Co do zasady zawarcie małżeństwa może nastąpić przy jednoczesnej obecności obu stron. Zgodnie z art. 1 ust. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Podobnie jest przy ślubie kościelnym.
Małżonek nie musi stawić się na ślubie
Nie oznacza to jednak, że nupturienci muszą się bezwzględnie zjawić na własnym ślubie. Zgodnie z art. 6 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego możliwe jest również zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. Wówczas „sakramentalne tak” zamiast nupturienta złoży pełnomocnik.
Bynajmniej zaistnienie takiej sytuacji należy do rzadkości. Zawarcie związku małżeńskiego za pośrednictwem pełnomocnika może nastąpić jedynie z ważnych powodów. Dodatkowo za każdym razem trzeba uzyskać na to zgodę sądu rejonowego.
Zgodę taką można uzyskać wnosząc do sądu właściwego wniosek o zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. Sam wniosek należy uzasadnić, wskazując na ważne powody, jakie uzasadniają udzielenie przez sąd zezwolenia.
Zobacz również serwis: Pozwolenia
Oznacza to, że sąd nie udzieli zgody na taką formę zawarcia małżeństwa, jeżeli wniosek nie jest powodowany wyjątkowymi okolicznościami. Zgodnie z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego za ważne powody w takiej sytuacji można uznać jedynie takie sytuacji, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają odstępstwo od zasady osobistego stawiennictwa przyszłych małżonków. Jeszcze w latach 60 – tych zgodnie z jednym orzeczeniem jedną z takich przesłanek stanowi fakt zamieszkiwania przez jednego z przyszłych małżonków w odległym kraju, z którego przyjazd do Polski byłby połączony ze znacznymi trudnościami oraz kosztami.
Zobacz również: Zezwolenie na zawarcie małżeństwa
Zgodnie z art. 563 Kodeksu postępowania cywilnego do zgłoszenia wniosku o zezwolenie na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński uprawniona jest osoba, która zamierza udzielić pełnomocnictwa (czyli nupturient).
Od wniosku o zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika pobiera się opłatę w wysokości 100 zł.