Osoba , który uległa wypadkowi przy pracy lub zapadła na chorobę zawodową, ma prawo do jednorazowego odszkodowania z ZUS, jeśli doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Natomiast osobie, która z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jednorazowe odszkodowanie przysługuje, jeżeli osoba wypadek lub choroba zawodowa spowodowały całkowitą niezdolność do pracy.
Przepisy określają, że stały uszczerbek na zdrowiu to takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy (np. utrata palca u ręki). Natomiast za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Stopień uszczerbku na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, ZUS ustala po zakończeniu leczenia i rehabilitacji, wtedy też składa się wniosek o odszkodowanie.
Zobacz również: Kto jest uprawniony do jednorazowego odszkodowania?
Wniosek o odszkodowanie i niezbędna dokumentacja
Jak już wspomniano, dopiero, gdy lekarz prowadzący uzna leczenie za zakończone, możemy złożyć w ZUS wniosek o wypłatę odszkodowania. ZUS bowiem wcześniej nie rozpatrzy sprawy i nie dokona wypłaty. Wniosek musi być złożony bezpośrednio przez osobę zainteresowaną albo jej przedstawiciela ustawowego - osobiście lub za pośrednictwem poczty. Dokumentacja może być złożona w dowolnej jednostce ZUS, a sprawa będzie rozpatrywana w Oddziale właściwym według miejsca zameldowania osoby ubiegającej się o przyznanie jednorazowego odszkodowania.
Dokumentami koniecznymi do złożenia w ZUS (w okresie ubezpieczenia składamy je za pośrednictwem płatnika składek, np. pracodawcy) przy ustalenia prawa do jednorazowego odszkodowania są:
- pismo o ustalenie procentowego uszczerbku na zdrowiu i przyznanie jednorazowego odszkodowania,
- zaświadczenie o stanie zdrowia ze wskazaniem zakończenia leczenia oraz ewentualnej rehabilitacji wydawane przez lekarza prowadzącego leczenie (druk N-9),
- wywiad zawodowy dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego (druk N-10),
- dokumentacja medyczna oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o niezdolności do pracy
- oraz w zależności od okoliczności:
- protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
- kartę wypadku, zeznania świadków wypadku,
- prawomocny wyrok sądu pracy
- decyzję Państwowej Inspekcji Sanitarnej (przy chorobie zawodowej)
- dokumentację wypadku w szczególnych okolicznościach
Jak wygląda tryb postępowania w takiej sprawie?
1. Po otrzymaniu wniosku o przyznanie jednorazowego odszkodowania ZUS powinien ustalić w ciągu 7 dni termin badania przez lekarza orzecznika.
2. W wyniku takiego bezpośredniego badania wnioskującego, lekarz orzecznik poprzez wydanie orzeczenia ustala stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu według ustalonej oceny procentowej oraz jego związek z wypadkiem przy pracy/powstałą choroba zawodową na podstawie bezpośredniego badania ubezpieczonego i posiadanej dokumentacji medycznej.
3. Orzeczenie uprawomocnia się 21 dni, bowiem w terminie 14 dni (liczonym od dnia doręczenia tego orzeczenia) możemy odwołać się do komisji lekarskiej od orzeczenia wydanego w sprawie o przyznanie jednorazowego odszkodowania, a ZUS ma jeszcze kolejne 7 dni na złożenie sprzeciwu.
4. ZUS wydaje decyzję w sprawie odszkodowania w terminie 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
5. Od niekorzystnej decyzji ZUS możemy odwołać się w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji, do Sądu Rejonowego - Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, za pośrednictwem ZUS-u.
6. Odszkodowanie przekazywane jest niezwłocznie po wydaniu decyzji na rachunek bankowy poszkodowanego lub przekazem pocztowym.
Zobacz również serwis: Zasiłki
Wysokość odszkodowania
Wysokość jednorazowego odszkodowania uzależniona jest po pierwsze od procentowego stopnia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który ustalił nam lekarz orzecznik Po drugie, kwota odszkodowania zależy od obowiązującej stawki za 1% uszczerbku na zdrowiu obowiązującej w dniu wydania przez ZUS decyzji w sprawie przyznania jednorazowego odszkodowania.
Od 1 kwietnia 2007 r. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa wyżej, jest to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane dla celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" przez Prezesa GUS, stosowane poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres jednego roku. Tak więc kwota przysługująca za jeden procent uszczerbku na zdrowiu będzie zmieniała się raz w roku i nowe stawki będą obowiązywały od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego.
Redakcja poleca: Kodeks pracy 2017 - Praktyczny komentarz z przykładami
Obecnie, w okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową wynoszą :
- 621 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
- 621 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
- 10 860 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego
- 10 860 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
- 55 853 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
- 27 927 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
- 55 853 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 860 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
- 55 853 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 860 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko
- 10 860 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom
- 27 927 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 860 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Zobacz również: Kto wydaje decyzję w sprawie jednorazowego odszkodowania?
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.).
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322).
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. Nr 234, poz. 1974).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869).