Rada Ministrów w dniu 22 lutego 2011 roku przyjęła rozporządzenie określające zasady użycia środków przymusu bezpośredniego wobec nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, przedłożone przez Ministra Sprawiedliwości.
Zobacz: Nieletni w zakładach poprawczych
Dokumentowanie stosowanych metod wychowawczych i ich skuteczności
Rozporządzenie, w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów z 2005 r., zmienia tylko kilka zapisów, większość rozwiązań przeniesiono do nowego rozporządzenia.
Z poprzednich przepisów przeniesiono zapis, że nieletniego wobec którego zastosowano środki przymusu bezpośredniego, należy objąć wzmożonym oddziaływaniem psychologiczno-pedagogicznym. Powinno ono zmierzać w szczególności do rozładowania napięcia emocjonalnego i wyeliminowania agresji. Do tych zapisów dodano regulację, zgodnie z którą zakres i wyniki oddziaływania psychologiczno-pedagogicznego będą odnotowywane w dokumentacji nieletniego prowadzonej przez zakład lub ośrodek. Chodzi o dokumentowanie stosowanych metod wychowawczych i ich skuteczności.
Uderzenia jedynie w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie lub zdrowie
Dotychczasowy przepis mówiący, że użycie siły fizycznej polega na doraźnym, krótkotrwałym ręcznym obezwładnieniu nieletniego, uzupełniono o zapis, że zadawanie uderzeń w ramach siły fizycznej dopuszczalne jest wyłącznie w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie lub zdrowie własne lub innych osób.
Przepisowa izolatka ma zapobiec próbom samobójczym i samookaleczenia
Uzupełniono wymagania, jakie powinny spełniać izby izolacyjne.
Pomieszczenie, oprócz tego że musi być dźwiękochłonne, ogrzane i oświetlone, teraz będzie także monitorowane. Monitoring ma zapobiec ewentualnym próbom samobójczym i samookaleczenia, co powinno poprawić bezpieczeństwo w izbach izolacyjnych.
Środki służące wyciszeniu agresywnego wychowanka
Zmieniono dotychczasowy zapis uwzględniający łączne stosowanie wobec nieletnich dwóch środków przymusu bezpośredniego: pasa obezwładniającego i kaftana bezpieczeństwa. Zdecydowano o ich rozdzieleniu, czyli osobno zapisano kiedy stosuje się założenie pasa obezwładniającego, a kiedy kaftana bezpieczeństwa. Takie rozwiązanie sprawi, że ich użycie wobec nieletniego będzie bezpieczniejsze. Jednocześnie określono maksymalny czas stosowania pasa obezwładniającego i kaftana bezpieczeństwa. Czas ten wynosi 8 godzin i powinien wystarczyć na wyciszenie agresywnego wychowanka, lub podjęcie decyzji o podaniu mu leków.
Bardziej szczegółowy protokół
Przyjęto, że protokół zastosowania środka przymusu bezpośredniego zostanie uzupełniony o informacje o dokładnej godzinie jego użycia, miejscu zastosowania i godzinie zakończenia. Ma też zawierać imię i nazwisko oraz datę urodzenia nieletniego, wobec którego zastosowano środek przymusu bezpośredniego. Takie przepisy są konieczne ze względu na konieczność ścisłego przestrzegania praw nieletnich, a temu m.in. służy precyzyjna informacja o użyciu środka przymusu bezpośredniego.
Rejestr zastosowanych środków przymusu bezpośredniego
Jednocześnie dyrektora zakładu lub ośrodka zobowiązano do prowadzenia rejestru zastosowanych środków przymusu bezpośredniego wobec nieletniego. Rejestr taki zawierać ma: dane osobowe nieletniego, datę, rodzaj, przyczynę oraz godzinę zastosowania i czas stosowania środka przymusu bezpośredniego.
Dyrektor w ciągu 24 godzin (dotychczas 72 godziny) będzie musiał też zawiadomić odpowiednie instytucje o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego.
Prawo wniesienia skargi na środek przymusu
Zgodnie z nowymi przepisami, nieletni zostanie poinformowany o przysługującym mu prawie wniesienia skargi na zastosowany wobec niego środek przymusu bezpośredniego. Taką skargę będzie mógł złożyć w ciągu 30 dni od chwili zakończenia stosowania tego środka.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.