W dniu 1 czerwca 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej „NSA”) wydał wyrok, w którym orzekł, że składka roczna z tytułu ubezpieczenia kierowców zatrudnionych w firmie transportowej jest nieodpłatnym świadczeniem powodującym powstanie u pracowników przychodu ze stosunku pracy, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (sygn. akt II FSK 2351/10, dalej „wyrok”).
Stan faktyczny
Ze stanu faktycznego przedstawionego w uzasadnieniu wyroku wynikało, że spółka prowadziła działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu międzynarodowego transportu drogowego. Spółka zawarła umowę ubezpieczenia swoich kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i odbywających zagraniczne podróże służbowe. Ubezpieczenie dotyczyło kosztów leczenia, usługi assistance oraz odpowiedzialności cywilnej w podróży zagranicznej. Istotne znaczenie miał przy tym fakt, że ubezpieczenie nie było przypisane indywidualnie do konkretnego pracownika, lecz spółka aktualizowała jedynie listę pracowników objętych ubezpieczeniem, stanowiącą załącznik do polisy ubezpieczeniowej. Natomiast składka na wskazane ubezpieczenie była uzależniona od ilości osób objętych ubezpieczeniem, a nie od konkretnych pracowników nim objętych.
Zobacz serwis: Praca
Interpretacja indywidualna
W związku z opisanym stanem faktycznym, spółka zwróciła się do Dyrektora Izby Skarbowej (dalej „organ podatkowy”) o wydanie interpretacji indywidualnej z pytaniem: „czy składka roczna na ubezpieczenie kierowców wykonujących zagraniczne podróże służbowe, ustalana od jednej osoby, stanowi przychód każdego pracownika, a tym samym czy podlega ona opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Zdaniem spółki, w przedstawionym stanie faktycznym składki na ubezpieczenie pracowników (kierowców, odbywających podróże służbowe poza granicami kraju), uiszczane przez spółkę, nie stanowią przychodu z tytułu stosunku pracy poszczególnych pracowników. W konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej „podatek PIT”). Ze względu na rotację pracowników w okresie ubezpieczenia nie można bowiem przyporządkować składki do konkretnej osoby oraz ustalić kwoty przysporzenia majątkowego przypadającego na danego pracownika.
Stanowiska organu podatkowego i WSA
Z takim stanowiskiem nie zgodził się zarówno organ podatkowy, jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, wskazując, że świadczenia pieniężne ponoszone za określone osoby należą do świadczeń nieodpłatnych, natomiast przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem PIT jest każda forma przysporzenia majątkowego, tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna. Wobec tego, składka z tytułu ubezpieczenia uiszczona przez pracodawcę powoduje po stronie pracownika powstanie przychodu ze stosunku pracy, podlegającego opodatkowaniu. Ostatecznie, na skutek złożonej przez spółkę skargi kasacyjnej, sprawę rozstrzygnął NSA.
Zobacz serwis: Ubezpieczenia
Stanowisko NSA
Zdaniem NSA, zapłata składki ubezpieczeniowej przez pracodawcę stanowi dla pracownika wymierną korzyść z tytułu zawarcia na jego rzecz umowy ubezpieczenia. Prowadzi to do wniosku, że możliwe jest rozpatrywanie ochrony ubezpieczeniowej, uzyskanej przez pracowników spółki, w kategoriach przychodu ze stosunku pracy, którego wartość odpowiada wysokości uiszczonej przez pracodawcę składki ubezpieczeniowej.
Jednocześnie NSA podkreślił, że okoliczność, iż umowa ubezpieczenia nie wymienia imiennie konkretnych, objętych nią pracowników, nie sprawia, że nie jest możliwe ustalenie osób objętych ochroną ubezpieczeniową. Przeciwnie, ponieważ liczba pracowników oraz ich dane osobowe są znane spółce, możliwe jest ustalenie konkretnych osób korzystających w danym okresie z ochrony ubezpieczeniowej.
Podsumowanie
Podsumowując, we wskazanym wyroku NSA orzekł, że składka roczna z tytułu ubezpieczenia pracownika jest nieodpłatnym świadczeniem, powodującym powstanie po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy, który podlega opodatkowaniu podatkiem PIT. Jednocześnie, fakt zawarcia przez pracodawcę umowy ubezpieczenia grupowego nie stanowi przeszkody dla identyfikacji jego ubezpieczonych pracowników.