Podstawą prawną działania Trybunału jest Procedural Rules Governing the Football Tribunal, dokument ustanowiony wraz z ostatnią reformą organu FIFA. Określa on najważniejsze kwestie, którymi zajmują się izby, rozstrzygające spory. Inne właściwości Trybunału zostały określone także w przepisach Regulations on the Status and Transfer of Players i Regulations Governing the Application of the FIFA Statutes.
Powstanie Trybunału FIFA
21 maja 2021 roku na 71. Kongresie FIFA podjęto decyzję o konsolidacji dwóch dotychczas istniejących, oddzielnych organów - FIFA DRC (the Dispute Resolution Chamber) oraz FIFA PSC (the Players’ Status Chamber), w nowy organ o nazwie Trybunał FIFA. Zmiany potrzebne były, by szybciej i lepiej rozpoznawać kierowane do organizacji sprawy.
Kompetencje
Nowa piłkarska instytucja sądownicza została podzielona na trzy izby. Każda z nich ma inne kompetencje. Do DRC (the Dispute Resolution Chamber) kierowane są spory, w których stronami postępowania są zawodnicy i kluby. To właśnie do tego organu trafia statystycznie najwięcej wniosków o rozpatrzenie spraw. O wiele szerszy zakres kompetencji ma PSC (the Players’ Status Chamber). Izba ta rozstrzyga spory pomiędzy trenerami a klubami. W swoich uprawnieniach ma również decydowanie w kwestiach międzynarodowych transakcji między klubami (najczęściej przedmiotem takich spraw są transfery piłkarzy), a także decydowanie w kwestiach uprawnień zawodników do reprezentowania barw narodowych. Ostatnią Izbą, o której słychać zdecydowanie najmniej, jest AC (Agents Chamber) - zajmuje się ona rozstrzyganiem spraw z udziałem agentów piłkarzy.
Postępowanie w Trybunale
Trybunał FIFA jest organem rozstrzygającym najważniejsze spory w światowym futbolu. Sprawy, które do niego trafiają, dotyczą setek tysięcy, a często nawet milionów euro. Aby działalność Trybunału była jak najbardziej efektywna zdecydowano się ustanowić jednoosobowy skład sędziowski do spraw, których wartość przedmiotu sporu nie przekracza granicy dwustu tysięcy euro. Spory dotyczące większych sum pieniędzy rozstrzyga co do zasady trzech sędziów.
Nie każdy może skierować sprawę do Trybunału FIFA. Pierwszą przesłanką skierowania jest naruszenie prawa lub zawartej wcześniej umowy. Drugą przesłanką natomiast - międzynarodowy charakter sprawy. Najczęściej decyzje Trybunału dotyczą zawodnika i klubu z dwóch różnych krajów. Nie jest to jednak regułą, gdyż strony mogą na piśmie zdecydować o chęci rozstrzygania ich sporu przez inny niezależny trybunał arbitrażowy, który został ustanowiony na szczeblu krajowym i zajmuje się rozstrzyganiem spraw z zakresu sportu. Taki organ musi spełniać jednak wymagania, które zawarte są w dokumencie FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players. Warto zauważyć, że w Polsce funkcjonuje Piłkarski Sąd Polubowny, który został stworzony z myślą o rozstrzyganiu spraw krajowych, lecz FIFA nie uznaje go ze względu na niedostosowanie się do obowiązujących przepisów FIFA RSTP.
Awantura o kasę
FIFA na bieżąco publikuje swoje decyzje na specjalnie przeznaczonej do tego stronie internetowej. Nie brak tam znanych nazwisk, które zdecydowały się wejść ze swoimi klubami na ścieżkę prawną ze względu na niedotrzymanie, ich zdaniem, zapisów umowy. W ostatnich dwóch latach znane w Polsce stały się sprawy Aleksandara Prijovicia i Mahira Emreliego. Obaj byli piłkarze Legii Warszawa, sądzili się przed Trybunałem z pracodawcami o pieniądze. Różnica pomiędzy nimi polegała na tym, że Serb był powodem, a Azer pozwanym.
