Kto jest zobowiązany do płacenia alimentów?

Ewa Karaś
rozwiń więcej
Ewa Ryś
rozwiń więcej
Małżonkowie w trakcie trwania małżeństwa mają obowiązek dostarczania wzajemnie środków utrzymania.
Na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny wobec dzieci. Mają obowiązek zapewnić im środki utrzymania, a w miarę potrzeby również środki wychowania. W pewnych przypadkach obowiązek alimentacyjny obciąża również rodzeństwo, rozwiedzionego małżonka i małżonka pozostającego w separacji.

Obowiązek alimentacyjny ciąży na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie. Dotyczy on krewnych wstępnych, czyli rodziców, dziadków oraz zstępnych, czyli dzieci, wnuków. Obowiązek dostarczania środków utrzymania opiera się przede wszystkim na więzach krwi. Jednak nie tylko, ponieważ na tych samych prawach są dzieci adoptowane oraz rodzice, którzy takie dziecko przysposobili, a nawet najbliżsi krewni rodziców adopcyjnych.

W przypadku dzieci pochodzących ze związków pozamałżeńskich, matka dziecka może zawsze domagać się od ojca dziecka nie będącego jej mężem szczególnych alimentów. Szczególnego rodzaju alimenty mają pokryć w całości wydatki związane z ciążą i porodem oraz koszty trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu. Z ważnych powodów, na przykład choroby dziecka, matka może żądać od ojca dziecka dostarczania utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące.

Obowiązkiem alimentacyjnym dotyczy nie tylko krewnych, ale także niektórych powinowatych. Powinowactwo jest więzią, która powstaje na skutek zawarcia małżeństwa między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Chodzi tu o więzi jakie powstają między rodzicami męża i żony (teściami), dziećmi małżonka (pasierbami), czy rodzeństwem męża lub żony (szwagrami). Wśród powinowatych obowiązkiem alimentacyjnym obciąża jedynie ojczyma i macochę względem pasierba i odwrotnie.

Warto zapamiętać powinowactwo trwa pomimo ustania małżeństwa.

Zobacz: Czy tylko niedostatek uzasadnia alimenty?

Alimenty miedzy małżonkami

O szczególnym rodzaju alimentach możemy mówić w przypadku alimentów w trakcie trwania małżeństwa. Małżonkowie mają obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. W sytuacji, gdy jeden z małżonków jest niezdolny do pracy albo zajmuje się wychowaniem dzieci i utrzymaniem domu, może żądać od drugiego małżonka dostarczenia środków w celu zaspokojenia swoich indywidualnych potrzeb.

Obowiązek istnieje także w sytuacji, gdy na przykład małżonkowie nie posiadają dzieci lub których dzieci usamodzielniły się albo małżonkowie pozostają w faktycznej separacji.

Obowiązek alimentacyjny między małżonkami istnieje nie tylko w trakcie trwania małżeństwa, ale także wtedy, gdy już się rozwiodą lub małżeństwo zostanie unieważnione albo też zostanie między nimi orzeczona separacja.

Krąg osób uprawnionych i zobowiązanych do alimentów

Krewni

Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej i rodzeństwo. Obowiązek ten obowiązuje bez ograniczenia stopnia pokrewieństwa. Obowiązek alimentacyjny między rodzeństwem dotyczy zarówno rodzeństwa rodzonego, jak i przyrodniego.

Przysposobienie

Adopcja powoduje takie skutki pomiędzy adoptowanym dzieckiem, a rodzicami, którzy go zaadoptowali, jak miedzy rodzicami a dziećmi. Dlatego na rodzicach dziecka adaptowanego ciąży obowiązek alimentacyjny.

Powinowaci

Prawo obciąża obowiązkiem alimentacyjnym tylko niektórych powinowatych. Alimentów będą mogli domagać się tylko ojczym i macocha względem pasierba i odwrotnie.

Małżonkowie

Małżonkowie w trakcie trwania małżeństwa mają obowiązek dostarczania wzajemnie środków utrzymania. Jeden z małżonków może w szczególnych sytuacjach zażądać alimentów, od współmałżonka. Nie ma natomiast wątpliwości co do obowiązku alimentacyjnego względem rozwiedzionego małżonka, małżonków w czasie separacji czy w przypadku unieważnienia małżeństwa.

Zobacz serwis: Pozew rozwodowy

Prawo
Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

Jawność płac - początek zmian 24 grudnia 2025 r. Co naprawdę się zmienia teraz, co za pół roku a co jeszcze później?
22 gru 2025

W Wigilię 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie pierwsze zmiany kodeksu pracy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń w procesie rekrutacyjnym. Pracodawcy będą musieli przekazywać kandydatom informację o proponowanym wynagrodzeniu (kwocie lub przedziale) oraz stosować neutralny język w ofertach pracy. Kolejne rozwiązania wynikające z unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń mają zostać wdrożone w prawie krajowym do 7 czerwca 2026 r., przy czym część obowiązków (np. raportowanie) będzie uruchamiana etapami w kolejnych latach.

Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
22 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Prezenty stanowią nawet do 40 proc. świątecznych wydatków większości Polaków [BADANIE]
22 gru 2025

Polacy wskazują, jaką część ich bożonarodzeniowego budżetu stanowią wydatki na prezenty. Spośród 10 wariantów odpowiedzi najczęściej wybierane są przedziały 20-30% oraz 30-40% – odpowiednio 18,5% i 18,2%. Na trzecim miejscu jest zakres 40-50%, podawany przez 12,9% rodaków. Na czwartej pozycji widać 10-20% – 11,3% wskazań. Z kolei 10,2% ankietowanych jest niezdecydowanych. 8,4% respondentów deklaruje 50-60%. Natomiast 6,6% badanych nie kupuje żadnych prezentów.

Alimenty, gdy rodzic nie pracuje. Ile wynoszą?
22 gru 2025

Przepisy nie określają wprost ile powinny wynosić alimenty, jeżeli rodzic pozostaje bez zatrudnienia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera jednak ważne zasady. Czy możliwe jest zatem zaprzestanie płacenia alimentów, jeśli brakuje stałej pracy?

Przekazanie pracownikowi informacji o warunkach pracy i płacy to za mało. Jakie jeszcze obowiązki obciążają pracodawcę?
22 gru 2025

Choć co do zasady strony stosunku pracy są równe, to jednak z uwagi na jego charakter i fakt, że pracodawca jest podmiotem profesjonalnym, na gruncie prawa pracy zapewniono szereg narzędzi, które umacniają pracownika i zapewniają realizację przysługujących mu praw. Dotyczy to w szczególności informowania o warunkach pracy.

Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

pokaż więcej
Proszę czekać...