Zabójstwo pod wpływem współczucia

ŻAKIEWICZ ADWOKACI Żakiewicz Górczak Gawińska Sp. k.
Ekspert prawa karnego, karno-skarbowego oraz procedury karnej
rozwiń więcej
Zabójstwo pod wpływem współczucia. /fot. Fotolia / ShutterStock
Nadrzędnym dobrem chronionym przez polskiego ustawodawcę jest życie człowieka. Pomimo to w sposób szczególny traktuje się sprawców przestępstwa eutanazji określanego również mianem „zabójstwa z litości”.

Dla przyjęcia kwalifikacji na podstawie art. 150 § 1 kodeksu karnego wymagane jest, aby do zabójstwa doszło "na żądanie" ofiary oraz "pod wpływem współczucia" dla niej. Oba elementy tego typu czynu zabronionego muszą wystąpić łącznie, nie wystarczy zatem zabicie osoby nieprzytomnej pod wpływem współczucia ani żądanie zabicia bez współczucia, np. za pieniądze.

„Żądanie zabicia” musi być wyrażone w sposób bardzo stanowczy, niewątpliwy oraz w pełni świadomy. Jeżeli osoba nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych z powodu upośledzenia umysłowego lub jest częściowo niepełnosprawna intelektualnie, to nie można przyjąć aby jej żądanie pozbawienia życia było aktem nieprzymuszonej woli osoby w pełni zdającej sobie sprawę z doniosłości i nieodwracalności wyrażonego żądania. Tak samo nie można traktować jako „żądania” chwilowego załamania danej osoby wywołanego gwałtownym bólem. Ustawodawca celowo posługuje się zwrotem „żądanie” a nie np. życzenie czy też prośba, aby podkreślić jak ważne jest nastawienie i determinacja osoby dążącej do zakończenia życia.

Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 13 maja 2014 roku „choćby denatka żaliła się oskarżonemu na dolegliwości swej choroby, narzekała na stan swego zdrowia i mówiła, że nie chce już żyć, to owe wypowiedzi nie przybrały formy stanowczego żądania pozbawienia jej życia, zatem nie uprawniały oskarżonego do działania w tym celu. W świetle dyspozycji art. 150 § 1 KK żądanie takie jest formą wyrażenia woli, którą cechuje kategoryczność, personalność, jednostronność, a współczucie sprawcy jest wyrazem jego stosunku psychicznego do ofiary, przy czym odróżnić trzeba współczucie od litości dla człowieka cierpiącego”.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Działanie sprawcy zabójstwa musi być natomiast kierowane współczuciem dla ofiary. Jeżeli działanie to motywowane jest inną niż współczucie pobudką, to wówczas wykluczona jest możliwość przyjęcia wypełnienia znamion tej uprzywilejowanej formy zabójstwa. Współczucie musi być związane z ciężkim cierpieniem i beznadziejnością sytuacji, w jakiej ofiara się znalazła. W każdej sytuacji indywidualnie, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności danej sprawy, należy rozważyć czy po stronie sprawcy można przyjąć działanie powodowane współczuciem dla ofiary. Nawet wyraźne żądanie pozbawienia życia cierpiącej z powodu np. zawodu miłosnego ofiary nie stanowi podstawy do uznania, iż współczucie racjonalnie działającego sprawcy w stosunku do niej było tak silne, iż zgodził się on pozbawić ją życia. Źródłem współczucia z pewnością może być natomiast długa i nieuleczalna choroba.

Zobacz serwis: Prawo karne

Sprawcy przestępstwa eutanazji nie pozostają bezkarni. Za popełnienie tego przestępstwa grozi bowiem kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jednakże w wyjątkowych wypadkach, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. W tej sytuacji pojawia się zatem dylemat moralny, czy aby tak naprawdę odstąpienie od wymierzenia kary w stosunku do sprawców przestępstw eutanatycznych nie stanowiło pewnego rodzaju „wyłomu” w polskim prawie dopuszczającego i w pełni legalizującego eutanazję. Pozostawiając tę kwestię otwartą, z pewnością należy stwierdzić, iż przewidując możliwość odstąpienia od wymierzenia kary ustawodawca dał sądom możliwość racjonalnego dokonywania oceny karygodności tych wyjątkowych przestępstw, popełnianych w skrajnie anormalnej sytuacji motywacyjnej w jakiej znaleźli się ich sprawcy.

Prawo
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
01 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

pokaż więcej
Proszę czekać...