza kwaśna całkowita (ACP)
- czynnik reumatoidalny (RF)
- miano antystreptolizyn O (ASO)
- hormon tyreotropowy (TSH)
- antygen HBs-AgHBs
- VDRL
- FT3
- FT4
- PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.
- Badania moczu:
- ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu
- ilościowe oznaczanie białka
- ilościowe oznaczanie glukozy
- ilościowe oznaczanie wapnia
- ilościowe oznaczanie amylazy.
- Badania kału:
- badanie ogólne
- pasożyty
- krew utajona – metodą immunochemiczną.
- Badania układu krzepnięcia:
- wskaźnik protrombinowy (INR)
- czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)
- fibrynogen.
- Badania mikrobiologiczne:
- posiew moczu z antybiogramem
- posiew wymazu z gardła z antybiogramem
- posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.
- test antygenowy SARS-CoV-2 uzyskiwany za pomocą Systemu Dystrybucji Szczepionek (SDS)
- Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku.
- Diagnostyka ultrasonograficzna:
- USG tarczycy i przytarczyc
- USG ślinianek
- USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego
- USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego
- USG obwodowych węzłów chłonnych.
- Zdjęcia radiologiczne:
- zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej
- zdjęcia kostne:
- w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy – w projekcji AP i bocznej
- zdjęcie czaszki
- zdjęcie zatok
- zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.
- Budżet powierzony diagnostyczny
- ferrytyna
- witamina B12
- kwas foliowy
- anty CCP
- CRP szybki test ilościowy (populacja do ukończenia 6. roku życia)
- przeciwciała anty-HCV
- antygen H. pylori w kale - test kasetkowy
- antygen H. pylori w kale - test laboratoryjny
- strep-test.
- Budżet powierzony opieki koordynowanej
- BNP (NT-pro-BNP
- albuminuria (stężenie albumin w moczu)
- UACR (wskaźnik albumina/kreatynina w moczu)
- antyTPO (przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej)
- antyTSHR (przeciwciała przeciw receptorom TSH)
- antyTG (przeciwciała przeciw tyreoglobulinie)
- EKG wysiłkowe (próba wysiłkowa EKG)
- Holter EKG 24 godz. (24-godzinna rejestracja EKG)
- Holter EKG 48 godz. (48-godzinna rejestracja EKG)
- Holter EKG 72 godz. (72-godzinna rejestracja EKG)
- Holter RR (24-godzinna rejestracja ciśnienia tętniczego)
- USG Doppler tętnic szyjnych
- USG Doppler naczyń kończyn dolnych
- ECHO serca przezklatkowe
- spirometria
- spirometria z próbą rozkurczową
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy celowana do 2 procedur (u dorosłych)
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy celowana (u dorosłych) co najmniej 3 procedur.
Lekarz POZ może wystawić skierowanie na:
- gastroskopię
- kolonoskopię
- tomografię komputerowa płuc, w ramach tzw. diagnostyki pogłębionej. Wymagane jest wcześniejsze wykonanie RTG klatki piersiowej.
Zobacz także: Podstawowa opieka zdrowotna (POZ)
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu