Wynagrodzenie dla pracowników w warunkach przestoju w firmie
Sytuacja spowodowana zagrożeniem koronawirusem już odbija się na działalności wielu przedsiębiorstw – najbardziej tych, które nie mogą zapewnić swojemu personelowi pracy w warunkach zdalnych. To zmuszać może do czasowego zaprzestania działalności – co jednak z wynagrodzeniem pracowników, którzy z przyczyn od siebie niezależnych nie mogą wówczas świadczyć pracy?
Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy
Kiedy dochodzi do przestoju?
Kodeks Pracy przewiduje sytuację, w której pracownik, pomimo gotowości do wykonywania pracy, doznaje w tym zakresie przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Ten stan nazywany jest powszechnie przestojem.
Kluczowe jest doprecyzowanie, w jakich okolicznościach mówić można o przestoju i związanych z nim uprawnieniach i obowiązkach pracowników i pracodawcy, ze względu na to, że nie każde czasowe przerwanie lub osłabienie działalności kwalifikować będziemy jako stan przestoju. Konieczny jest tu element nagłości i zaskoczenia dla pracodawcy. Z uwagi na niespodziewanie dynamiczne zmiany sytuacji na krajowym alei i międzynarodowym rynku spowodowane epidemią, nie powinno budzić wątpliwości, że w niemalże każdym przypadku spowolnienia w związku z tym działalności firmy mówić możemy o przestoju. Nie ma tu znaczenia, czy do zaistniałych w firmie warunków doszło z przyczyn, do których przyczynić mogła się kadra managerska, czy też z powodów, którym w żaden sposób nie można było zapobiec.
Wśród przyczyn przestoju wymienić możemy w szczególności:
- brak zleceń ze strony kontrahentów;
- ograniczenie działalności z uwagi na wprowadzane obecnie prawne ograniczenia;
- ograniczenie działalności przedsiębiorstwa ze względów bezpieczeństwa na mocy decyzji samego pracodawcy.
Co z wynagrodzeniem dla pracowników?
Jeśli w wyżej opisanej sytuacji pracownik jest gotowy (a więc również zdolny) do świadczenia pracy, przysługuje mu wynagrodzenie:
- wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną lub, jeśli stawka ta nie jest wyodrębniona;
- 60% wynagrodzenia.
Kwota wynagrodzenia nigdy nie może być jednak niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2020 r. – 2.600,00 zł brutto). Oznacza to, że bieżąca sytuacja ekonomiczna w zakładzie pracy nie może pozbawiać personelu ustawowego minimum, gdyż ryzyko socjalne i ekonomiczne prowadzenia działalności spoczywać musi na pracodawcy.
Szczegółowe zasady wyliczania wynagrodzenia postojowego reguluje Rozporządzenie MPiPS w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 927).
Wynagrodzenie postojowe nie będzie natomiast przysługiwało się w szczególności pracownikom:
- przebywającym na zwolnieniu lekarskim;
- objętych kwarantanną;
- przebywających na urlopie wypoczynkowym;
- korzystających z dni zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem.
Świadczenia przysługujące każdej z ww. grup regulowane są w sposób odrębny.
Wynagrodzenie postojowe nie przysługuje również, jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika.
Możliwość skierowania do innej pracy
Na czas przestoju pracodawca może powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę. W takich warunkach pracownik obowiązany jest do jej wykonywania . Może to być również praca innego rodzaju niż umówiona, czemu pracownik nie może się sprzeciwić. Wówczas stawka jego wynagrodzenia powinna być obliczana według ww. zasad, tj. według stawki godzinowej lub w wysokości 60% dotychczasowego wynagrodzenia.
Co istotne, możność powierzenia pracownikowi innej, odpowiedniej pracy w czasie przestoju nie jest ograniczona czasowym limitem. Może więc trwać dłużej niż 3 miesiące w roku kalendarzowym i może wiązać się z obniżeniem wynagrodzenia (zob. wyr. SN z 17.1.1978 r., I PRN 178/77, Legalis).
Szansa na dodatkowe wsparcie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Warto zauważyć, że Ministerstwo Rozwoju w ramach pakietu rozwiązań osłonowych dla przedsiębiorców w związku ze skutkami epidemii, rozważa wprowadzenie dodatkowego wsparcia dla przedsiębiorców również w zakresie wynagrodzenia postojowego. Przy czym przepisy te odnoszą się do tzw. „przestoju ekonomicznego”, tj. niewykonywania pracy u przedsiębiorcy, mającego przejściowe trudności finansowe przez pracownika, pomimo jego gotowości do pracy, a niemogącego świadczyć jej z przyczyn ekonomicznych, niedotyczących pracownika.
Założenia (aktualne na dzień 17 marca 2020 r.) MR przewidują nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 669). Polegać ma na skróceniu - z 6 do 3 miesięcy – okresu kryzysu uprawniającego do objęcia wsparciem.
„Kryzys” stanowi tu spadek obrotów gospodarczych, sprzedaży towarów lub usług o co najmniej 15% przez (obecnie) 6 kolejnych miesięcy w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia przez pracodawcę wniosku o przyznanie świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).
Jak podaje Ministerstwo, w razie przestoju pracownikom przedsiębiorcy spełniającego szczegółowe opisane w ustawie warunki, przysługiwałoby:
- świadczenie z FGŚP do wysokości 100% zasiłku dla bezrobotnych (823,60 zł) zwiększone o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne oraz
- wynagrodzenie finansowane ze środków przedsiębiorcy w łącznej wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Co istotne, środki na wynagrodzenie postojowe z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie są przyznawane automatycznie na skutek zmniejszenia obrotów zakładu pracy – ich wypłata następuje po przeprowadzeniu odpowiedniej procedury opisanej przepisami ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy.
Obecnie planowane zmiany pozostają na etapie prac w resorcie rozwoju. Ich ostateczna treść i termin wejścia w życie objęte mają zostać kolejną specustawą opracowywaną przez ustawodawcę w ramach pakietu osłonowego dla przedsiębiorców.
Polecamy serwis: Zarobki