Aleksandar Prijović w grudniu 2020 roku usłyszał wyrok w swojej sprawie. Trybunał FIFA orzekł, że saudyjski Al-Ittihad FC ma wypłacić mu blisko 1.7 miliona euro. Dlaczego wtedy 30-letni zawodnik ubiegał się o tak dużą sumę pieniędzy? Jak przedstawił prawnik, reprezentujący Serba, klub nie wywiązał się z zapisów umowy, mówiącej o wypłacaniu pensji oraz ewentualnych premii za poszczególne wypełniane zadania. Saudyjczycy próbowali argumentować swoje zaległości złą sytuacją finansową, spowodowaną przez pandemię COVID-19. Trybunał przychylił się jednak do roszczeń zawodnika. Organ wydał decyzję o numerze REF 20-01102, w której wezwał klub do zapłaty 1 666 787 euro, a także uiszczenia rocznych odsetek wynoszących 5%. Ponadto, jeśli zawodnik w ciągu regulaminowych 45 dni od wydania wyroku nie otrzymałby należnych mu pieniędzy, to FIFA zagroziła Saudyjczykom zakazem transferowym na trzy następne okienka transferowe, a gdyby i to nie przyniosło skutku skierowaniem sprawy do Komisji Dyscyplinarnej FIFA.
Podobnymi względami, co w sprawie Aleksandara Prijovicia motywowana była także decyzja Legii Warszawa. Stołeczny klub w marcu obecnego roku rozwiązał kontrakt z Mahirem Emrelim. Strony umówiły się, że umowa zostanie rozwiązana z winy zawodnika i dlatego Azer zobowiązał się do wypłacenia byłym mistrzom Polski należnych im pieniędzy. Napastnik Dinamo Zagrzeb nie dopełnił jednak umowy. Legia postanowiła skierować sprawę do rozstrzygnięcia Trybunałowi FIFA. Jednoosobowy skład sędziowski orzekł, że roszczenia klubu są słuszne i zawodnik musi wypłacić zaległe 50 tysięcy euro i kolejne 50 tysięcy euro kary. Ponadto Azer zobligowany został także do uiszczenia 18% odsetek rocznie od 15 kwietnia 2022 r. do daty skutecznej płatności (decyzja REF FPSD-5974). FIFA była w swoim orzeczeniu surowa, gdyż do momentu spłaty całkowitej kary Emreli nie mógł podejmować żadnej działalności piłkarskiej. W obliczu takiej sytuacji Azer w przeciągu kilku dni od wydania decyzji spłacił całkowite zobowiązania względem Legii Warszawa.
Niewątpliwie uznać można, że Trybunał FIFA jest najważniejszym organem rozstrzygającym spory w świecie piłki nożnej.
Konrad Szymański
Student I roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Członek Koła Prawa Sportowego "Ius et Sport". Interesuje się piłką nożną, w szczególności ligami polską i angielską.
Bibliografia:
https://digitalhub.fifa.com/m/1b47c74a7d44a9b5/original/Regulations-on-the-Status-and-Transfer-of-Players-March-2022.pdf
https://www.lawinsport.com/topics/sports/item/challenging-fifa-s-jurisdiction-why-appeals-to-the-sft-must-be-on-public-policy-grounds
http://prawopilkarskie.pl/jakimi-sprawami-zajmuje-sie-pilkarski-sad-polubowny-pzpn/
https://digitalhub.fifa.com/m/27f6d85151fd8802/original/Emreli_03082022.pdf
https://www.fifa.com/legal/football-tribunal/dispute-resolution-chamber-decisions
https://adviser.law/prawo-sportowe-rozstrzyganie-sporow-prawnych-w-sporcie-wlasciwe-organy-rozjemcze-prawnik-sportowy-kancelaria-prawa-sportowego
https://digitalhub.fifa.com/m/14d279fc4f967991/original/Procedural-Rules-Governing-the-Football-Tribunal-Oct-21-EN.pdf
https://digitalhub.fifa.com/m/1b47c74a7d44a9b5/original/Regulations-on-the-Status-and-Transfer-of-Players-March-2022.pdf
https://digitalhub.fifa.com/m/4a8b2e3b28e2e15a/original/oeeiahrqzmvstpdznk2i-pdf.pdf
https://pzp.info.pl/bez-kategorii/fifa-wprowadza-nowe-rozwiazania-zakresie-rozstrzygania-sporow-pilkarskich/