Definicja cyberprzemocy
Cyberprzemoc (inaczej agresja elektroniczna) to nic innego jak stosowanie przemocy przez prześladowanie, nękanie, zastraszanie, wyśmiewanie się przy użyciu narzędzi komunikacji elektronicznej takich jak Internet (poczta elektroniczna, portale społecznościowe, fora dyskusyjne) oraz telefon komórkowy (SMS).
Czy cyberprzemoc stanowi przestępstwo?
Obecnie obowiązujące w Polsce przepisy nie przewidują odpowiedzialności karnej za dopuszczenie się cyberprzemocy. Co to oznacza? Nie ma przepisu w prawie karnym, który typizowałby czyn zabroniony cyberprzemocy. Nie oznacza to całkowitej bezkarności osoby, która dopuszcza się takiego czynu. Warto zwrócić uwagę na kilka przepisów Kodeksu karnego, mianowicie art. 190 (groźba karalna), art. 190a (uporczywe nękanie), art. 212 (zniesławienie), art. 216 (zniewaga) czy też art. 265 i nast. (przestępstwa przeciwko ochronie informacji). Czyny zabronione z powołanych w zdaniu poprzednim artykułów mogą stanowić przejawy cyberprzemocy, a tym samym pociągać sprawców tych przestępstw do odpowiedzialności karnej.
Zobacz: Bezprawne użycie wizerunku – kiedy stanowi naruszenie dóbr osobistych?
W jakich okolicznościach cyberprzemoc będzie stanowiła przejaw czynu zabronionego?
Przez popełnienie czynu zabronionego należy rozumieć wypełnienie jego znamion. Aby stwierdzić, że doszło do popełnienia przestępstwa trzeba zbadać, czy zaszły przesłanki powodujące zagrożenie karą. Dany czyn zabroniony będzie stanowił przejaw cyberprzemocy, jeżeli zostanie dokonany przy użyciu narzędzi komunikacji elektronicznej. Poza tym podstawowe zadanie to ustalenie sprawcy. Doskonały przykład stanowi przestępstwo uporczywego nękania (stalking). Czyn zabroniony stalkingu polega na uporczywym nękaniu danej osoby, wywołującym u niej uzasadnione poczucie zagrożenia, prowadzącym do powstania szkody osobistej bądź majątkowej. Stalker często wykorzystuje narzędzia komunikacji elektronicznej np. e-mail lub sms. Poza przestępstwem uporczywego nękania, można mówić o akcie cyberprzemocy (agresji elektronicznej).
W dobie Internetu sprawcami takich czynów są często osoby niepełnoletnie. Warto zaznaczyć, że małoletni poniżej 17. roku życia nie będzie odpowiadał za czyn uporczywego nękania na zasadach przewidzianych w kodeksie karnym.
Dochodzenie roszczeń na drodze cywilnoprawnej
Cyberprzemoc prowadzi do naruszenia dóbr osobistych, tzn. godności, dobrego imienia. Kiedy przez działania o charakterze cyberprzemocy dochodzi do wyrządzenia szkody osobistej, możemy wstąpić na drogę cywilnoprawną.
Czego można się domagać w związku z wyrządzoną szkodą na mocy Kodeksu cywilnego?
Internet stwarza możliwość ukrywania swoich personaliów. Aby móc dochodzić jakichkolwiek roszczeń z tytułu doznanej aktem cyberprzemocy krzywdy należy ustalić sprawcę takiego czynu. Jeżeli uda się tego dokonać, to przede wszystkim można żądać zaniechania działań skutkujących naruszeniem dóbr osobistych. W tym przypadku ma znaczenie interwencja np. administratora sieci. W sytuacji naruszenia zasad korzystania z danego portalu można zablokować użytkownika, który narusza regulamin oraz usuwać np. wpisy na forum obrażające daną osobę (grupy społeczne) bądź stanowiące inne przejawy dyskryminacji. Poza tym pokrzywdzony może żądać usunięcia skutków naruszenia, w szczególności złożenia oświadczenia w odpowiedniej treści oraz formie. Może to nastąpić przez sprostowanie nieprawdziwych informacji bądź przeprosiny.
Odszkodowanie, zadośćuczynienie, odpowiednia suma na cel społeczny
Łącznie z roszczeniami, o których była mowa, pokrzywdzony może dochodzić odszkodowania, zadośćuczynienie bądź wpłacenia odpowiedniej sumy na cel społeczny. W tym miejscu znowu pojawia się problem ustalenia sprawcy. Kiedy poznamy jego personalia, możemy wkroczyć na drogę sądową i dochodzić rekompensaty pieniężnej, o ile doszło do cyberprzemocy.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Podstawa prawna