Bezrobotne zarejestrowane w Urzędzie Pracy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Kiedy są uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych, Urząd Pracy opłaca również za nie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W przypadku pobierających stypendia np. w trakcie odbywania stażu, oprócz ubezpieczenia emerytalnego i rentowego osoby te dodatkowo są objęte ubezpieczeniem wypadkowym. W żadnym w tych przypadków jednak nie ma możliwości objęcia bezrobotnych ubezpieczeniem chorobowym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
Co więc w przypadku, jeśli kobieta bezrobotna zajdzie w ciążę? Czy również ma prawo do świadczeń z tytułu macierzyństwa?
Jeżeli kobieta w trakcie ciąży (która nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego) aż do porodu nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych i nie znajdzie zatrudnienia, niestety nie nabędzie prawa do zasiłku z tego tytułu. Wciąż ma jednak prawo do opieki zdrowotnej. Do ubezpieczenia zdrowotnego może również zgłosić swoje dziecko.
Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + e-book „Zmiany w prawie pracy 2018/2019”
W nieco lepszej sytuacji są kobiety pobierające stypendium z Urzędu Pracy (np. w trakcie stażu, szkolenia czy przygotowania zawodowego). Stypendium to przysługuje także za dni niezdolności do pracy powodu choroby. Jeżeli więc kobieta w trakcie trwania stażu (będąc w ciąży) zachoruje lub urodzi dziecko, to zachowa prawo do stypendium w pełnej wysokości za okres swojej nieobecności. Musi wtedy przedłożyć zwolnienie lekarskie ZUS ZLA, wystawione na Urząd Pracy. Stypendium będzie wypłacane za taki okres, na jaki je przyznano.
Ewa T. po skończeniu technikum zarejestrowała się jako bezrobotna. Została skierowana przez Urząd Pracy na staż absolwencki, na okres 10 miesięcy. W tym czasie zaszła w ciążę, a jej stan zdrowia nie pozwalał na wykonywanie pracy. W związku z zagrożoną od 3 miesiąca ciążą, przebywała na zwolnieniu lekarskim od 5 do 10 miesiąca stażu. Za czas niezdolności do pracy Ewa T. zachowała prawo do przyznanego przez Urząd Pracy stypendium, przedkładając zwolnienia lekarskie ZUS ZLA. Po zakończeniu okresu stażu Ewa T. nie ma już prawa do stypendium, jak również zasiłku dla bezrobotnych.
Uprzywilejowane w tej sytuacji są te kobiety, które mają już ustalone prawo do zasiłku dla bezrobotnych.
Zobacz: Kiedy bezrobotnemu odmawia się prawa do zasiłku?
W przypadku, gdy kobieta urodzi dziecko w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, to okres wypłaty zasiłku ulega przedłużeniu o czas, przez który przysługiwałby jej (zgodnie z przepisami) zasiłek macierzyński.
Okres pobierania zasiłku ulega skróceniu o czas zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych oraz o okres odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Pod warunkiem, że przypadają one na okres, w którym przysługiwałby zasiłek, oraz na okresy nieprzysługiwania zasiłku.
Zuzannie T. przyznano zasiłek dla bezrobotnych na 6 miesięcy. W 5 miesiącu pobierania tego zasiłku bezrobotna urodziła dziecko. W związku z tym 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zostanie jej wydłużony jeszcze o 20 tygodni.
Niezależnie od powyższego (już po urodzeniu dziecka) bezrobotny rodzic, który samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko do lat 7, może ubiegać się o refundację kosztów opieki nad dzieckiem, jeżeli podejmie zatrudnienie lub inną pracę zarobkową lub zostanie skierowany przez urząd pracy na staż, przygotowanie zawodowe dorosłych lub szkolenie. Warunkiem uzyskania prawa do refundacji jest osiąganie z tego tytułu miesięcznie przychodów nieprzekraczających minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Osoba, która chce otrzymać refundację kosztów opieki na dzieckiem do lat 7, musi złożyć wniosek w urzędzie pracy. Każdy z urzędów ma swoje formularze wniosków, które najczęściej są dostępne na stronie internetowej urzędu. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku zostaje zawarta umowa cywilnoprawna regulująca wysokość i zasady wypłacania refundacji.
Refundacja kosztów opieki na dzieckiem następuje po udokumentowaniu poniesionych kosztów, w wysokości uzgodnionej, nie wyższej jednak niż połowa zasiłku dla bezrobotnych na każde dziecko, na opiekę którego poniesiono koszty.
Refundacja może być przyznana na okres do 6 miesięcy, jeżeli bezrobotny podjął zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, bądź na okres odbywania stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia.
Zobacz serwis: Zasiłek dla bezrobotnych
Osoba bezrobotna może również złożyć wniosek o wypłatę zaliczki na refundację kosztów opieki nad dzieckiem.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy