Emerytura matczyna a świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
rozwiń więcej
Emerytura, świadczenia fot. shutterstock
Czy osoby pobierające tzw. emeryturę matczyną będą miały prawo do świadczeń opiekuńczych takich jak świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy? Komu będzie przysługiwało rodzicielskie świadczenie uzupełniające?

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające, czyli tzw. emerytura matczyna

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające, potocznie nazywane emeryturą matczyną to nowa forma wsparcia dla osób, które nie podjęły bądź zrezygnowały z działalności zarobkowej ze względu na wychowywanie dzieci.

Emerytura matczyna będzie przyznawana w przypadku urodzenia i wychowania lub wychowania co najmniej czworga dzieci. O pieniądze będą mogły wnioskować kobiety w wieku co najmniej 60 lat i mężczyźni w wieku przynajmniej 65 lat.

Świadczenie w pierwszej kolejności będzie przyznawane matce. Ojcu zaś – w sytuacji, gdy matka zmarła, porzuciła dzieci lub w sposób długotrwały zaprzestała ich wychowywania.

Polecamy: Świadczenia z pomocy społecznej. Postępowanie administracyjne

O matczyną emeryturę może ubiegać się osoba, która:

1. w trakcie pobierania świadczenia zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2. nie posiada dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania albo ma prawo do emerytury lub renty w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury.

Organ będzie mógł odmówić świadczenia osobie, którą sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub władzę rodzicielską ograniczył przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej oraz w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci.

Świadczenie nie będzie przysługiwać, jeżeli po jego przyznaniu osoba, która je pobiera, jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności (poza karą pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego).

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie przyznawał Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w drodze decyzji uznaniowej. Świadczenie nie będzie wyższe od najniższej emerytury, a jego wysokość ma być corocznie waloryzowana.

W 2019 r. kwota świadczenia ma wynosić 1 100 zł brutto.

Zobacz więcej: Rodzicielskie świadczenie uzupełniające - wysokość od 1 marca 2019 r.

Świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy

Nowe przepisy wejdą w życie 1 marca 2019 r.

Od tego czasu zmienią się również zasady, dotyczące przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego. Świadczenia te nie będą bowiem przysługiwały osobom, które mają ustalone prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Obecnie świadczenia te nie są przyznawane, jeżeli opiekun ma ustalone prawo do

a) emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,

b) specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny zasiłek opiekuńczy obok zasiłku pielęgnacyjnego należą do świadczeń opiekuńczych określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w 2019 r. to 1593 zł, zaś specjalnego zasiłku opiekuńczego – 620 zł.

Warto pamiętać o tym, iż rodzicielskie świadczenie uzupełniające nie będzie przyznawane automatycznie, konieczny jest tu wniosek osoby uprawnionej. Oznacza to możliwość pozostania przy pobieraniu świadczenia pielęgnacyjnego i nieubiegania się o matczyną emeryturę.

Co ważne, jak wskazuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, "rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie przyznane tylko wówczas, gdy osoba, która złożyła wniosek spełnia wszystkie warunki określone w projekcie ustawy, w tym nie posiada niezbędnych środków utrzymania. Posiadając prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osoba taka ma środki, które spowodują, że prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego nie zostanie przyznane".

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2018 r., poz. 2220 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. z 2019 r., poz. 303) (wejście w życie: 1 marca 2019 r.);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2018 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. z 2018 r, poz. 1497);

Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 listopada 2018 r. w sprawie kwoty świadczenia pielęgnacyjnego w roku 2019 (M. P.  z 2018 r., poz. 1099).

