Renta socjalna w pytaniach i odpowiedziach

Katarzyna Wiśniewska - ekspert z zakresu emerytur
rozwiń więcej
inforCMS
Prawo do renty przysługuje osobie, która jest pełnoletnia i całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Niezdolność musi powstać w określonym czasie. Sprawdź kto i na jakich zasadach może otrzymać rentę socjalną. 

Czy mama otrzyma rentę socjalną

Moja mama ma przepracowane tylko 10 lat, właśnie ukończyła 60 lat. Czy jest szansa na otrzymanie jakichkolwiek pieniędzy z ZUS lub renty socjalnej?

Renta socjalna, o którą Pani pyta jest świadczeniem, którego przyznanie nie jest uzależnione od udowodnienia jakiekolwiek okresu pracy. Jednakże renta ta – zgodnie z przepisami ustawy o rencie socjalnej - przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

  • przed ukończeniem 18 roku życia,
  • w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,
  • w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Wprawdzie przyznanie renty socjalnej nie jest uzależnione od wymiaru przebytych okresów pracy, ale przysługuje ona wyłącznie tym osobom, które w dzieciństwie lub w okresie nauki doznały naruszenia sprawności organizmu, co w konsekwencji doprowadziło do całkowitej niezdolności do pracy.

Jeśli chodzi o emeryturę to, zgodnie z przepisami ustawy emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - kobieta urodzona przed dniem 1 stycznia 1949 r. może przejść na emeryturę w wieku 60 lat jeżeli posiada co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Istnieje również możliwość przejścia na emeryturę kobiecie w wieku 60 lat, przy krótszym o 5 lat stażu ubezpieczeniowym, wynoszącym co najmniej 15 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Jak wynika z przekazanych informacji - mama pani posiada 10-letni okres pracy – zatem jest to okres niewystarczający do przyznania omawianej emerytury. Dodatkowo informuję, że przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się nie tylko okresy pracy, czyli okresy składkowe ale również okresy nieskładkowe, czyli niewykonywania pracy, z tym że okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Do okresów nieskładkowych zalicza się m.in. okres opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 4 – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie, bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat.

Ponadto tak jak okresy składkowe, traktuję się przy ustalaniu prawa do emerytury okresy pracy w gospodarstwie rolnym np. rodziców – po ukończeniu 16 – go roku życia.

Podstawa prawna:

art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej

Renta socjalna

Mam pytanie odnośnie renty socjalnej. Pobierałam ją od 6 lat, obecnie ZUS stwierdził, że wyzdrowiałam i zawiesił mi rentę. Nigdy nie pracowałam, mam 26 lat i wysoką krótkowzroczność -19bhp, zwyrodnienie siatkówki i bardzo złe pole widzenia. Czy może mi pan odpowiedzieć – dlaczego ZUS tak postąpił? Z roku na rok moja wada się pogarsza i brak jest perspektyw na wyleczenie. Co robić dalej? Czy odwołać się skoro jestem zdrowa?

Renta socjalna może być przyznana wyłącznie osobie uznanej za całkowicie niezdolną do pracy.

Za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę , która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS - zgodnie z posiadaną wiedzą medyczną. Orzeczenie takie wydaje na podstawie dołączonej do wniosku dokumentacji, a jeżeli dokumentacja ta jest niewystarczająca również po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie.

Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS - osobie, która nie zgadza się z tym orzeczeniem przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej. Komisja lekarska orzeka w składzie trzyosobowym, a rozstrzygnięcia podejmuje w formie orzeczenia, większością głosów. Istotne jest to, że członek komisji lekarskiej nie może być równocześnie lekarzem orzecznikiem.

Jeżeli osoba zainteresowana nie zgodzi się z orzeczeniem komisji lekarskiej – wówczas od decyzji organu rentowego wydanej na podstawie orzeczenia tej komisji - może wnieść odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli zatem – Pani zdaniem - lekarz orzecznik wydał orzeczenie niezgodne ze stanem faktycznym, proponuję skorzystanie z podanych wyżej środków odwoławczych.

Natomiast jeżeli Pani stan zdrowia ulegnie pogorszeniu - to w takim przypadku - może Pani ponowić wniosek o rentę socjalną – niezależnie od tego, czy skorzystała Pani ze środków odwoławczych od wcześniej wydanej odmownej decyzji. Do ponownego wniosku o rentę socjalną powinna Pani dołączyć zaświadczenie lekarskie potwierdzające pogorszenie stanu zdrowia.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej

art. 13 i 14 ustawy z dnia 17 grudnia 19998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Czy ZUS może sprawdzić wysokość przychodów rencisty

Pobieram rentę socjalną. Niebawem podejmę pracę z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2 tys. zł. Czy w przypadku gdybym nie poinformowała ZUS o tym przychodzie albo podała dużo niższy od faktycznego, urząd będzie mógł zweryfikować treść mojego oświadczenia?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo do występowania do urzędu skarbowego o przekazanie informacji dotyczącej:

  • wysokości przychodów objętych podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

ZUS może wystąpić do urzędu skarbowego o sprawdzenie przychodów nie tylko wtedy, gdy osoba uprawniona złożyła zawiadomienie o jego osiąganiu i zamierza sprawdzić, czy zgadza się wysokość przychodów, ale również wtedy, gdy w ogóle nie złożyła takiego zawiadomienia.

W przypadku wykrycia, że fakt osiągania przychodu lub jego rzeczywista wysokość zostały zatajone przez świadczeniobiorcę, ZUS zażąda zwrotu wypłaconego świadczenia wraz z odsetkami.

Podstawa prawna: art. 10 ust. 8 ustawy o rencie socjalnej

Prawo
MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

Powstaje kompletnie nową gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

Dłuższe terminy ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności (7 lat) i inne zmiany w orzekaniu o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – projekt rozporządzenia MRPiPS
02 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

pokaż więcej
Proszę czekać...