Istota umowy o dzieło
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Jest to umowa rezultatu dlatego strona, która zamówiła wykonanie dzieła ma pełne prawo do tego, by kontrolować prawidłowość i terminowość prac.
Przepisy Kodeksu cywilnego, gdzie znajdują się uregulowania dotyczące tej umowy, przewidują kilka sytuacji uprawniających zamawiającego do jednostronnego wycofania się z umowy.
W przedstawionym przez Pana przypadku możliwych jest kilka rozwiązań.
Wykonywanie dzieła w sposób sprzeczny z umową
W przypadku, gdy wykonawca realizuje umówione dzieło w sposób wadliwy (np. używając niewłaściwych materiałów) lub sprzecznie z umową zamawiający może wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonania, wyznaczając mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie tego terminu, zamawiający jest uprawniony do odstąpienia od umowy (art. 636 § 1 k.c.).
Taka decyzja musi być jednakże przemyślana, w praktyce zamawiający często zbyt pochopnie reagują na pierwsze uchybienia ze strony wykonawców, decydując się na zerwanie umowy, narażając się na zarzut bezzasadności natychmiastowego odstąpienia od umowy.
Wady dzieła
Inną z przyczyn jednostronnej rezygnacji z umowy przez zamawiającego może być wadliwość dzieła .W takim przypadku zamawiający może wezwać przyjmującego do ich usunięcia i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Dopiero po jego bezskutecznym upływie zamawiający ma prawo nie przyjąć naprawy. Przyjmujący może jednakże odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.
Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że wykonawca nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne, a jeśli wady są nieistotne, może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonawca nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.
Należy jednakże zaznaczyć, iż odstąpienie od umowy z przyczyn wadliwości dzieła, lub jego sprzeczności z umową , nie może nastąpić po odebraniu dzieła. Po tym fakcie zamawiający może skorzystać z przepisów o rękojmi za wady.
Odstąpienie od umowy
Natomiast art. 644 KC. pozwala zamawiającemu przerwać wykonywanie dzieła w dowolnym czasie przed jego ukończeniem i skutecznie odstąpić od umowy. Zamawiający może złożyć wykonawcy jednostronne oświadczenie, że rezygnuje z jego usług bez uzasadniania swojej decyzji. W takiej sytuacji jest jednak zobowiązany zapłacić wykonawcy umówione wynagrodzenie, odliczając przy tym to, co wykonawca zaoszczędził nie wykonując dzieła do końca.
Skutek odstąpienia
Wykonanie uprawnienia do odstąpienia od umowy niweczy umowę od samego początku. Umowa przestaje wiązać, a strony nie są już zobowiązane do dalszych świadczeń, przy czym świadczenia już spełnione (np. częściowa zapłata) podlegają zwrotowi. Odstępujący od umowy o dzieło powinien więc zwrócić wykonawcy wszystko co już otrzymał od niego na mocy umowy, natomiast żądać może zwrotu tego co sam świadczył (np. zaliczki) oraz naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania na podstawie art.494 KC.
W opisanym przez pana przypadku, optymalnym rozwiązaniem wydaje się zwrócenie się do architekta z prośbą o dokonanie odpowiednich zmian w projekcie i wyznaczenie mu przy tym odpowiedniego terminu. Dopiero po jego upływie może pan jednostronnie odstąpić od umowy, bez negatywnych konsekwencji finansowych.