Pod koniec roku kalendarzowego świadczenia z ZFŚS te często trafiają na konta pracowników, a pracodawców obciążają dodatkowe obowiązki wobec komorników. Jednak nie zawsze o tym pamiętają i nie zawsze się z nich wywiązują. Co należy zrobić?
- Współpraca pracodawcy z komornikiem jest uregulowana w przepisach
- Świadczenia z zfśs nie podlegają ochronie i komornik może je zająć w całości
Współpraca pracodawcy z komornikiem jest uregulowana w przepisach
Pogarszająca się sytuacja finansowa Polaków sprawia, że coraz częściej w celu wywiązania się przez nich ze zobowiązań finansowych niezbędna jest interwencja komornika. To dostarcza dodatkowych obowiązków również pracodawcom, do których trafiają zajęcia wynagrodzenia za pracę. Wiąże się to dla nich z dodatkowymi obowiązkami, a często również z wątpliwościami.
W przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik wzywa pracodawcę, aby w określonych granicach wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz:
- przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo
- przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych. Poucza również pracodawcę o skutkach niezastosowania się do wezwania.
Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
- przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
- podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
- w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.
Pracodawca jest również zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie tych okoliczności.
Świadczenia z zfśs nie podlegają ochronie i komornik może je zająć w całości
W praktyce pracodawcy często mają wątpliwości związane z tym, które należności wypłacane na rzecz pracowników podlegają egzekucji, a które nie. W szczególności dotyczy to takich świadczeń, jak wypłacane ze środków funduszu świadczeń socjalnych. Koniec roku kalendarzowego to czas, w którym świadczenia te są wypłacane częściej niż w innych momentach roku . Rodzi się więc również więcej wątpliwości związanych z prowadzeniem z nich egzekucji. Warto więc wiedzieć, że zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym w 2011 r. przez MPiPS, świadczenia finansowane z zfśs nie są wynagrodzeniem nawet w bardzo szerokim rozumieniu tego pojęcia. Nie obejmuje ich więc ochrona przewidziana dla wynagrodzenia za pracę w przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (interpretacja MPiPS i MS z 21 czerwca 2011 r. w sprawie możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej lub administracyjnej ze świadczeń z zfśs oraz odpowiedź Ministra Sprawiedliwości z 29 marca 2012 r. na interpelację poselską nr 1952).
Oznacza to, że jeśli komornik w przesłanym do pracodawcy zajęciu dokonał go jedynie na podstawie art. 881 Kodeksu postępowania cywilnego (z wynagrodzenia za pracę), to egzekucja ta nie obejmie świadczenia wypłacanego pracownikowi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jednak jeśli dokonał zajęcia także na podstawie art. 895 Kodeksu postępowania cywilnego (egzekucja z innych wierzytelności), to świadczenie nie tylko zostanie zajęte, ale z uwagi na to, że nie będzie podlegało ochronie przewidzianej dla wynagrodzenia za pracę, zostanie zajęte w całości. Pracodawca, do którego trafiło zajęcie komornicze powinien więc przede wszystkim uważnie je przeczytać i sprawdzić czy jako podstawa prowadzenia egzekucji został wskazany jedynie ar. 881 Kodeksu postępowania cywilnego, czy również art. 895.
Jednak nawet jeśli zajęcie komornika jest ograniczone tylko do wynagrodzenia za pracę, to należy pamiętać o tym, że zgodnie z obowiązującymi przepisami pracodawcę obciąża obowiązek informacyjny wobec komornika – musi więc niezwłocznie zawiadomić go nie tylko o każdej zmianie okoliczności związanych z periodycznym wynagrodzeniem za pracę, ale i z dochodami z wszelkich innych tytułów.
Podstawa prawna
art. 881, art. 882, art. 895 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550)