Jak powinno przebiegać przeszukanie?

Marek Krysztofiuk
Prawnik, ekspert w dziedzinie prawa karnego.
rozwiń więcej
Zasadą jest, że przeszukania pomieszczeń zamieszkałych nie można przeprowadzać między godz. 22 a godz. 6.
Pierwszym etapem tej czynności, zaraz po wejściu  do pomieszczenia, które ma zostać przeszukane jest okazanie przez funkcjonariuszy Policji postanowienia prokuratora (sądu), nakazu przełożonego, lub legitymacji służbowej oraz poinformowanie o celu przeszukania.

Następnie niezbędne jest wezwanie obecnych w pomieszczeniu osób do dobrowolnego wydania rzeczy rzeczy pochodzących z przestępstwa wskazując o jakie rzeczy chodzi .

Często takie wezwanie ma charakter ogólny i wzywa się po prostu do wydania rzeczy pochodzących z przestępstwa.

Wydanie przedmiotów

W przypadku wydania tych przedmiotów prowadzący czynność przeszukania podejmuje decyzję czy przeszukanie będzie kontynuowane czy też zakończone spisaniem protokołu. Zazwyczaj po dobrowolnym wydaniu rzeczy przeszukanie jest kontynuowane, zdarza się bowiem często ,że wiedza organów przeszukujących o skali przestępstwa jest niepełna , a przeprowadzenie mimo dobrowolnego wydania rzeczy przeszukania prowadzi do ujawnienia dalszych dowodów przestępstwa. Obrazowo ujmując w sytuacji podejrzenia handlu narkotykami , po dobrowolnym wydaniu przez sprawcę torebki z 1 gramem amfetaminy niezasadne byłoby zaprzestanie dalszego przeszukania, które mogłoby doprowadzić znacznie większej ilości narkotyku.

Przeszukanie w porze nocnej

Zasadą jest, że przeszukania pomieszczeń zamieszkałych nie można przeprowadzać między godz. 22 a godz. 6 jednak jeżeli istnieje ryzyko, że zostaną zatarte ślady przestępstwa wówczas z pewnością żaden organ zobowiązany do przeprowadzenia przeszukania nie będzie zwlekał z wykonaniem tej czynności.

Zobacz: Czym różni się zbrodnia od występku?

Systematyka przeszukania

W toku przeszukania obszar czynności zazwyczaj dzieli się na segmenty , które są przeszukiwane jednocześnie przez wyznaczonych funkcjonariuszy.

Poszukiwanie przedmiotów rozpoczyna się od sprawdzenia miejsc gdzie zazwyczaj przedmioty te są przechowywane, przy czym oczywiście jeśli przedmioty są dużych gabarytów bezprzedmiotowe jest przeszukiwanie małych skrytek.

Przeszukujący mają obowiązek sprawdzenia również miejsc w których poszukiwane przedmioty mogły zostać ukryte w ostatniej chwili np. tuż przed rozpoczęciem przeszukania.

Protokół

Wszystkie ujawnione w trakcie przeszukania przedmioty, które mogą mieć znaczenie dla toczącego się postępowania winny być zatrzymane i wyszczególnione w protokole przeszukania i zatrzymania rzeczy. Protokół podpisują przeprowadzający przeszukanie oraz osoba przybrana do przeszukania.

Jeśli przeszukanie jest dokonywane bez nakazu prokuratora (sądu), w protokole należy domagać się doręczenia postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania.

Co podlega zatrzymaniu?

Zatrzymaniu podlegają rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody. Zatrzymanie wymienionych rzeczy może nastąpić bez względu na to czyją są one własnością i u kogo dana rzecz się znajduje.

Zobacz: Jaka kara grozi za usiłowanie popełnienia przestępstwa?

Przybranie osoby

Osobą przybraną do przeszukania może być osoba zupełnie postronna, której celem jest czuwanie aby przeszukanie było prowadzone z zachowaniem zasady umiaru , a ponadto osoba ta winna czuwać aby przeprowadzający przeszukanie nie zabierali i nie niszczyli żadnych przedmiotów.

Osoba przybrana do przeszukania służy również wykluczeniu możliwości zarzucenia przeprowadzającym przeszukanie podrzucenia przedmiotów przestępstwa (np. narkotyków), bądź dokonania kradzieży na miejscu czynności.

Przeszukanie osoby

Przeszukanie osoby wymaga spisania protokołu z czynności i zazwyczaj sprowadza się do sprawdzenia ubrania danej osoby, po jej wylegitymowaniu.

Możliwe jest również zarządzanie rozebrania się przez osobę przeszukiwaną , sprawdzenie jam jej ciała np. ust, odbytu gdzie często poszukiwane przedmioty są ukrywane. Przeszukania osoby i odzieży na niej należy dokonywać w miarę możności za pośrednictwem osoby tej samej płci.

Na postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania rzeczy oraz na inne czynności przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone.

