Jakie przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego według Kodeksu karnego?

Sylwia Uścimiak
Prawnik, specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa i postępowania karnego
rozwiń więcej
W przypadku gdy przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organ jest związany uzyskaniem wniosku o ściganie, który jest jednocześnie wolą pokrzywdzonego i sugeruje, że pokrzywdzony czuje się ofiarą przestępstwa./Fot. Shutterstock
W polskim porządku prawnym przestępstwa są ścigane z urzędu, na wniosek pokrzywdzonego lub z oskarżenia prywatnego. Często zdarza się, że sprawcy unikają odpowiedzialności karnej z uwagi na brak wiedzy pokrzywdzonych odnośnie swoich praw. W związku z powyższym pojawia się pytanie, jakie przestępstwa wymagają złożenia wniosku przez pokrzywdzonego.

W przypadku gdy przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organ jest związany uzyskaniem wniosku o ściganie, który jest jednocześnie wolą pokrzywdzonego i sugeruje, że pokrzywdzony czuje się ofiarą przestępstwa. Mówiąc o pokrzywdzonym, mamy na myśli definicję, która została uregulowana w art. 49 Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) i w myśl § 1 pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

Wycofanie wniosku o ściganie

W sytuacji, gdy pokrzywdzony jednak nie chce, aby sprawca był ścigany, może wycofać wcześniej złożony wniosek, wówczas jest konieczna zgoda prokuratora w przypadku postępowania przygotowawczego lub sądu w przypadku postępowania sądowego do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie. Należy również zwrócić uwagę, na jeden istotny szczegół, a mianowicie, na fakt, że ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne. (art. 12 k.p.k.).

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Przestępstwa ścigane na wniosek

Przestępstwa, które są ścigane na wniosek pokrzywdzonego, zostały uregulowane w Kodeksie karnym (dalej: k.k.). Według stanu prawnego obowiązującego na dzień publikacji niniejszego artykułu, na wniosek pokrzywdzonego są ścigane następujące przestępstwa:

- inny uszczerbek na zdrowiu, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 157 § 5 k.k.)

- narażenie na niebezpieczeństwo (art. 160 § 5 k.k.)

- narażenie na zarażenie (art. 161 § 3 k.k.)

- wypadek, jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa (art. 177 § 3 k.k.)

- groźba karalna (art. 190 § 2 k.k.)

- uporczywe nękanie (art. 190a § 4 k.k.)

- zmuszanie (art. 191 § 3 k.k.)

- utrwalanie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody (art. 191a § 2 k.k.)

- zabieg leczniczy bez zgody (art. 192 § 2 k.k.)

- uchylanie się od alimentów (art. 209 § 2 k.k.)

- tajemnica służbowa (art. 266 § 3 k.k.)

- nielegalne uzyskanie informacji (art. 267 §5 k.k.)

- niszczenie informacji (art. 268 §4 k.k.)

- szkoda w bazach danych (art. 268a §3 k.k.)

- kradzież, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 278 §4 k.k.)

- kradzież z włamaniem, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 279 §2 k.k.)

- przywłaszczenie, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 284 §4 k.k.)

- kradzież impulsów telefonicznych, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 285 §2 k.k.)

- oszustwo, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 286 §4 k.k.)

- oszustwo komputerowe, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 287 §3 k.k.)

- naruszenie integralności rzeczy (art. 288 §4 k.k.)

- zabór pojazdu, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (art. 289 §5 k.k.)

- nadużycie zaufania, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 296 §4a k.k.)

- niezaspokojenie roszczeń wierzyciela, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 300 §4 k.k.)

- nierzetelna dokumentacja, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 303 §4 k.k.)

- zakłócanie przetargu publicznego, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa (art. 305 §3 k.k.)

- znieważenie przełożonego, może być również ścigane na wniosek dowódcy jednostki (art. 347 §2 k.k. - część wojskowa)

- poniżenie i znieważenie, może być również ścigane na wniosek dowódcy jednostki (art. 350 §2 k.k. - część wojskowa)

Dodatkowo w myśl art. 215 k.k. pokrzywdzony może złożyć wniosek do sądu o podanie wyroku skazującego do wiadomości publicznej.

Polecamy serwis: Prawo karne

Prawo
Renta chorobowa po 50. roku życia: Komu przysługuje, ile wynosi?
13 maja 2025

Renta chorobowa, formalnie nazywana rentą z tytułu niezdolności do pracy, jest istotnym świadczeniem dla osób, które z powodu stanu zdrowia nie są w stanie kontynuować aktywności zawodowej. Dla osób po 50. roku życia, które często zmagają się z przewlekłymi schorzeniami, świadczenie to może stanowić ważne wsparcie. Obowiązują konkretne zasady przyznawania i wyliczania renty chorobowej, które warto poznać.

