Terminy sądowe w tarczy 3.0
Ustawa z 30 kwietnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej - Tarcza), uchyliła przepis dotyczący nierozpoczęcia biegu terminów sądowych i ich zawieszenia do czasu ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
W konsekwencji zawieszone wcześniejszą ustawą terminy (oraz te, których bieg zgodnie z nią nie rozpoczął się) biegną dalej (lub rozpoczynają swój bieg) po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie procedowanej ustawy. Ustawa ta weszła w życie 16 maja 2020 r., a więc terminy te zaczęły biec od niedzieli, 23 maja 2020 r. W niektórych publikacjach pojawiają się informacje, że bieg terminów rozpoczął się 22 maja albo 24 maja. W naszej opinii stanowiska te są błędne.
Polecamy: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł
Sprawę dodatkowo komplikuje fakt, że w okresie obowiązywania poprzedniej wersji Tarczy sądy wysyłały stronom zawiadomienia i zobowiązania sądowe z pouczeniami, zgodnie z którymi określone w pismach terminy rozpoczną swój bieg po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. W świetle najnowszych zmian przesłane adresatom pouczenia przestają być aktualne, ponieważ bieg terminów rozpocznie się wcześniej niż ustanie stanu epidemii, co powoduje znaczne zamieszanie. Nie każdy zainteresowany jest w stanie wychwycić tę zmianę, a co za tym idzie – może się zdarzyć, że nie wykona zobowiązania sądu w terminie.
Konsekwencje zamieszania wokół biegu terminów
Niezachowanie terminów sądowych wywołuje negatywne skutki procesowe, np. w postaci braku możliwości zaskarżenia wydanego przez sąd orzeczenia.
Fakt, że pouczenie sądu było błędne samo w sobie, nie wpłynie na zachowanie terminu. W przypadku niezachowania terminów, które nie rozpoczęły swojego biegu (a więc tych, co do których strona otrzymała błędne pouczenie), konieczne będzie złożenie wniosku o przywrócenie terminu, uzasadniając go otrzymaniem błędnego pouczenia. Wniosek ten powinien zostać złożony razem z pismem stanowiącym wykonanie zobowiązania. Termin na złożenie wniosku wraz z pismem wynosi tydzień od dnia, w którym strona dowiedziała się o uchybieniu terminu. We wniosku warto powołać się na uchwałę Sądy Najwyższego, w której stwierdzono, że błędne pouczenie strony działającej bez profesjonalnego pełnomocnika nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka, ale może uzasadniać wniosek o przywrócenie uchybionego terminu. (sygn. akt III CZP 38/11). Wnioski takie z reguły uwzględniane są przez sąd.
W przypadku pism, których bieg został zawieszony ustawą, we wniosku o przywrócenie terminu (a więc tych, w stosunku do których strona nie otrzymała pouczenia o ich zawieszeniu), nie będzie można powołać się na błędne pouczenie. Niemniej jednak, w przypadku niezachowania terminu, także warto taki wniosek złożyć. Można w nim powołać się np. na ogólny chaos legislacyjny, który wywołał błędne przekonanie strony, iż termin został zawieszony aż do ustania stanu epidemii. Wniosek ten także należy złożyć razem z pismem, którego termin złożenia został uchybiony, w terminie tygodnia od dnia, w którym strona dowiedziała się, że uchybiła terminowi. To, czy wniosek zostanie uwzględniony zależne będzie każdorazowo od decyzji sądu.
Czujność wskazana także dla profesjonalistów
Nie wszyscy odbiorcy pism sądowych są profesjonalnymi pełnomocnikami, a nawet jeśli są, to przy tak częstej zmianie przepisów można nie nadążyć za kolejnymi zmianami. Ustawa stanowiąca o zawieszeniu terminów sądowych i nierozpoczynaniu ich biegu została wprowadzona całkiem niedawno, bo zaledwie miesiąc temu. Ciągłe zmiany przepisów w sytuacji kryzysu wywołanego pandemią jeszcze bardziej komplikują trudna rzeczywistość, w jakiej przyszło nam funkcjonować.