Komornik nie może wstrzymać wydania paszportu dłużnikowi. Nie ma też uprawnień do unieważnienia go
Problemy z długami nie spowodują wstrzymania wydania lub unieważnienia paszportu przez komornika. Nie ma on bowiem uprawnień, które są wskazane w ustawie o dokumentach paszportowych. Tego typu kroki mogą podjąć sądy lub inne organy postępowania w określonych sprawach. Decyzję o odmowie lub o unieważnieniu podejmuje wojewoda. Można się od niej odwołać do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wówczas warto zaznaczyć, że nie zostały uwzględnione wszystkie okoliczności. Ponadto, mimo przesłanek uzasadniających odmowę wydania dokumentu, konsul może pozytywnie rozpatrzeć wniosek o paszport tymczasowy.
Polecamy: Samochód służbowy do celów prywatnych – pytania i odpowiedzi (PDF)
Komornik nie ma możliwości wstrzymania wydania paszportu dłużnikowi. Jak zaznacza Filip Powroźnik, prawnik z Kancelarii LEXADVISOR, ustawa z 13 lipca 2006 roku o dokumentach paszportowych jasno wskazuje przesłanki odmowy. Zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy dotyczą one prowadzenia przeciwko wnioskującemu sprawy karnej, karnoskarbowej, z udziałem nieletniego lub będącej w ramach postępowania cywilnego. Z kolei art. 17 ust. 2 wskazuje, że uprawniony do złożenia wniosku o odmowę wydania dokumentu jest sąd lub organ postępowania karnego, np. prokurator. W regulacji nie ma mowy o komorniku.
– Sąd może uznać, że wstrzymanie wydania lub unieważnienie paszportu jest niezbędne dla zapewniania prawidłowego toku postępowania rozpoznawczego lub przygotowawczego, lub wykonania mogącego zapaść w wyniku orzeczenia. Nie dotyczy to jednak etapu egzekucyjnego. Procedura cywilna przewiduje przy tym możliwość wystąpienia przez wierzyciela do sądu o zabezpieczenie roszczenia poprzez orzeczenie zakazu opuszczania kraju przez osobę zadłużoną. Ocena wnioskującego jest badana przez sąd. Taki apel może być uwzględniony wyłącznie w przypadku roszczeń o charakterze niepieniężnym – mówi Krzysztof Szetela, radca prawny z Kancelarii Prawnej RAVEN P. Krupa.
Prawo do wnioskowania ma też prokurator w toku postępowania karnego, co podkreśla Konrad Rydel, prawnik z kancelarii Komornika Sądowego Dawida Palecznego. W takiej sytuacji można zastosować, w charakterze środka zapobiegawczego, zakaz opuszczania kraju przez oskarżonego. To może być połączone z zatrzymaniem paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy albo z zakazem wydania go. Uprawnienie takie mają jednak komornicy sądowi działający na obszarze Federacji Rosyjskiej.
– Dłużnik może zostać pozbawiony ważnego paszportu. Jednak przyczyną tego nie będzie sam fakt posiadania zadłużenia lub brak jego regulowania. Ta kwestia jest opisana w art. 38 ustawy z 13 lipca 2006 roku. Przewiduje on, że dokument podlega unieważnieniu, jeżeli został wydany z naruszeniem przepisów. Może też do tego dojść na wniosek sądu, organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze lub organu postępowania wykonawczego – komentuje radca prawny Szetela.
Jak wskazuje mecenas Rydel, w każdym przypadku unieważnienie i odmowa wydania dokumentu paszportowego następuje poprzez wydanie decyzji przez wojewodę. Od niej przysługuje wnioskodawcy odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ma na to 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronom.
– W odwołaniu należy zwrócić uwagę organu odwoławczego, że wydający decyzję nie uwzględnił wszystkich okoliczności. Można powoływać się na sytuacje charakterystyczne dla postępowania administracyjnego. To zasada prawdy obiektywnej, praworządności, zaufania obywatela do państwa, uwzględnienia interesu społecznego i jednostki – radzi prawnik z Kancelarii Prawnej LEXADVISOR.
Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji, o czym informuje mecenas Szetela. Obie sytuacje nie stanowią osobnych przesłanek dla wydania zainteresowanemu paszportu tymczasowego. Kwestię tę reguluje art. 23 ustawy o dokumentach paszportowych. Z kolei Filip Powroźnik przywołuje art. 17 ust. 2 ww. ustawy. Określono w nim, że w uzasadnionych przypadkach, pomimo istnienia przesłanek uzasadniających odmowę, konsul może wydać paszport tymczasowy. Jeśli zdecyduje się na taki krok, to informuje organ, który wystąpił z wnioskiem o niewydawanie dokumentu.
– Warto mieć też na uwadze kwestię praw i wolności obywatelskich. Zgodnie z art. 3 ustawy, każdy polski obywatel ma prawo do otrzymania paszportu, a jego pozbawienie lub ograniczenie może nastąpić wyłącznie w ściśle określonych przypadkach. Pomimo wydania jeszcze pod rządami poprzedniej ustawy o paszportach, aktualność zachowuje wyrok NSA w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2006 roku. Sąd wówczas wskazał, że posiadanie tego dokumentu służy realizacji konstytucyjnej wolności do swobodnego opuszczania kraju. Ograniczenia tej wolności określone w ustawie muszą być stosowane ściśle – podsumowuje radca prawny z Kancelarii RAVEN P. Krupa.
Jak podsumowuje prawnik z Kancelarii LEXADVISOR, stosując reguły wykładni logicznej i funkcjonalnej, należy wyrazić pogląd, iż na etapie postępowania egzekucyjnego nie ma żadnych możliwości, aby wierzyciel wnioskował do komornika o odmowę wydania paszportu. W ustawie oraz w przepisach części egzekucyjnej kodeksu postępowania cywilnego nie ma prawnych przesłanek ku temu. Można natomiast zastanowić się, czy ustawodawca nie powinien wprowadzić takiej możliwości i przyznać wierzycielowi uprawnienie do złożenia wniosku o odmowę wydania paszportu, co przypominałoby procedurę wniosku o wyjawienie majątku.
Polecamy serwis: Egzekucja komornicza