Wzór umowy NDA z omówieniem [WZÓR do pobrania]
13 maja 2025

Informacja to jeden z najdroższych towarów na świecie (Paulo Coelho, Zahir). Tajemnica przedsiębiorstwa to wypracowane przez lata doświadczenia, indywidualne i nowatorskie rozwiązania, kontakty, pamięć instytucjonalna. Wartość poufnych informacji przedsiębiorstwa nie daje się wycenić i potrzebuje szczególnej ochrony.

Są jednak jeszcze dodatki 20% i 10%. Nauczyciel dyplomowany z pensją 6211 zł brutto
13 maja 2025

Nauczyciel dyplomowany z pensją 6211 zł brutto, to nie jest po szaleństwie inflacji za ostatnie lata, pensja marzeń. Ale są jeszcze dodatki do pensji. Najcenniejszy to 20% dodatek stażowy. Niestety przysługuje osobom z 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Nie posiadają go nauczyciele początkujący więc odchodzą z zawodu nauczyciela.

1 sierpnia dniem wolnym od pracy? Uchwalono dezyderat. Sejmowa Komisja skierowała dezyderat do resortu pracy, czekamy teraz na ostateczną decyzję
13 maja 2025

W dniu 2 kwietnia 2025 r. Sejmowa Komisja do Spraw Petycji obradująca pod przewodnictwem poseł Urszuli Augustyn (KO), zastępcy przewodniczącego Komisji analizowała szereg petycji. W porządku dziennym prac komisji była brana pod rozwagę petycja w sprawie ustanowienia rocznicy wybuchu powstania warszawskiego dniem ustawowo wolnym od pracy (BKSP-155-X-342/24). I stało się, uchwalono dezyderat, w sprawie 1 sierpnia - jako dnia wolnego od pracy. Ale trzeba wiedzieć, że Sejmowa Komisja skierowała ten dezyderat do resortu pracy, a teraz czekamy teraz na ostateczną decyzję MRPiPS. Później zdecyduje Sejm, Senat i Prezydent. Droga jest długa, ale przecież: kropla drąży skałę.

Debata prezydencka w TVP: Tak wyglądały końcowe wystąpienia kandydatów
13 maja 2025

Bezpośrednie apele do wyborców, polityczne manifesty, emocje i ostatnie akcenty kampanii — tak wyglądały końcowe wystąpienia kandydatów w debacie prezydenckiej w TVP. Co dokładnie powiedzieli?

Jawność cen czy legislacyjny chaos? Branża deweloperska alarmuje: ustawa to bubel, który zaszkodzi konsumentom
13 maja 2025

Miała być przejrzystość, a wyszło jak zwykle – ustawa o jawności cen mieszkań, uchwalona w rekordowym tempie, miała chronić konsumentów i ułatwić porównywanie ofert deweloperów. Zamiast tego wywołała burzę – branża mówi o prawnych absurdach, ignorowaniu głosu ekspertów i niebezpiecznych lukach, które mogą uderzyć nie tylko w firmy, ale też zwykłych obywateli. Ostatnią szansą na ratunek może być Senat.

Debata prezydencka na żywo na portalu infor.pl. Transmisja online od godz. 20.00
12 maja 2025

W poniedziałek 12.05.2025 r. o godz. 20:00 w siedzibie Telewizji Polskiej rozpoczęła się debata kandydatów na prezydenta RP, współorganizowana przez TVP, TVN i Polsat. To ostatnie takie starcie przed pierwszą turą wyborów i jeden z kluczowych momentów kampanii. Transmisję online można obejrzeć także na portalu infor.pl.

Debata prezydencka: Burza wokół prowadzącej z TVP. Konfederacja i inne sztaby protestują
12 maja 2025

Debata kandydatów na prezydenta już dziś o 20:00 w TVP. Jeszcze przed startem nie brak kontrowersji — aż osiem sztabów wyborczych sprzeciwia się obecności Doroty Wysockiej-Schnepf jako współprowadzącej. Padają zarzuty o brak obiektywizmu i złamanie wcześniejszych ustaleń z TVP.

Zmiany w stwierdzaniu zgonu. Rząd planuje nową ustawę i szczególne regulacje dla żołnierzy
12 maja 2025

Rząd pracuje nad nowelizacją ustawy o działalności leczniczej. Nowe przepisy mają uporządkować zasady stwierdzania i dokumentowania zgonów, w tym poza szpitalami. Projekt zakłada też cyfryzację kart zgonu i narodzin oraz szczególne regulacje dla żołnierzy.

pokaż więcej
Proszę czekać...