Zakończenie małżeństwa jest sytuacją stresującą i trudną, szczególnie, jeśli w małżeństwie są dzieci. Czy jest recepta na przyspieszenie postępowania rozwodowego?
Rozstanie w zgodzie
Długotrwałość postępowania sądowego oraz często kilkumiesięczne oczekiwanie na wyznaczenie rozprawy nie sprzyjają szybkiemu rozstaniu, a niekiedy jeszcze bardziej pogłębiają i tak trwający już konflikt.
Jeśli jednak małżonkowie porozumieją się w wielu lub nawet wszystkich kwestiach, to wówczas wizyta w sądzie staje się formalnością. Dodatkowo, rozstanie w zgodzie sprzyja wspólnej opiece nad dziećmi po rozwodzie oraz na utrzymaniu poprawnych relacji.
Poniżej kilka kwestii, które małżonkowie mogą i powinni uzgodnić, żeby z sukcesem i możliwie sprawnie uzyskać orzeczenie rozwodowe.
1. Wina
Jeśli pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
Co do zasady Sąd orzeka o tym, czy i który z małżonków ponosi winę w rozpadzie pożycia małżeńskiego. Jedynie za zgodnym żądaniem stron, sąd zaniecha orzekania o winie. Wówczas małżonków traktuje się tak, jakby żaden nie ponosił winy w rozpadzie małżeństwa.
Rozstrzyganie kwestii winy może istotnie wpłynąć na długotrwałość postępowania sądowego – w zakresie winy sąd musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, przesłuchać świadków, zgromadzić dokumenty. To często zajmuje sporo czasu.
Jeśli więc małżonkom zależy na sprawniejszym uzyskaniu rozwodu, to warto porozumieć się i uzgodnić, że strony zgodzą się, aby Sąd nie orzekał o winie w rozpadzie małżeństwa.
2. Alimenty
Kolejną kwestią, jaka może być źródłem poważnego konfliktu, są alimenty. Mogą być one zasądzone zarówno na rzecz drugiego małżonka, jak i na rzecz dzieci pochodzących z małżeństwa.
Kwota alimentów zależy od dwóch czynników: usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Nie obowiązują więc żadne „widełki”, czy inne sztywne wytyczne, które np. uzależniałyby wysokość alimentów od wysokości dochodów rodzica zobowiązanego do alimentów.
W sprawach alimentacyjnych na rzecz dzieci obowiązuje zasada tzw. równej stopy życiowej. Oznacza to, że dziecko musi mieć zagwarantowane życie na tym samym poziomie, jakie miał w czasie, kiedy rodzice żyli wspólnie, w małżeństwie. Mają także prawo do życia na poziomie porównywalnym do poziomu życia obojga rodziców.
Rozwodzący się rodzice mogą ustalić, w jakiej kwocie i w jaki sposób każdy z nich będzie łożył na utrzymanie dziecka. Mają na to wpływ nie tylko pieniądze, ale także osobiste starania. Inaczej więc będą kształtować się alimenty przy opiece naprzemiennej, a inaczej, jeśli jeden z rodziców w większym zakresie przejmie opiekę nad dzieckiem.
Porozumienie w tym zakresie wyklucza potrzebę przeprowadzenia długotrwałego postępowania dowodowego w zakresie potrzeb dziecka i zarobków rodziców.
3. Sprawy rodzicielskie
Jeśli w małżeństwie są dzieci, to rozwód wiąże się także z koniecznością ułożenia na nowo relacji z nimi. Rodzice żyjący w rozłączeniu muszą ustalić kto będzie sprawował nad dziećmi bieżącą opiekę, czy władza rodzicielska któregoś rodziców pozostanie ograniczona, jak będą wyglądały kontakty z drugim rodzicem.
Małżonkowie mogą zawrzeć porozumienie rodzicielskie, w którym ustalą sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywanie kontaktów z dzieckiem.
Jeśli rozwodzący się małżonkowie tego nie uczynią, to sąd będzie badał i rozstrzygał przy kim dziecko powinno pozostać, jak ma wyglądać kontakt dziecka z drugim rodzicem. W większości przypadków sąd korzysta z pomocy biegłych, którzy po badaniu dziecka i rodziców wypowiadają się o tym, jak ma wyglądać opieka nad dzieckiem po rozwodzie.
4. Sprawy majątkowe
Co do zasady, jeśli małżonkowie nie postanowili inaczej, w małżeństwie obowiązuje wspólność ustawowa małżeńska i małżonkowie mają wspólny majątek.
Ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej następuje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Zatem pomimo faktycznego rozstania, małżonków nadal łączy wspólny majątek.
Żeby wykluczyć taki „stan zawieszenia”, małżonkowie mogą wraz z zainicjowaniem sprawy o rozwód zawrzeć u notariusza umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową oraz dokonać podziału majątku wspólnego. Również na zasadzie porozumienia mogą ustalić spłatę wspólnych zobowiązań, czy zbycie niektórych składników majątku wspólnego i podzielenie się uzyskanymi funduszami.
Brak porozumienia w zakresie spraw majątkowych oznaczać będzie odrębną sprawę sądową o podział majątku wspólnego. Sąd zazwyczaj nie orzeka w rozwodzie o podziale majątku.
Podsumowanie
Podsumowując, receptą na przyspieszenie postępowania rozwodowego jest porozumienie się w jak największej ilości kwestii spornych. Im więcej małżonkowie wypracują zgodnie, czy to samodzielnie, czy z pomocą mediatora lub terapeuty, tym sprawniej przejdą przez wszystkie formalności sądowe, niezbędne do uzyskania rozwodu.