Zobacz serwis: Prawo karne

Prawo
Już 30 emerytów wygrało. ZUS musi przeliczyć im emerytury. Przykładowo o 2800 zł w górę. Kolejni emeryci czekają [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]
11 maja 2025

Emeryt wywalczył ponowne przeliczenie emerytury i podwyżkę o około 2800 zł miesięcznie. Tak znaczna podwyżka wynika z wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2025 r. (sygn. akt VII U 1462/24). Wyrok w wykonaniu innego wyroku - tym razem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Spór dotyczył ponownego przeliczenia emerytury niesłusznie pomniejszonej o korzyści z emerytury wcześniejszej. Takie pomniejszenie pokrzywdziło co najmniej 150 000 osób w okresie od 2013 r. do dzisiaj.

Niepełnosprawni w pułapce systemu. Ekspert: To nie pomoc, to segregacja
10 maja 2025

Świadczenia dla niepełnosprawnych to gąszcz wykluczających się przepisów, który bardziej dzieli niż wspiera – uważa Piotr Figiel z fundacji Nowe Spojrzenie. W rozmowie z Infor.pl ekspert wskazuje, że obecne rozwiązania nie tylko nie odpowiadają na rzeczywiste potrzeby, ale też faworyzują wybrane grupy, pozostawiając resztę bez wsparcia. Tak się tworzy dyskryminacja.

Ekspertka BCC: Zakaz zawarcia umowy za mniejsze wynagrodzenie niż przewidziane w ogłoszeniu i zagrożenie karami jest niewłaściwym podejściem ustawodawcy
10 maja 2025

Przyjęta przez Sejm nowelizacja Kodeksu pracy, którą nakłada na pracodawców obowiązek przedstawienia w ogłoszeniach o pracę wysokości proponowanego wynagrodzenia. W ocenie ekspertek BCC, brak konsultacji społecznych tak ważnego projektu to poważny błąd.

Nowy sondaż prezydencki: Scenariusze drugiej tury – kto ma największe szanse? [SONDA]
10 maja 2025

Najnowszy sondaż Instytutu Pollster ujawnia aktualne preferencje Polaków tuż przed wyborami prezydenckimi. Kto zostanie nowym prezydentem RP? Co wydarzy się w drugiej turze?

Uzdrowiskowa Karta Korzyści: co daje i dla kogo?
10 maja 2025

Wciąż niewiele osób wie, że można uzyskać spore zniżki i profity posiadając specjalną kartę. To właśnie: Uzdrowiskowa Karta Korzyści(UKK) daje różne przywileje i rabaty. Jak można dostać Uzdrowiskową Kartę Korzyści, komu przysługuje i co daje? Podpowiadamy.

Koniec ze spowiadaniem dzieci poniżej 18 roku życia, bo „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”? Sprawą zajęła się komisja sejmowa
11 maja 2025

Trwa sezon Pierwszych Komunii Świętych w Kościele katolickim, a wraz z nim – wiele dzieci przystępuje do spowiedzi. W październiku 2024 r., do Sejmu została wniesiona petycja obywatelska, w której jej autorzy wnieśli o podjęcie przez Komisję inicjatywy ustawodawczej, której skutkiem byłoby wprowadzenie zakazu „spowiadania dzieci poniżej 18 roku życia w Kościele katolickim i innych kościołach, jeśli ją stosują”, ponieważ w ich ocenie – „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”. Nie chodzi jednak wyłącznie o praktyki kościoła Katolickiego, ale wszystkich związków wyznaniowych, które stosują spowiedź indywidualną. Petycja ta, była przedmiotem obrad Komisji do Spraw Petycji w dniu 3 kwietnia br.

Od sprzedaży nieruchomości trzeba będzie zapłacić wyższy podatek. Wyrok NSA wywraca rynek nieruchomości i staje się nowym narzędziem do kontroli podatkowych w rękach fiskusa
11 maja 2025

Zakup mieszkań, remont przy niskim nakładzie finansowym, a następnie sprzedaż z zyskiem stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu lokalami mieszkalnymi – orzekł NSA w wyroku o sygn. II FSK 823/22. O zarobkowym charakterze takich działań świadczy również fakt braku osobistego użytkowania nieruchomości. To niekorzystne rozstrzygnięcie dla tzw. flipperów, którzy od teraz będą zobowiązani do odprowadzania wyższych podatków, oraz będą musieli zarejestrować swoją działalność.

Orzeczenie z ZUS. Co daje w 2025 roku i czego dotyczą zmiany planowane na rok 2026?
09 maja 2025

Jakie świadczenia może uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoba z niepełnosprawnościami? Jak wygląda orzecznictwo ZUS i co może się wkrótce zmienić? Prezentujemy najważniejsze informacje.

Marek Woch – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na prezydenta 2025]
09 maja 2025

Marek Woch – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Jaki numer na karcie do głosowania ma Marek Woch? Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Traktat polsko-francuski w Nancy podpisany. Przewiduje wzajemną pomoc w razie zagrożenia
09 maja 2025

Macron i Tusk podpisali traktat polsko-francuski w Nancy. Przewiduje m.in. wzajemną pomoc w razie zagrożenia, w tym pomoc militarną. Czy w razie zagrożenia Polski Francja byłaby w stanie zareagować w ciągu 30 dni?

pokaż więcej
Proszę czekać...