Zasadniczo ustawodawca ustalił z góry czas trwania zarówno potencjalnego dochodzenia jak i śledztwa. Są to odpowiednio 2 i 3 miesiące. Nie budzi jednak wątpliwości, iż wskazania ustawodawcy mają charakter jedynie instrukcyjny, wręcz życzeniowy. Świadomy tego faktu ustawodawca zawarł zatem w przepisach kodeksu postępowania karnego zapisy umożliwiające wydłużanie zarówno śledztwa, jak i dochodzenia.
Czas trwania dochodzenia
Teoretycznie dochodzenie (jak to było wskazane powyżej) powinno trwać 2 miesiące. Decyzją Prokuratora może być ono wydłużone do 3 miesięcy. Ustawa stanowi, iż po przekroczeniu tego terminu w wypadkach szczególnie uzasadnionych Prokurator przedłuża postępowanie na dalszy czas oznaczony. Nie jest jednocześnie określone, czy po upływie tego terminu możliwe jest dalsze przedłużenie dochodzenia. Należy wskazać, iż jest to możliwe. W praktyce powoduje to, że zasadniczo nie ma górnej granicy czasowej kiedy dochodzenie musi być skończone. Wszystko zależy od realiów sprawy i tego czy zachodzi “wypadek szczególnie uzasadniony”. Z pewnością przesłankę tę spełnią wszystkie sytuacje gdy zajdzie potrzeba dalszego prowadzenia postępowania dowodowego, poszukiwania podejrzanego, oczekiwania na opinię biegłego etc.
Czas trwania śledztwa
Teoretycznie śledztwo (jak to było wskazane powyżej) powinno trwać 3 miesiące. Po upływie tego okresu śledztwo może być przedłużone na dalszy czas oznaczony przez prokuratora nadzorującego śledztwo lub prokuratora bezpośrednio przełożonego wobec prokuratora, który prowadzi śledztwo. Ów “dalszy czas oznaczony” nie może przekroczyć roku. Należy jednak wskazać, iż I ta granica czasowa może być przekroczona. Zgodnie z przepisami procedury karnej, w szczególnie uzasadnionych wypadkach właściwy prokurator nadrzędny nad prokuratorem nadzorującym lub prowadzącym śledztwo może przedłużyć jego okres na dalszy czas oznaczony. Ponownie (tak jak przy dochodzeniu) nie istnieje zatem żadna granica czasowa po przekroczeniu której istniałby jakiś prawny przymus zakończenia śledztwa.
Zobacz serwis: Kodeks karny
Co może zrobić strona niezadowolona z czasu trwania?
Strona niezadowolona z czasu trwania postępowania przygotowawczego (i jednocześnie nie zamierzająca dłużej biernie czekać) ma zasadniczo 2 możliwości:
- napisanie pisma do nadzoru czyli przełożonych prowadzących dane dochodzenie z skargą na pewne powolne i opieszałe czynności (oczywiście jeśli takowe mają miejsce), jest taka forma prośby
- złożenie skargi na przewlekłość postępowania (tutaj ta skarga jest czynnością prawną)
Podstawą prawną skargi na przewlekłość postępowania jest ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. (Dz.U. 2004 r., Nr 179, poz. 1843)
Skargę kieruje się do prokuratora prowadzącego lub nadzorującego dane postępowanie. Do rozpoznania przekazywana jest ona do sądu rejonowego (który byłby właściwy do prowadzenia danej sprawy).
Niezbędną treścią skargi jest precyzyjne oznaczenie strony, która ją wnosi (musi być podane imię i nazwisko strony, jej adres) oraz oznaczenie postępowania, które strona uważa za dotknięte wadą nieuzasadnionej przewlekłości (musi być podana co najmniej sygnatura sprawy oraz organ ją prowadzący). Strona powinna w uzasadnieniu skargi wskazać na czas trwania postępowania, uzasadnić jej twierdzenie o tym, iż postępowanie to jest bez żadnych obiektywnych przyczyn przewlekłe.
Skarga na przewlekłość postępowania musi być opłacona opłatą w wysokości 100 zł (zwracana jest ona stronie w razie wygrania sprawy). Jeżeli skargę wnosi kilka osób od każdej z tych osób oddzielnie pobierana jest opłata.
Strona wnosząca skargę musi również wskazać treść swoich żądań tj. wykazać czy domaga się tylko stwierdzenia przewlekłości postępowania, czy obok tego domaga się również wydania przez sąd zaleceń danemu organowi odnośnie sposobu procedowania. Należy szczególnie podkreślić, iż na wniosek strony sąd stwierdzając przewlekłość postępowania może zasądzić sumę pieniężną (taką swoistą rekompensatę) w wysokości ustawowo określonej od 2 000 zł do 20 000 zł
Sąd zbada tę skargę i może ją odrzucić (gdy ma nieuzupełnione braki formalne), uwzględnić lub oddalić. Należy pamiętać, że Sąd uwzględni skargę tylko wówczas gdy przewlekłość jest zawiniona, tj wynika z bezczynności danego organu. Jeżeli wynika z tzw. czynników zewnętrznych, skarga nie zostanie uwzględniona. Do okoliczności za które organ prowadzący postępowania nie odpowiada są przykładowo: przedłużające się sporządzanie opinii przez biegłego, ucieczka i poszukiwania podejrzanego.
Zobacz serwis: Sprawy karne