Kodeks karny rozróżnia dwa typy aborcji nielegalnej. Wskazuje na aborcję dokonaną za zgodą kobiety ciężarnej oraz aborcję dokonaną bez zgody kobiety. O braku zgody kobiety ciężarnej mówimy, kiedy osoba trzecia stosuje wobec niej przemoc lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę, a także, gdy ktoś przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży.
Kodeks karny wskazuje również na dwa okresy rozwoju płodu, uzależniając od nich ustawowe granice karalności. Wyższa karalność za to przestępstwo dotyczy sytuacji, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej.
W Polsce aborcję uznaje się za legalną, jeżeli dokonuje jej lekarz w przypadku, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej lub przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Aborcja jest legalna także, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego, np. gwałtu.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Art. 4a ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży stanowiący czwartą przesłankę umożliwiającą legalne dokonanie aborcji, został uchylony na mocy obwieszczenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 1997 r. Punkt ww. ustawy stanowił o tzw. warunkach społecznych, definiując je jako ciężkie warunki życiowe lub trudną sytuację osobistą. Trybunał Konstytucyjny stanął na straży innych wymogów konstytucyjnych, stanowiąc, że chociażby niedookreślenie zwrotu trudna sytuacja życiowa prowadziło do podważenia samej zasady ochrony życia w fazie prenatalnej. TK stwierdził jasno, że nawet znaczny ciężar nowopowstałych obowiązków, będących wynikiem poczęcia dziecka nie stanowi wystarczającej przesłanki do pozbawienia życia dziecka już poczętego. Przepis został uchylony ze względu na fakt, iż na jego gruncie nawet w sytuacji, gdy ciężkie warunki życiowe nie byłyby w żaden sposób powiązane z nasciturusem (dzieckiem poczętym), to mimo wszystko stanowiłyby przesłankę do przerwania ciąży. W przepisie nie został także określony czas występowania okoliczności warunkujących prawo do dokonania aborcji. Na mocy tego przepisu nawet krótkotrwałe i przemijające występowanie ww. okoliczności byłoby przesłanką do spowodowania śmierci dziecka poczętego.
Do przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Gdy aborcja dotyczy małoletniej powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej osoby, jeżeli jednak nie ma ukończonego 13 roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii. Osoby, którym przysługuje ubezpieczenie społeczne oraz osoby uprawnione do bezpłatnej opieki leczniczej na podstawie odrębnych przepisów mają prawo do bezpłatnego przerwania ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.
Karalność
Zgodnie z Kodeksem karnym osoba, która za zgodą kobiety przerywa jej ciążę podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Osoba, która udziela kobiecie ciężarnej pomocy przy aborcji lub ją do niej nakłania podlega tej samej karze. W obu przypadkach karalność wynosi od 1 roku do 10 lat, jeżeli kobieta zmarła. Jeżeli dziecko osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem żywym, osoba taka podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
W przypadku gdy nie ma zgody kobiety ciężarnej, kara wynosi od 6 miesięcy do 8 lat. W tym przypadku, jeżeli dziecko osiągnęło zdolność do samodzielnego życia, ustawowa kara jest wyższa i wynosi od 1 roku do 10 lat. W sytuacji, gdy w wyniku aborcji dokonanej bez zgody kobiety ciężarnej, kobieta ta zmarła, sprawca podlega karze od 2 do 12 lat.
Zobacz: Sprawy karne
Podstawa prawna:
- Artykuły 152, 153, 154 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. 2016 poz. 1137)
- artykuły 4a i 4b Ustawy z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. 1993 nr 17 poz. 78 z późń. zm.)
- Obwieszczenie Prezesa TK z dnia 18 grudnia 1997 r.
- Orzeczenie TK z dnia 28 maja 1997 r., sygn. akt K 26/96