„Jestem już na emeryturze, którą wypłaca mi ZUS. Mój stan zdrowia w ostatnim czasie znacznie się pogorszył. Czy w związku z tym mogę ubiegać się o stopień niepełnosprawności? Co daje orzeczenie w przypadku osoby starszej” – pyta Czytelniczka.
- Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności dla emeryta
- Karta parkingowa dla emeryta
- Ulga rehabilitacyjna dla emeryta
- Dofinansowanie z PFRON na pracującego emeryta
- Podsumowanie
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności dla emeryta
Nie ma żadnych przeciwwskazań, by senior ubiegał się o wydanie orzeczenia, jeżeli są ku temu powody. O niepełnosprawności w pierwszej instancji orzekają zespoły powiatowe, a jako instancja odwoławcza – wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności bierze się pod uwagę:
- zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności;
- ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby;
- wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje;
- możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowego lub innego zatrudnienia – poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe;
- ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym;
- możliwość poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej w samodzielnej egzystencji oraz w pełnieniu ról społecznych – poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, środki techniczne, usługi opiekuńcze lub inne działania.
Wyróżniamy trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany, lekki. Najczęściej zakres możliwych uprawnień zależy właśnie od orzeczonego stopnia.
Do przykładowych praw osób z niepełnosprawnościami można zaliczyć ulgi w komunikacji, opłatach paszportowych, wsparcie ze środków PFRON. Osoby z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności mogą też starać się o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, będącej podstawą do ubiegania się o świadczenie wspierające.
Karta parkingowa dla emeryta
Warto tu wspomnieć o karcie parkingowej, którą wydaje się m.in. osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Pamiętajmy jednak, iż w przypadku stopnia umiarkowanego orzeczenie powinno mieć jeden z symboli, który oznacza przyczynę niepełnosprawności: 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu), 10-N (choroba neurologiczna) lub 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia).
Ulga rehabilitacyjna dla emeryta
Istotna jest też tzw. ulga rehabilitacyjna, która umożliwia odliczenie określonych wydatków np. na leki, zabiegi rehabilitacyjne, adaptację mieszkania do potrzeb wynikających z niepełnosprawności i inne. Niektóre wydatki są limitowane. Pełny katalog i wymogi zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednak do skorzystania z ulgi nie wystarczy sam status emeryta. Warunkiem odliczenia wydatków jest posiadanie orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (lub decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną).
Dofinansowanie z PFRON na pracującego emeryta
Pracodawcy spełniający określone kryteria mogą uzyskać dofinansowanie ze środków PFRON do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością. W przypadku osób, które nabyły prawo do świadczenia emerytalnego, miesięczne dofinansowanie przysługuje do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych w stopniu znacznym. Nie przysługuje zaś na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury. W 2025 r. dofinansowanie dla całego etatu wynosi 2 760 zł - dla pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności; W przypadku osób z orzeczonymi chorobami psychicznymi, upośledzeniem umysłowym, całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, epilepsją oraz niewidomych, kwota ta ulega zwiększeniu o 1 380 zł. W tym momencie nie ma żadnych sygnałów świadczących o tym, że te kwoty ulegną zmianie w 2026 roku.
Podsumowanie
To tylko przykładowe prawa i ulgi, o jakie może ubiegać się emeryt z orzeczeniem. Są one bowiem uzależnione od konkretnego przypadku. Dokumentem ułatwiającym korzystanie z przysługujących uprawnień jest legitymacja, która potwierdza status osoby niepełnosprawnej bez konieczności okazywania orzeczenia.
Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy