Okiem Eksperta: Alimenty dla rozwiedzionej żony w Niemczech

Paul Ostrowski
Adwokat i notariusz
rozwiń więcej
Niemieckie prawo rodzinne należy do najbardziej skomplikowanych dziedzin prawa.
Niemieckie prawo alimentacyjne stanowi, że po rozwodzie każdy z małżonków powinien sam troszczyć się o swoją egzystencję. Dlatego istnieje możliwość obniżenia albo czasowego ograniczenia obowiązku do płacenia alimentów dla rozwiedzionego małżonka.

Alimenty w niemieckim Kodeksie cywilnym

W dniu 1 stycznia 2008 r. weszła w życie ustawa nowelizująca prawo alimentacyjne. Zmieniony § 1569 BGB (niemiecki Kodeks cywilny) stanowi, że każdy z małżonków po rozwodzie powinien się sam troszczyć o swoją egzystencję.

Nowy § 1578b BGB przewiduje możliwość obniżenia albo czasowego ograniczenia obowiązku do płacenia alimentów dla rozwiedzionego małżonka.

Zmienione zostały też – w wypadku, kiedy dochody dłużnika alimentacyjnego nie wystarczają do pokrycia wszystkich roszczeń wierzycieli alimentacyjnych – priorytety grup uprawnionych do alimentów.

Na pierwszym miejscu stoi zaspokojenie potrzeb alimentacyjnych małoletnich dzieci.

Zobacz również: Ile wynoszą alimenty dla dziecka w Niemczech?

Związkowy Sąd Konstytucyjna kontra Trybunał Związkowy

Wyrokiem z dnia 30.07.2008 r. Trybunał Związkowy przy ustalaniu wysokości alimentów dla rozwiedzionego małżonka uwzględnił potrzeby nowego małżonka, co prowadziło z natury rzeczy do zmniejszenia wysokości alimentów rozwiedzionego małżonka. Trybunał Związkowy (Bundesgerichtshof) stosuje przy ustalaniu wysokości alimentów dla rozwiedzionego małżonka tzw. metodę dzielenia przez trzy (tzw. Dreiteilungsmethode).

Wyjaśnijmy to na następującym przykładzie:

Dochody rozwiedzionej żony 600,00 €
Dochody rozwiedzionego męża 5.000,00 €
Dochody nowej żony 400,00 €
Razem 6.000,00 €
Alimenty rozwiedzionej żony 6000,00:3= 2.000,00 pomniejszone o własne dochody 600,00 € wynoszą przy zastosowaniu powyższej metody 1.400,00 €.

Związkowy Sąd Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht, Az.: 1 BvR 918/10) uznał tą metodę za niezgodną z konstytucją. W rozpatrywanym przez sąd przypadku rozwiedziona po 24-czterch latach małżeństwa żona otrzymała alimenty w wys. 618,00 EUR. Rozwiedziony małżonek po ponownym zawarciu związku małżeńskiego wniósł pozew o zmniejszenie alimentów i alimenty rozwiedzionej żony zostały przy zastosowaniu metody dzielenia przez trzy zmniejszone do 488,00 €. Związkowy Sąd Konstytucyjny stwierdził, że stosowana przez Trybunał Związkowy metoda nie ma podstawy prawnej i przekracza granice rozwoju prawnego.

Nie jest ona też uzasadniona przez żadną uznaną metodę wykładni prawa. § 1578 BGB stanowi, że wysokość alimentów określa się na podstawie stosunków życiowych w chwili rozwodu.

Odrzucenie metody dzielenia przez trzy prowadzi do stosowania dotychczasowych zasad obliczania alimentów.

Dochody rozwiedzionej żony 600,00 €
Dochody rozwiedzionego męża 5.000,00 €
Razem 5.600,00 €
Alimenty rozwiedzionej żony 5600,00:2 = 2.800,00 pomniejszone o własne dochody 600,00 € wynoszą 2.200,00 €. Różnica wynosi 800,00 €.

Związkowy Sąd Konstytucyjny zarzucił Trybunałowi Związkowemu, że stosowana przez niego metoda prowadzi, co uwidacznia powyższy przykład, do pogorszenia sytuacji materialnej rozwiedzionej żony na korzyść męża i jego nowej żony.

Zobacz również: Majątkowe prawo małżeńskie w Niemczech

Uwaga!

Niemieckie prawo rodzinne należy do najbardziej skomplikowanych dziedzin prawnych. Porównywane jest ono - jeżeli chodzi o stopień skomplikowania – do prawa podatkowego. Powyższe przykłady mają tylko zilustrować kontrowersje miedzy sądami. W praktyce największe problemy stwarzają przypadki, w których dochody dłużnika alimentacyjnego nie wystarczają nawet na pełne pokrycie alimentów dla dzieci. W powyższych przykładach chodziło o dzielenie tego co jest, a nie o to, jak podzielić sprawiedliwie „niewystarczające” dochody dłużnika alimentacyjnego.

Zobacz również serwis: Rozwody

Prawo
Skarga do WSA przez e-Doręczenia jest skuteczna – przełomowe orzeczenie NSA
23 gru 2025

Naczelny Sąd Administracyjny rozwiał wątpliwości dotyczące wnoszenia skarg do wojewódzkich sądów administracyjnych za pośrednictwem systemu e-Doręczeń. W serii postanowień z października i listopada 2025 r. NSA potwierdził, że taka forma jest w pełni skuteczna, mimo że przepisy p.p.s.a. nie wskazują wprost tego kanału komunikacji.

Niespodzianka dla kierowców przed świętami – obligatoryjna konfiskata pojazdu, która ma poprawić bezpieczeństwo na drogach. Prezydent podpisał ustawę
23 gru 2025

W dniu 22 grudnia 2025 r. Prezydent Karol Nawrocki złożył swój podpis pod ustawą, która ma poprawić bezpieczeństwo na polskich drogach. Ustawa wprowadza m.in. nowe rozwiązania w zakresie przepadku pojazdów mechanicznych, w tym reguluje zupełnie nowe okoliczności, w których policja dokona konfiskaty samochodu (a w dalszej kolejności – sąd będzie mógł, a w określonych przypadkach – musiał orzec przepadek pojazdu).

Niedobrze u niepełnosprawnych. Źle z Wytycznymi, świadczeniem wspierającym, kwotami świadczeń [List]
22 gru 2025

Do redakcji Infor.pl stale wpływają listy od osób niepełnosprawnych rozczarowanych praktyką przyznawania świadczeń dla nich w ostatnich latach. Główny zarzut dotyczy wysłania w grudniu 2024 r. przez przedstawicieli rządu Wytycznych do WZON, które zmodyfikowały (kwotowo w dół) zasady przyznawania świadczenia wspierającego. W opinii osób niepełnosprawnych ci z nich, którzy są w wieku 75+, niewidomi, niesłyszące oraz poruszający się na aktywnych wózkach mają limity punktów poziomu potrzeby wsparcia, co zmniejsza wartość świadczenia wspierającego (albo pozbawia go). Hipotezę tą potwierdza wprost dokument Wytycznych ujawniony przez Infor.pl w odniesieniu do osób niepełnosprawnych w wieku 75+. Obecnie czekamy na wynik interwencji RPO w odniesieniu do pozostałych grup wskazywanych jako pokrzywdzone Wytycznymi. W artykule kolejny list osoby niepełnosprawnej w tej sprawie.

Te sklepy będą otwarte w Wigilię w 2025 roku. W jakich zawodach poza handlem praca jest dozwolona w Wigilię i inne święta? Jakie kary grożą pracodawcom?
23 gru 2025

W 2025 roku Wigilia po raz pierwszy będzie dniem wolnym od pracy. Kodeks pracy przewiduje jednak sytuacje, w których praca w niedziele i święta, w tym w Wigilię, jest dozwolona. Które sklepy będą otwarte w Wigilię?

Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

Wyjaśniamy dlaczego PZON i WZON usuwają punkt 7 wskazań w orzeczeniu o niepełnosprawności. To przez przepisy
22 gru 2025

Przepisy nakazują sprawdzić lekarzowi, czy osoba niepełnosprawna umie się ubrać, umyć oraz czy może wyjść na zewnątrz mieszkania. Jeżeli tak, to lekarz musi ją uznać za samodzielną i niepotrzebującą stałej opieki. Wyklucza to możliwość przyznania pkt 7 we wskazaniach do orzeczenia o niepełnosprawności (stopień znaczny). Sprawdzenie dotyczy zdolności faktycznej, a nie stanu zdrowia. Ta procedura wynika z rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Do redakcji Infor.pl docierają informacje z całej Polski o nagminnym odbieraniu przez WZON i PZON pkt 7. Nie wynika to w naszej ocenie ze zmian w prawie w ostatnich kilkunastu miesiącach. To prawdopodobnie efekt przyjęcia przez PZON-y restrykcyjnej wykładni i skrajnie niekorzystnej dla osób niepełnosprawnych przepisów obowiązujących od dekad. Odebranie pkt 7 oznacza, że osoba niepełnosprawna nie wymaga ciągłej opieki, a jej opiekun nie otrzyma świadczenia pielęgnacyjnego (w 2026 r. 3386 zł miesięcznie - podwyżka o 99 zł do 2025 roku (3287 zł). Problem dotyczy przede wszystkim dzieci autystycznych, które w wieku 4-6 lat otrzymywały czasowo pkt 7, a przy ponownym stanięciu na komisji PZON w wieku np. 8 lat są pozbawiane pkt 7 - rodzice nie rozumieją jak to możliwe przy niezmienionym stanie zdrowia ich dziecka. Odpowiedź jest bardzo prosta - Wasze dzieci umieją się w wieku 8 lat samodzielnie ubrać i wykąpać, a kiedy miały 4 lata orzecznicy przyjmowali, że wymagają Waszej pomocy.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

Jawność płac - początek zmian 24 grudnia 2025 r. Co naprawdę się zmienia teraz, co za pół roku a co jeszcze później?
22 gru 2025

W Wigilię 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie pierwsze zmiany kodeksu pracy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń w procesie rekrutacyjnym. Pracodawcy będą musieli przekazywać kandydatom informację o proponowanym wynagrodzeniu (kwocie lub przedziale) oraz stosować neutralny język w ofertach pracy. Kolejne rozwiązania wynikające z unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń mają zostać wdrożone w prawie krajowym do 7 czerwca 2026 r., przy czym część obowiązków (np. raportowanie) będzie uruchamiana etapami w kolejnych latach.

Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
23 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

pokaż więcej
Proszę czekać...