Podstawa opodatkowania
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadku i darowizn. (tekst jednolity z dnia 6 marca 2018 r., Dz.U. z 2018 r. poz. 644, ze zm.): „Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego”.
Jeżeli spadkobierca lub obdarowany, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku lub darowizny. Zatem wartość zapisów i poleceń (jeśli polecenia zostały wykonane) należy odliczyć od wartości spadku lub darowizny.
Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)
Do długów i ciężarów zalicza się koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku. Również koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie.
Od wartości spadku należy odliczyć także koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.
Zatem co do zasady podstawą opodatkowania będzie wartość rynkowa przedmiotu darowizny lub spadku, po odjęciu wartości poleceń, zapisów zwykłych oraz długów i ciężarów wskazanych we właściwych przepisach.
Grupy podatkowe
Wysokość podatku ustalana jest się w zależności od grupy podatkowej, do której należy nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn wyróżniamy następujące grupy podatkowe:
- Grupa I, do której zaliczamy: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodzice, dziadkowie itd.), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- Grupa II, do której zaliczamy: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- Grupy III, do której zaliczamy: innych nabywców.
Należy pamiętać, że za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.
Kwoty wolne od podatku
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Pamiętaj, że jeśli otrzymasz kilka darowizn od jednej osoby, to do wartości ostatniej darowizny należy doliczyć wartość poprzednich, uzyskanych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.
Obowiązkiem obdarowanego jest wskazanie w zeznaniu podatkowym rzeczy i praw majątkowych nabytych we wskazanym powyżej okresie.
Wysokość podatku
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanych w ustawie skal.
Dla I grupy podatkowej:
- od kwoty ponad 9.637 zł do 10.278 zł podatek wynosi 3%.
- od kwoty ponad 10.278 zł zł do 20.556 zł podatek wynosi 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10.278 zł.
- od kwoty ponad 20.556 podatek wynosi 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20.556 zł
Osoba A przekazuje synowej kwotę 10.500,00zł. Synowa należy do I grupy podatkowej, zatem wysokość podatku będzie wynosiła 308,30 zł + 5% x (10.500 zł– 10.278 zł), czyli 319,40 zł.
Dla II grupy podatkowej:
- Od kwoty ponad 7.276 zł do 10.278 zł podatek wynosi 7%.
- od kwoty ponad 10.278 zł do 20.556 zł podatek wynosi 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10.278 zł
- od kwoty ponad 20.556 podatek wynosi 1.644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20.556 zł
Osoba A przekazuje swojej ciotce kwotę 15.000 zł. Ciotka – rodzeństwo rodziców, należy do II grupy podatkowej, zatem wysokość podatku będzie wynosiła 719,50 zł + 9% x (15.000 zł – 10.278 zł), czyli 1.144,48 zł.
Dla III grupy podatkowej:
- od kwoty ponad 4.902 zł do 10.278 zł podatek wynosi 12 %.
- od kwoty ponad 10.278 zł do 20.556 zł podatek wynosi 1.233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10.278 zł
- od kwoty ponad 20.556 podatek wynosi 2.877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20.556 zł
Osoba A przekazuje swojemu konkubentowi kwotę 14.000 zł. Konkubent należy do III grupy podatkowej, zatem wysokość podatku będzie wynosiła 1.233,40 zł + 16% x (14.000 zł – 10.278 zł), czyli 1.828,92 zł.
Powyższe skale podatkowe stosuje się do podatników, którzy we właściwym czasie zgłoszą do Urzędu Skarbowego nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy i zapłacą należny podatek.
Jeśli obowiązek podatkowy powstanie wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku kontroli podatkowej na okoliczność dokonania darowizny, to nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu według stawki 20%.
Polecamy serwis: Podatek od darowizny