Masz chorobę przewlekłą i martwią Cię stale rosnące wydatki na leczenie? Od września 2025 r. łatwiej uzyskać orzeczenie, a wraz z nim szansę na świadczenie wspierające do 4134 zł miesięcznie. O wysokości decyduje poziom potrzeby wsparcia w punktach. Procedura jest prostsza, a część spraw można rozstrzygnąć bez badania. Sprawdź, kto skorzysta, jak przejść formalności krok po kroku i jakie inne korzyści daje orzeczenie.
- Czym jest świadczenie wspierające
- Kto realnie skorzysta na nowych przepisach
- Lista chorób kwalifikujących do świadczeń w 2025 roku
- Ile wynosi świadczenie wspierające?
- Jak uzyskać orzeczenie i punkty – procedura krok po kroku
- Do czego jeszcze masz prawo z orzeczeniem?
- Sprawdź wniosek, zanim złożysz
- Dlaczego warto złożyć wniosek już teraz
- Podstawa prawna
Czym jest świadczenie wspierające
Świadczenie wspierające to nowe, stałe świadczenie pieniężne wprowadzone w 2024 r., stworzone po to, by zapewnić dorosłym osobom z niepełnosprawnościami bezpośrednie, niezależne od dochodu wsparcie finansowe powiązane z faktycznym poziomem potrzeby wsparcia (punkty WZON).
Wypłacane przez ZUS w wysokości stanowiącej 40–220% renty socjalnej (program działa etapowo: 87–100 pkt od 2024 r., 78–86 pkt od 2025 r., 70–77 pkt od 1 stycznia 2026 r.), jest nieopodatkowane i co do zasady można je łączyć m.in. z rentą socjalną, lecz nie ze świadczeniem pielęgnacyjnym ani specjalnym zasiłkiem opiekuńczym.
Kto realnie skorzysta na nowych przepisach
Najwięcej zyskają osoby, u których schorzenie trwale ogranicza codzienne funkcje: poruszanie się, samoobsługę, komunikację i pracę. W praktyce oznacza to sytuacje, w których leczenie i rehabilitacja nie wystarczają, by samodzielnie wykonywać podstawowe czynności lub podjąć zatrudnienie bez dostosowań. Najważniejsza jest decyzja WZON o poziomie potrzeby wsparcia: punkty w przedziale 70–100. To one przekładają się na prawo do świadczenia i jego wysokość.
Warto pamiętać o harmonogramie obejmowania kolejnych grup. Osoby z oceną 87–100 punktów skorzystały już w 2024 r. W 2025 r. dołączają osoby z wynikiem 78–86 punktów. Najniższy próg, czyli 70–77 punktów, wejdzie do systemu od 1 stycznia 2026 r. Dzięki temu wsparcie obejmuje coraz szerszy krąg dorosłych, którzy zmagają się z przewlekłą chorobą i realnymi ograniczeniami w życiu codziennym.
Lista chorób kwalifikujących do świadczeń w 2025 roku
Od 2025 roku katalog schorzeń, które mogą uzasadniać wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, został rozszerzony i doprecyzowany. Wprowadzono nową listę 208 jednostek chorobowych, zwłaszcza rzadkich chorób genetycznych, które mogą uprawniać do orzeczenia wydawanego na dłuższy czas (min. 7 lat). Ogólnie, kwalifikujące schorzenia obejmują m.in.:
- Choroby neurologiczne: np. padaczka, stwardnienie rozsiane, stany po udarach mózgu, choroba Parkinsona.
- Choroby psychiczne: w tym schizofrenia, depresja lekooporna, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zespoły otępienne.
- Nowotwory złośliwe: w zależności od stadium i wpływu na funkcjonowanie organizmu.
- Poważne choroby układu krążenia, oddechowego i pokarmowego: prowadzące do niewydolności narządowej (np. niewydolność serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroba Crohna).
- Cukrzyca z powikłaniami: szczególnie te wpływające na narządy (np. retinopatia, nefropatia).
- Choroby rzadkie i genetyczne: rozbudowany katalog (obecnie 208 jednostek), który ma ułatwić orzekanie w tych przypadkach.
- Zespoły bólowe kręgosłupa i zaawansowane zwyrodnienia stawów: w stopniu znacząco ograniczającym ruchomość i codzienne funkcjonowanie.
- Upośledzenie narządu wzroku, słuchu i mowy: znaczne wady i uszkodzenia.
- Upośledzenie umysłowe oraz całościowe zaburzenia rozwojowe (np. spektrum autyzmu).
Pełna lista kryteriów i symboli przyczyn niepełnosprawności jest dostępna w załączniku rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz w lokalnym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON).
Ile wynosi świadczenie wspierające?
Wysokość świadczenia wspierającego jest powiązana z liczbą punktów w decyzji WZON i wyrażona jako procent renty socjalnej. Im wyższa ocena potrzeby wsparcia, tym wyższa kwota. Dla orientacji:
- przy 70–74 punktach przysługuje 40 proc.,
- przy 75–79 punktach 60 proc.,
- przy 80–84 punktach 80 proc.,
- przy 85–89 punktach 120 proc.,
- przy 90–94 punktach 180 proc.,
- przy 95–100 punktach aż 220 proc.
W 2025 r. górny próg daje nawet 4134 zł miesięcznie. Świadczenie jest niezależne od dochodu, nie podlega opodatkowaniu i wypłaca je ZUS.
