Rodzaje wyroków

Podział wyroków ze względu na rodzaj i przedmiotu rozstrzygnięcia

Prezentację rodzajów wyroków zapadających w postępowaniu karnym należy rozpocząć od rodzaju i przedmiotu rozstrzygnięcia, z jakim związane jest wydanie wyroku.

Wyróżniamy:

• wyrok skazujący - wydawany jest w sytuacji, w której sąd uzna za udowodnioną tezę oskarżyciela o sprawstwie oskarżonego (wyrażoną w akcie oskarżenia), sąd nie ma żadnych wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego;

• wyrok uniewinniający - zapada w sytuacji odwrotnej niż wyrok skazujący, tj. w sytuacji w której przeprowadzone postępowania dowodowe nie wykazuje winy oskarżonego i sąd nie ma wątpliwości co do tego, iż teza oskarżyciela o sprawstwie oskarżonego jest błędna;

Wyrok uniewinniający zapada również w sytuacji, w której istnieją dowody świadczące na niekorzyść oskarżonego, ale nie są one na tyle jednoznaczne („mocne”) by można było z całą pewnością uznać oskarżonego za winnego. Chodzi tu o sytuację, kiedy w sprawie istnieją wątpliwości na korzyść oskarżonego, które nie dają się usunąć w toku postępowania dowodowego (stosowanie reguły In dubio pro reo). W takiej sytuacji sąd jest zobligowany wydać wyrok uniewinniający.

• wyrok bezwarunkowo umarzający postępowanie - zapada w sytuacji, w której zachodzi przesłanka umorzenia postępowania (art. 17 p. 1 Kodeksu postępowania karnego) i dalsze prowadzenie postępowania sądowego jest możliwe;

• wyrok warunkowo umarzający postępowanie - może zapaść w dwóch sytuacjach procesowych: na wniosek prokuratora skierowany do sądu zamiast aktu oskarżenia oraz w toku postępowania sądowego „zwykłego” (tj. uruchomionego przez akt oskarżenia). Wyrok ten zapada wówczas gdy spełnione są materialnoprawne przesłanki zastosowania tej instytucji przewidziane w art. 66 Kodeksu karnego. Ma to miejsce wówczas gdy sąd uzna, iż społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa;

• wyrok łączny - nie przesądza on o kwestii ponoszenia odpowiedzialności karnej przez oskarżonego (tego czy jest winny, czy nie) a jest jedynie wyrokiem na nowo ustalającym wymiar kary wobec oskarżonego na podstawie kilku zapadłych w stosunku do niego wyroków karnych. Podstawy, przesłanki i zakres wyroku łącznego określone są w art. 88 Kodeksu karnego. Wyrok łączny jest co do zasady korzystny dla oskarżonego, co wynika ze sposobu obliczania jego wysokości. Chodzi o to, że ustawodawca wskazał, iż ma się on mieścić w przedziale od najsurowszej z pojedynczych wymierzonych kar do sumy wszystkich kar. W praktyce ten maksymalny wymiar kary (będący sumą kar) nie jest wymierzany często;