Od 1 stycznia 2024 r. zostało wprowadzone nowe świadczenie dla niepełnosprawnych - świadczenie wspierające, które przyznaje i wypłaca ZUS, po wydaniu decyzji przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. To nowe świadczenie jest przyznawane bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością, która ukończyła 18 lat, a nie jak to było w przypadku świadczeń wypłacanych przez organ gminy – dla jej opiekuna. ZUS informuje też, że obu tych świadczeń nie wolno łączyć, trzeba zdecydować się na jedno z nich.
- Świadczenie wspierające wypłacane z ZUS niepełnosprawnym od 2024 roku to inne świadczenie niż to dla opiekuna osoby niepełnosprawnej
- Wysokość świadczenia wspierającego
- Harmonogram wprowadzenia świadczenia wspierającego:
- Świadczenie wspierające a świadczenie z gminy dla opiekuna osoby
- Wycofanie wniosku o świadczenie wspierające
- Kolejność składania wniosków
Świadczenie wspierające wypłacane z ZUS niepełnosprawnym od 2024 roku to inne świadczenie niż to dla opiekuna osoby niepełnosprawnej
Nowe świadczenie jest przyznawane bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością. Jego wysokość nie jest jednakowa dla każdego, a ustalana jest na podstawie uzyskanej liczby punktów w decyzji określającej potrzebę poziomu wsparcia, którą wydaje Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). - Po wydaniu decyzji przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności, gdy stanie się ona ostateczna, warto wiedzieć, ile będzie wynosiło świadczenie wspierające. Dzięki temu łatwiej będzie dokonać wyboru, które wsparcie będzie korzystniejsze, czy to nowe - świadczenie wspierające - wypłacane przez ZUS osobie z niepełnosprawnością, czy też to dotychczasowe wypłacane przez organ gminy dla jej opiekuna. Trzeba się zdecydować, bo oba świadczenia nie mogą być wypłacane jednocześnie – informuje Beata Kopczyńska, rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim.
Wysokość świadczenia wspierającego
Wysokość świadczenia wspierającego nie jest jedną stałą kwotą dla wszystkich uprawnionych. Zależy ona od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia (określonego w punktach) przez WZON. Może ona wynosić od 40 proc. renty socjalnej (obecnie - 635 zł) do 220 % renty socjalnej – (obecnie 3459 zł).
I tak jeśli WZON w swojej decyzji określił u danego wnioskodawcy potrzebę wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów to osoba z niepełnosprawnością otrzyma świadczenie wspierające w wysokości 220 proc. renty socjalnej.
Jeśli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia, to 180 % renty socjalnej, aktualnie 2859 zł.
Jeśli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia – to 120 % renty socjalnej, aktualnie 1906 zł.
Jeśli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia - to 80 % renty socjalnej, obecnie 1271 zł.
Jeśli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia – to 60 % renty socjalnej, obecnie 953 zł.
Jeśli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia 40 % renty socjalnej, aktualnie jest to 635 zł.
Ale trzeba wiedzieć, że zgodnie z poniższym harmonogramem w 2024 roku świadczenie wspierające będzie dostępne tylko dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia.
Harmonogram wprowadzenia świadczenia wspierającego:
I etap – od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 pkt;
II etap – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 78 do 86 pkt;
III – ostatni etap – od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi uprawniającymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 70 do 77 pkt.
Ten harmonogram nie dotyczy osób z niepełnosprawnościami, na które ich opiekunowie co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach – w przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, już od 1 stycznia 2024 r. będzie uprawniać do otrzymania świadczenia wspierającego.
Świadczenie wspierające a świadczenie z gminy dla opiekuna osoby
Jeżeli zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego przez osobę z niepełnosprawnością lub osobę upoważnioną do jej reprezentowania, a opiekun osoby z niepełnosprawnością jest uprawniony do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, to wypłata tych świadczeń ulegnie wstrzymaniu z mocy prawa.
Jeśli pokrywa się okres, za który opiekun osoby z niepełnosprawnością pobierał z organu gminy świadczenie albo zasiłek należny opiekunowi, z okresem, za który ZUS przyzna osobie z niepełnosprawnością świadczenie wspierające, to opiekun, który pobrał zasiłek z gminy, będzie musiał zwrócić to świadczenie do gminy wraz z odsetkami.
Gmina wyda opiekunowi decyzję o nienależnie pobranym świadczeniu za okres, za który wypłacone świadczenia z gminy pokryło się z okresem, za który ZUS przyznał świadczenie wspierające.
– By uniknąć takich sytuacji, we wniosku o świadczenie wspierające (formularz SWN) można wskazać datę, od której osoba chce uzyskać prawo do wsparcia, tak aby okresy pobierania obu świadczeń się nie pokrywały. W ten sposób można uniknąć konieczności zwracania nienależnie pobranych środków – tłumaczy Beata Kopczyńska z ZUS.
Wycofanie wniosku o świadczenie wspierające
Wnioskodawca może również wycofać wniosek o świadczenie wspierające także po przyznaniu świadczenia. W takim przypadku przyznane prawo do świadczenia wspierającego zostanie uchylone, a jeżeli doszło do wypłaty, wnioskodawca będzie zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia wspierającego.
Kolejność składania wniosków
Aby otrzymać świadczenie wspierające najpierw trzeba złożyć wniosek do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia. Dopiero wówczas można składać wniosek do ZUS. Może być on złożony najwcześniej w miesiącu, gdy decyzja WZON ustalająca poziom wsparcia stała się ostateczna. Jeśli wniosek o świadczenie SWN zostanie złożony w okresie 3 miesięcy od dnia, w którym decyzja WZON stała się ostateczna albo decyzja uprawomocniła się w sytuacji złożenia do sądu odwołania od tej decyzji, ZUS wypłaci świadczenie od daty, od której przyznano uprawniającą liczbę punktów. Wnioski zgłoszone przedwcześnie zostaną pozostawione bez rozpatrzenia.
Beata Kopczyńska, Regionalna Rzeczniczka Prasowa ZUS w województwie śląskim