Nakaz zapłaty jest często instytucją niezrozumiałą. W wielu wypadkach otrzymując nakaz zapłaty są przekonani, że sprawa z drugą stroną jest przegrana. Dodatkowo w tym przekonaniu może utwierdzać fakt, że nakaz jest wydawany przez sąd.
Nie jest to jednak prawdą, o czym można przekonać się czytając uważnie całą treść nakazu. Zgodnie z nią sąd nakazuje pozwanemu spełnienie roszczenia albo ewentualnie wniesienie w oznaczonym terminie sprzeciwu, czy też zarzutów od nakazu.
Zobacz również: Nakaz zapłaty: dlaczego dowiaduję się o nim tak późno?
Jak się bronić przed nakazem?
Takie sformułowanie nakazu zapłaty jest istotne dla pozwanego, jako że wskazuje mu na możliwości obrony. Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, pozwany może od wydanego nakazu zapłaty wnieść sprzeciw (postępowanie upominawcze oraz elektroniczne postępowanie upominawcze) albo zarzuty (postępowanie nakazowe).
Skutki wniesienia
Z punktu widzenia pozwanego to bardzo istotna chwila. Zarówno sprzeciw, jak i zarzuty należy wnieść w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu. Przekroczenie tego terminu będzie oznaczać odrzucenie pisma. Z racji konsekwencji, jakie wywołuje sprzeciw oraz zarzuty może mieć to dramatyczne skutki dla pozwanego.
Sprzeciw lub zarzuty od nakazu powinny być wniesione do sądu w terminie dwóch tygodni od doręczenia. Pismo wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty.
Wniesienie sprzeciwu powoduje bowiem, że nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczy lub w postępowaniu elektronicznym, traci moc. Tym samym sama sprawa rozpoczyna się praktycznie od nowa, tym razem już z udziałem pozwanego. Brak sprzeciwu powoduje uprawomocnienie nakazu zapłaty, a tym samym otwiera drogę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Utrata mocy przez nakaz zapłaty powoduje już samo prawidłowe wniesienie sprzeciwu. Nie ma przy tym znaczenia, czy zarzuty pozwanego odnośnie roszczeń powoda są zasadne.
Zobacz również serwis: W sądzie
Trochę inaczej wygląda sytuacja pozwanego przy zarzutach, czyli piśmie procesowym formułowanych w postępowaniu nakazowym. W odróżnieniu od sprzeciwu wniesienie zarzutów od nakazu nie powoduje utraty przez niego mocy prawnej.
Nakaz zapłaty pozostaje ważny, natomiast sąd w reakcji na wniesienie zarzutów wyznacza rozprawę, w celu przeprowadzenia postępowania. Tym samym wniesienie zarzutów kończy niejawną fazę postępowania nakazowego, a daje początek postępowaniu z udziałem obydwu stron.
Jeżeli nakaz zapłaty został wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku, stanie się on wykonalny bez względu na toczące się postępowanie po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia (2 tygodnie). Pozwany, który wniósł zarzuty od nakazu, może jednak złożyć wniosek do sądu o wstrzymanie wykonania.