Kto może wnieść kasację?
Kasację mogą wnieść strony w terminie 30 dni od doręczenia im wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strona nie składała apelacji od wyroku sądu pierwszej instancji, a wyrok sądu drugiej instancji utrzymał ten wyrok w mocy lub orzekł na korzyść strony, chyba że zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza wskazana w art. 439 § 1 Kodeksu postępowania karnego.
W kontekście uprawnień strony do wniesienia kasacji podkreślenia wymaga fakt, iż przy sporządzaniu kasacji obowiązuje tzw. przymus radcowsko - adwokacki, co oznacza iż pismo to musi być sporządzone i wniesione przez adwokata lub radcę prawnego tam gdzie na mocy przepisów Kodeksu postępowania karnego ma uprawnienie występować.
Kasację mogą wnieść również podmioty wskazane w treści art. 521 Kodeksu postępowania karnego tj. Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator Generalny, a także Naczelny Prokurator Wojskowy, w sytuacjach w których funkcje oskarżyciela sprawował prokurator wojskowy (art. 672a Kodeksu postępowania karnego).
Zobacz portal: Prawnik.pl
Warunki formalne
Kasacja poza faktem, iż jako pismo procesowe jest objęte przymusem radcowsko - adwokacki musi również spełniać szereg innych wymogów, aby mogła być skutecznie wniesiona:
- musi być wniesiona z zachowaniem terminu, dla strony jest to 30 dni od doręczenia wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem, dla podmiotów z art. 521 Kodeksu postępowania karnego termin nie jest ograniczony, za wyjątkiem terminu 6 miesięcznego od uprawomocnienia się wyroku na wniesienie kasacji na niekorzyść oskarżonego;
- musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego (w tym zawierać zarzuty prawnie dopuszczalne);
- musi być prawnie dopuszczalna dla danego podmiotu.
Zadaj pytanie: Forum prawników
Procedura wniesienia kasacji
Kasacja wnoszona jest do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu drugiej instancji, który jako ostatni orzekał w sprawie. Musi być złożona w kilku egzemplarzach (tak, aby mógł być doręczony pozostałym stronom postępowania).
Kasacja pochodząca od strony musi być również należycie opłacona. Wysokość opłaty wynosi 450 zł (jeśli w pierwszej instancji orzekał sąd rejonowy) lub 750 zł (gdy w pierwszej instancji orzekał sąd okręgowy). Wskazanych opłat nie wnosi osoba pozbawiona wolności, żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową lub pełniący służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego. Jeżeli danej osoby nie stać na uiszczenie tej opłaty może wystąpić do sądu z wnioskiem o zwolnienie jej od wnoszenia tej opłaty.
W przypadku podmiotu określonego w art. 521 Kodeksu postępowania karnego wnosi on kasację bezpośrednio do Sądu Najwyższego i nie ponosi żadnych opłat z tego tytułu.
Zobacz: Kiedy można wnieść kasację
Sposób procedowania Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy po technicznym (fizycznym) przyjęciu danej kasacji (nadesłanej pocztą lub za złożonej na biurze podawczym) bada dopuszczalność formalnego przyjęcia tego pisma. W razie stwierdzenia braków Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia kasacji (na to postanowienie służy zażalenie), zaś w razie przyjęcia kasacji i następczego spostrzeżenia, że jej rozpoznawanie jest niedopuszczalne Sąd Najwyższy pozostawia kasację bez rozpoznania.
W przypadku przyjęcia kasacji Sąd Najwyższy rozsyła jej kopię stronom, które mogą złożyć pisemną odpowiedź na kasację strony (w przypadku prokuratury jest to obligatoryjne).
Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę co do zasady na rozprawie (musi to uczynić, jeśli pochodzi ona od podmiotów wskazanych w art. 521 Kodeksu postępowania karnego). Sąd Najwyższy może rozpoznawać sprawę na posiedzeniu w trzech przypadkach:
- gdy ustawa tak stanowi,
- gdy kasacja (wniesiona przez stronę) jest oczywiście bezzasadna,
- gdy uwzględnia kasację w całości wobec jej oczywistej zasadności.
Zobacz: Rodzaje wyroków
Granice rozpatrywania sprawy
Sąd Najwyższy rozpatruje sprawę w granicach zarzutów kasacji, za wyjątkiem trzech sytuacji:
- wystąpienia uchybień określonych w przepisie art. 439 § 1 Kodeksu postępowania karnego;
- w sytuacji określonej w przepisie art. 435 Kodeksu postępowania karnego, czyli sytuacji w której Sąd Najwyższy uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współoskarżonych, choćby nie wnieśli kasacji, jeżeli je uchylił lub zmienił wyrok na rzecz współoskarżonego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy te same względy przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych;
- gdy zmienia, poprawia kwalifikację prawną czynu (art. 455 Kodeksu postępowania karnego).
Zobacz również serwis: Oskarżony przed sądem
Rodzaje orzeczeń Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy rozpoznając kasację może dokonać jednego z czterech wskazanych poniżej rozstrzygnięć:
- uchylić zaskarżony wyrok i sprawę przekazać do ponownego rozpatrzenia sądowi II instancji (lub wyjątkowo sądowi pierwszej instancji),
- uchylić zaskarżony wyrok i umorzyć całe postępowanie karne,
- uchylić zaskarżony wyrok i uniewinnić oskarżonego (następuje to wyjątkowo, gdy jego skazanie jest oczywiście niesłuszne),
- oddalić kasację.
Od wyroku Sądu Najwyższego nie służy już żaden środek odwoławczy.