Polecamy serwis: Zasiłki

Prawo
Niedobrze u niepełnosprawnych. Źle z Wytycznymi, świadczeniem wspierającym, kwotami świadczeń [List]
22 gru 2025

Do redakcji Infor.pl stale wpływają listy od osób niepełnosprawnych rozczarowanych praktyką przyznawania świadczeń dla nich w ostatnich latach. Główny zarzut dotyczy wysłania w grudniu 2024 r. przez przedstawicieli rządu Wytycznych do WZON, które zmodyfikowały (kwotowo w dół) zasady przyznawania świadczenia wspierającego. W opinii osób niepełnosprawnych ci z nich, którzy są w wieku 75+, niewidomi, niesłyszące oraz poruszający się na aktywnych wózkach mają limity punktów poziomu potrzeby wsparcia, co zmniejsza wartość świadczenia wspierającego (albo pozbawia go). Hipotezę tą potwierdza wprost dokument Wytycznych ujawniony przez Infor.pl w odniesieniu do osób niepełnosprawnych w wieku 75+. Obecnie czekamy na wynik interwencji RPO w odniesieniu do pozostałych grup wskazywanych jako pokrzywdzone Wytycznymi. W artykule kolejny list osoby niepełnosprawnej w tej sprawie.

Które sklepy będą otwarte w Wigilię w 2025 roku? W jakich zawodach poza handlem praca jest dozwolona w Wigilię i inne święta? Jakie kary grożą pracodawcom?
22 gru 2025

W 2025 roku Wigilia po raz pierwszy będzie dniem wolnym od pracy. Kodeks pracy przewiduje jednak sytuacje, w których praca w niedziele i święta, w tym w Wigilię, jest dozwolona. Które sklepy będą otwarte w Wigilię?

Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

Wyjaśniamy dlaczego PZON i WZON usuwają punkt 7 wskazań w orzeczeniu o niepełnosprawności. To przez przepisy
22 gru 2025

Osoby niepełnosprawne (i ich rodziny) za utratę pkt 7 chyba powinny mieć pretensje do polityków (i to tych rządzących 20 lat temu), a nie lekarzy WZON. Bo to politycy związali lekarzy w PZON definicjami prawnymi, które nakazują odebrać osobie niepełnosprawnej pkt 7. I nie ma to wiele wspólnego z medycyną. Co więcej politycy definicje te umieścili w rozporządzeniach (albo Wytycznych), a nie w ustawach. To powinno być w mojej ocenie skontrolowane przez Trybunał Konstytucyjny - taka definicja to materia ustawowa w ustawie. Pokażę to na przykładzie definicji "Konieczność sprawowania opieki". Problem, który powoduje dziś ta definicja wynika z rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Nie ma nic wspólnego z bieżącymi sporami polityków.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

Jawność płac - początek zmian 24 grudnia 2025 r. Co naprawdę się zmienia teraz, co za pół roku a co jeszcze później?
22 gru 2025

W Wigilię 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie pierwsze zmiany kodeksu pracy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń w procesie rekrutacyjnym. Pracodawcy będą musieli przekazywać kandydatom informację o proponowanym wynagrodzeniu (kwocie lub przedziale) oraz stosować neutralny język w ofertach pracy. Kolejne rozwiązania wynikające z unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń mają zostać wdrożone w prawie krajowym do 7 czerwca 2026 r., przy czym część obowiązków (np. raportowanie) będzie uruchamiana etapami w kolejnych latach.

Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
22 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Prezenty stanowią nawet do 40 proc. świątecznych wydatków większości Polaków [BADANIE]
22 gru 2025

Polacy wskazują, jaką część ich bożonarodzeniowego budżetu stanowią wydatki na prezenty. Spośród 10 wariantów odpowiedzi najczęściej wybierane są przedziały 20-30% oraz 30-40% – odpowiednio 18,5% i 18,2%. Na trzecim miejscu jest zakres 40-50%, podawany przez 12,9% rodaków. Na czwartej pozycji widać 10-20% – 11,3% wskazań. Z kolei 10,2% ankietowanych jest niezdecydowanych. 8,4% respondentów deklaruje 50-60%. Natomiast 6,6% badanych nie kupuje żadnych prezentów.

Alimenty, gdy rodzic nie pracuje. Ile wynoszą?
22 gru 2025

Przepisy nie określają wprost ile powinny wynosić alimenty, jeżeli rodzic pozostaje bez zatrudnienia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera jednak ważne zasady. Czy możliwe jest zatem zaprzestanie płacenia alimentów, jeśli brakuje stałej pracy?

pokaż więcej
Proszę czekać...