Świadczenie wspierające 2025 – przelicznik punktów WZON na kwoty
Punkty WZON | Procent renty socjalnej | Kwota świadczenia (zł/mies.) |
|---|---|---|
70–74 | 40% | 753,84 |
75–79 | 60% | 1130,77 |
80–84 | 80% | 1507,69 |
85–89 | 120% | 2261,53 |
90–94 | 180% | 3392,30 |
95–100 | 220% | 4134 |
Podstawa obliczeń: renta socjalna od marca 2025 r. = 1884,61 zł (kwoty zaokrąglone do 1 gr).
Uwaga: świadczenie jest niezależne od dochodu, nie podlega opodatkowaniu i wypłaca je ZUS.
Jak uzyskać orzeczenie i punkty – procedura krok po kroku
Pierwszym etapem jest orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności wydawane przez właściwy miejscowo PZON. Do wniosku warto dołączyć kompletną, aktualną dokumentację medyczną z opisem wpływu choroby na funkcjonowanie, a nie tylko same rozpoznania. Po zmianach obowiązujących od końca lata 2025 r. część spraw może zakończyć się na podstawie dokumentów, bez badania, o ile dokumentacja jest spójna i wystarczająca.
Zobacz także: Orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji w 2025 roku – nowe zasady, ważne zmiany od września
Drugim krokiem jest decyzja WZON ustalająca poziom potrzeby wsparcia w skali 70–100 punktów. To osobna procedura. Zespół ocenia funkcjonowanie w obszarach: poruszanie się, samoobsługa, komunikacja, uczenie się, praca i relacje społeczne. Wynik punktowy z decyzji WZON stanowi podstawę do wyliczenia kwoty świadczenia.
Zobacz także: Punkty w decyzji WZON 2025. Jak wpływają na świadczenie wspierające?
Trzecim elementem jest sam wniosek o świadczenie wspierające do ZUS. Składa się go wyłącznie elektronicznie, przez PUE ZUS, bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia. Jeśli dokument trafi do ZUS w ciągu trzech miesięcy od doręczenia decyzji WZON, można uzyskać wyrównanie od wskazanej daty. W praktyce cała ścieżka wygląda więc tak: dokumentacja i PZON, następnie WZON z punktami, a na końcu wniosek SWN w ZUS i wypłata.
Do czego jeszcze masz prawo z orzeczeniem?
Uzyskanie orzeczenia to nie tylko droga do świadczenia wspierającego. Ten dokument otwiera przed osobami z niepełnosprawnościami szeroki pakiet dodatkowych uprawnień, które mogą znacząco poprawić sytuację finansową i ułatwić codzienne życie. Część z nich działa automatycznie po przedstawieniu orzeczenia w odpowiedniej instytucji, inne wymagają złożenia osobnego wniosku. Oto najważniejsze możliwości, z których możesz skorzystać:
- Renta socjalna lub rodzinna: Jeśli spełniasz określone kryteria dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub utraty żywiciela rodziny, możesz ubiegać się o te świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).
- Ulgi podatkowe: Możliwość skorzystania z odliczeń od dochodu lub podatku, takich jak ulga rehabilitacyjna (na leki, sprzęt, turnusy), odliczenia za dojazdy czy wydatki związane z przystosowaniem mieszkania.
- Karta parkingowa: Przyznawana osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które mają ograniczenia w poruszaniu się, uprawnia do parkowania na specjalnie wyznaczonych miejscach.
- Zniżki na bilety komunikacji: Ulgi na przejazdy komunikacją miejską, międzymiastową oraz pociągami PKP.
- Programy PFRON: Dostęp do szerokiej gamy programów finansowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, obejmujących dopłaty do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, likwidację barier architektonicznych, a także dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych.
- Turnusy rehabilitacyjne i wsparcie środowiskowe: Możliwość uczestnictwa w turnusach poprawiających kondycję zdrowotną i psychiczną, a także korzystanie ze wsparcia organizacji pozarządowych i ośrodków pomocy społecznej.
- Możliwość wcześniejszej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy: W zależności od stopnia niepełnosprawności i udokumentowanego stażu pracy.
Sprawdź wniosek, zanim złożysz
Wielu wnioskodawców próbuje złożyć wniosek do ZUS bez decyzji WZON, taki dokument pozostaje bez rozpoznania. Częstym problemem jest też dokumentacja medyczna ograniczona do kodów ICD, bez opisu codziennych ograniczeń; to błąd, bo to właśnie opis funkcjonalny jest rozstrzygający. Warto przypilnować trzymiesięcznego terminu na złożenie SWN, bo opóźnienie może pozbawić wyrównania. Należy również pamiętać, że świadczenie wspierające nie łączy się ze świadczeniem pielęgnacyjnym ani ze specjalnym zasiłkiem opiekuńczym.
Dlaczego warto złożyć wniosek już teraz
Postępowania orzecznicze trwają, a kolejki zmieniają się sezonowo. Im szybciej złożysz wniosek, tym prędzej skorzystasz z pieniędzy i ulg. Jeśli masz ugruntowaną dokumentację i stabilny przebieg choroby, po ostatnich zmianach rośnie szansa na rozstrzygnięcie na podstawie papierów, bez konieczności badania. To realna oszczędność czasu i mniej stresu w całej procedurze.
Podstawa prawna
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dziennik Ustaw 2025 poz. 1033 (ogłoszenie 30 lipca 2025 r., wejście w życie 14 sierpnia).
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 26 maja 2025 r. w sprawie wydłużenia okresów ważności orzeczeń – Dziennik Ustaw 2025 poz. 682 (obowiązuje od 11 czerwca 2025 r.).